Kulturë Memaliaj, qyteti i nofkave; një rekord botëror ende i pazyrtarizuar

Memaliaj, qyteti i nofkave; një rekord botëror ende i pazyrtarizuar

Si në çdo vend të botës edhe në Shqipëri, ka patur dhe ka njerëz me emra të dytë që i quajmë, nofka. Edhe në qytetin e Memaliajt ka patur bashkëqytetar që përveç emrave dhe mbiemrave, kishin edhe nga një nofkë që njiheshin nga të gjithë me t’u përmendur nofka në fjalë. Disa të tjerë, në vend të mbiemrit kishin nga një nofkë që njiheshin nga memaliotët. Nofkat janë të shumta dhe të larmishme, të cilat u janë pagëzuar nga fëmijëria, shoqëria apo familja, pagëzime këto që lindnin nga rrethana të ndryshme siç janë nga veset, fizionomia, personazhe filmash, tituj apo fjalë këngësh, profesioni, …etj.

Për të qenë i sinqertë, jam munduar për të qëndruar sa më larg dhe të mos përmend nofkat e atyre që ishin pagëzuar nga fatkeqësi natyrore apo aksidente. Gjithashtu, nuk kam përmendur as nofkat dhe emrat e disa memaliotëve, nofka këto joofenduese, pasi kështu u flisnin edhe të familjes, por nuk ndryshojnë asgjë edhe po t’i përmendim.

Më poshtë po sjell një listë me disa nga emrat e atyre memaliotëve që njiheshin dhe njihen vetëm me nofkat, pa u dashur që të qartësosh dikë se për kë bashkëqytetar bëhet fjalë apo i drejtohesh, pasi të gjithë ishin të identifikuar në gjendjen civile jo zyrtare, që në këtë rast është memoria e memaliotëve.

Nofkat e tyre janë: “Riko” Hysni Çili, “Kime” Maksim Shehu, “Maniku” Bashkim Hysi, “Reçi” Brahim Xheli, “Jari” Hafuz Halili, “Lao” Selaudin Bodeci  “Dupi” Përparim Kalemi, “Mbreti i Karaules (pyll)” Gëzim Hysi, “Ganxha” Kastriot Lika (futbollist), “Pina” Besim Ballaxhiaj, “Kacumi” Skënder Seferi, “Kani” Zylyftar Shehu, “Kile” Shkëlqim Goxhaj, “Titi” Shpëtim Disha, “Bebi” Sabri Grilli , “Gjysho” Hetem Lika, “Gjysho” Ferdinand Mata, “Gjysho” Latif Zeqo, “Beso” Albert Osmani, “Coli” Mehmet Goxhaj, “Coli” Idriz Brahimi, “Felja” Ferdinant Nanaj, “Lopi” Pëllumb Shehu , “Çuku” Astrit Taçi, “Tetua” Mjereme Kuçi, “Tomi” Thoma Todhe, “Paulo” Përparim Hoxha, “Agim” Shkëlqim Gjosha, “Beçe” Albert Hodo , “Niçe” Veledin Ormeni, “Xake” Hamza Muka, “Take” Musrafa Goxhaj, “Beleci” Robert Maliqi (futbollist), “Toto” Mato Mata , “Masho” Agim Lika, “Nasho” Myzafer Abedini. “Niçe” Naim Telhai , “Kiku” Irakli Guca , “Cui” Fatmir Guca, “Bushi” Refit Sula, “Doko” Asllan Jaupi, “Caci” Anastas Çami, “Noçi” Besnik Jaupi, “Noa” Robert Kuçi, “Xhambi” Kujtim Kapllani, “Cime” Hasim Hysesani, “Nike” Arben Çibuku, “Lalan” Ilirjan Veizi, “Tosho” Shpetim Dalani, “Cale” Mustafa Mustafaraj, “Bale” Hamza Caushi, “Tuto” Kujtim Guca, “Bela” Albert Abazi, “Piko” Agim Hasani , “Piko” Arben Abazi, “Bimi” Ibrahim Kalemi, “Shingu” Artur Dura, “Pupe” Pëllumb Selmani, “Bjondi”, por edhe “Taho” Sokol Gjonçaj (futbollist), “Shpuza” Tefik Lila (futbollist), “Hileqari” Ilia Muçi (futbollist), “Bumce” Luan Shehu (futbollist), “Feliçita” Bektash Çaushi (futbollist), “Shahini” Vilson Shehu (futbollist), “Ronka” Viron Dine, “Perka” Ferman Haska (futbollist), “Tokmaku” Hasan Harizaj (futbollist), “Xhentile” Flamur Hoxha (futbollist), “Danezi” Vladimir Dana (futbollist), “Siksi” Vladimir Bega (futbollist), “Take” Mustafa Goxhaj (futbollist), “Biga” Mustafa Nela (futbollist), “Artilieri” Pëllumb Xhani (futbollist), “Shtylla” Skënder Arapi (futbollist), “Ganxha” Shaqo Karafili (futbollist), “Xhongleri” Vladimir Lika (futbollist), “Arkitekti” Altin Zhupa (futbollist), “Bufoni” Ani Kuçi (futbollist), “Ganxha” Arjan Maçi (futbollist i fushave të zeza), “Buci” Albert Merdani (futbollist i fushave të zeza), “Xakareli” Agim Ismailati (futbollist i fushave të zeza), “Gabo” Dragush Lika,  “Ballani” Sokol Tare, “Liku” Ali Çerepi,  “Ciro” Syrja Osmani, “Kale” Harilla Qendro, “Komandanti” Dilaver Abazi, “Bela” Arben Abazi, “Lavi” Jurgen Lola, “Malva” Muhamet Lola (futbollist), “Lequa” Lefter Arapi, “Xheku” Vangjel Kristo, “Oselitua” Artan Halili, “Bido” Artan Spahiu, “Mole” Hetem Zhupa, “Tuke” Artur Xhaferi, “Lume” Pëllumb Nana, “Lume” Pëllumb Meta, “Bici” Angji Sinodemi, “Mali” Liman Fejzo, “Sidi” Altin Zifla, “Zhaku” Astrit Ajdini, “Ivi” Tomor Sabos, “Abo” Abaz Hoxha, “Alushi” Bashkim Ziaj, “Loke” Luiza Mema, “Diço” Afërdita Ruka, “Noshi” Mamude Llapi, “Seti” Faraset Alite, “Titi” Astrit Altite, “Xhoxho” Gjergji Meta, “Qorro” Robert Avduli, “Votja” Katriot Mirta, “Bebi” Arshi Mirta, “Limeshi” Halim Shehu, “Cea” Odise Liti, “Verka” Enver Nurka, “Xheko”, Cele” Vesel Caushi, “Bushi” Ramis Caushi, “Kuqo” Edmond Brahimi, “Xholi” Gezim Bega, “Korbi” Adrian Hoxha, “Xuxi” Orgest Sako, “Kapelja” Vladimir Hysi, “Çepuli” Ismail Agaraj, “Beçi” Albert Zupa, “Lado”  Vladimir Qamaj, “Qani” Veledin Meta, “Bebi” Behar Lulo…etj.

“Babo” e kishte Ibrahim Ruçi, ish-kryererdaktori i Gazetes Drita, të cilit me këtë nofkë, i fliste Ismail Kadare. Ndësa Ismail Kadares i flisnin “Zaçe”, sipas kujtimeve që tregon Prof. Thanas Hodo tek një nga botimet e tij. Të dy kanë qenë shokë klase në vitet e para të arsimimit në Gjirokastër.  “Bizhbiu” Barjam Barjami, “Lavi” Jurgen Lola, “Lupi” Pëllumb Pasha, “Cili” Aristidh Laska, “17 Nëntori” Nuro Kora, “Babo” Zenel Kalemi, “Kimi” Shkelqim Shehu, “Toshi” Fatos Vongo, “Xhovani” Sazan Hysi, “Nasho” Ferdinant Vrenozi, “Meçe” Hiqmet Shehu, “Toshi” Fatos Merdani, “Nuzi” Novruz Caushi, “Puço” Pëllumb Selfo, “Çilo” Çlirim Kanani, “Nani” Ilirjan Shehu, “Bushi” Iliaz Hala, “Toshi” Fatos Vrenozi, “Toçi” Astrit Kasa, “Beçi” Albert Zhupa, “Lupi” Pëllumb Pasha, “Cane” Ferdinant Hysesani, “Zare” Zyrako Ruka, “Bebi” Robert Imeri, “Bici” Engjëlli Sinosemi, “Lupi” Pëllumb Pasha, “Roshua” Ernest Arapi, “Beshia” Ilirjan Qama, “Niçe” Fatmir Bega, “Tule” Artur Xhemali, “Sharpi” Adrian Meçe, “Lele” Muharem Bega, “Babush” Muharem Hitaj, “Ceke” Hysen Çomani, “Moli” Qemal Lika, “Bace” Kadri Tuku, “Qemal” Adriatik Mateli (futbollist), “Fone” Ksenofon Gjerko, “Pupe” Pëllumb Harizaj, “Buci” Saimir Çibuku, “Reke” Muharem Malka, “Xhixhi” Engjëlli Saliu, “Naqe” Artan Nane, “Kiço” Kristo Margo, “Moke” Edmond Goxhaj, “Kiku” Myfit Molla, “Rema” Fatmir Çibuku, “Çelo” Ylli Çerepi, “Bekja” Arben Yafili, “Gole” Arben Ajdini, “Ballani” Valter Ajdini, “Verdhi” Festim Çaushi, “Poshi” Jonid Zhupa, Profesor” Hamit Ceka, “Puço” Pëllumb Çela, “Goli” Gligor Kristo, “Maqo” Telemak Bello, “Luisa Santini” Mimoza Çela, “Caçe” Tatjana Shehu, “Goshi” Agron Seiti, “Majkell Xhekson” Gentian Nela, “Xhiku” Xhevdet Zhupa, “Ali” Pandeli Xhelita, “Nike” Namik Caushi, “Tole” Tomor Beqiri, “Bumi” Bujar Xhemali, “Bushi” Tahir Haxhiaj, “Bali” Bujar Mama, “Misto” Themistokli Margariti, “Pali” Përparim Muçi, “Italiani Kondo” Edmond Kondo, “Loni” Napolon Muçi, “Xhelo Bilal Dalani, “Toli” Viktor Muçi, “Lado” Lavdije Çerepi, “Tore” Mentore Braja, “Xime” Gëzime Osmani, “Nani” Ferdinant Zhupa, “Lani” Kujtim Xhezairi, “Bebi” Bedri Fejzo, “Lafsha” Petref Saliu, “Nole” Gramoz Xhani, “Llanxo” Asllan Seferi (futbollist), “Llaria” Gëzim Nela (futbollist), “Llazi” Robert Mane, “Laro” Arben Hadër”, “Oselito” Ilir Çibuku, “Veskuli” Gjergji Guca, “Kauri” Odise Peri, “Çita” Klajdi Merdani, “Treshia” Dashmir Qendro, “Kaleshi” Gentian Qato, “Leshi” Artan Ruka, “Topalli” Aurel Zhupa, “Plako” Luan Merdani, Gëxhe” Gëzim Muska, “Lani” Ilirjan Bodeci, “Çarku” Adriatik Xhemali, “Kimi” (ados) Shkëlqim Shehu, “Mukja” Fatos Hysesani, “Sofo“ Sofokli Hoxha, “Lili” Ilir Goga, “Fluto” Fluturim Bega, “Nino” Hysni Çela, “Bici” Ilir Abazi, “Xuxi” Skënder Muka, “Nac” Thanas Telo, “Cefo” Stefan Telo, “Lele” Muharem Hysesani, “Lele” Muharem Bega, “Landi” Orhan Elezi, “Lani” Sallan Saliu, “Muli” Flamur Can, “Raqi” Petraq Karalliu, “Dake” Yzeir Hasani, “Neri” Skënder Anedini, “Bilal” Jetnor Elezi, “Riku” Henrik Koxhioni, “Liu” Ilia Karalliu, “Tora” Viktor Halili, “Relo” Aurel Nela, “Çome” Thoma Mboqe, “Bici” Hasan Mita, “Bele” Ylber Veizi, “Reçi” Thoma Mboqe, “Ruxhi” Ilirjan Manaj, “Mani” Selman Nanaj, “Voci” Aliko Hyseni, “Xhiku” Haxhi Sulka, “Çome” Thoma Dushi, “Tola” Viktor Simodemi, “Bani” Alban Sulka, “Leku” Aleks Simodemi, “Fele” Ferdinat Arapi, “Luço” Luftar Hala, “Polo” Plorand Hadëri, “Lazo” Vasil Vongo, “Totol” Barjam Beqo, “Tora” Viktor Goxha, “Puleshi” Kujtim Guma, “Gana” Gani Gashi, “Beçi” Albert Ruka, “Leko” Aleksander Cui, “Lani” Ilirjan Veliu, “Fele” Ferdinant Kanani, “Agim” Feta Kuçi, “Leko” Aleks Vongo, “Ladi” Perlat Arapi, ““Tuja” Kujtim Beqiri, “Maqo” Mihal Dushi, …etj.

Qyteti Memaliaj i vjetër

Ndërsa nga tepelenasit, mbaj mend se “Qede”, i flisnin peshëngritësit Alfred Shehu, ndërsa “Zhaku”, i flisnin pëshëngritësit tjetër Spartak Çela. Në vazhdim, jan edhe të tjerë si, “Pinxo” Pëllumb Paza (futbollist), “Kalaja” Engjëll Çunaj (futbollist), “Falkao” Besnik Shehu, “Elmaz” Kleanthi Laçi (Futbollist), “Kokaci” Ilir Selimi (futbollist), “Qameti” Arben Beshiku (futbollist), ”Pushka” Arben Lila, “Kokaci” Ilir Selimi, “Kokmadhi” Edi Ruç, “Kala” Arben Laçi”, “Kinua” Astrit Hasa, “Shpella” Artan Zhupa, “Qedua” Ferdinand Shehu, “Taka” Artur Beluli, “Verdhani” Gjergji Imeri, “Milla” Nehat Dalani, “Vrina” Nehat i Hanemes, “Qepa” Helidon Tahiraj, “Bebi” Idlir Zeka, “Pipo” Shpëtim Shehu, “Vuva” Altin Seferi, “Kripa” Dritan Shuaipi, “Nonda” Zamir Lala, “Liberta” Arben Kanushi.

Padyshim që ka edhe të tjerë, por unë solla në këtë shkrim ata që njoh.

Të shumë janë edhe memaliotët, që për mbiemër njihen me pagëzime të tjera që lidhen me profesionin e tyre, sendet që mbanin në duar, mbiemra që i zgjidhnin vetë, apo arsye të tjera që nuk jemi në dijeni. Janë shumë, por po sjellim vetëm disa prej tyre, të cilët janë si: Ëngjo Plako, Pëllumb Shariku, Goni Bishtoku, Turi Mamluku, Kaço Spata, Tani Bidua, Lani Gozhda, Titi Kuqua, Mule Brinja, Papo Koka, Tori Koka, Gjengji Veza, Arti Shapka, Ilir Bryli, Ilir Shara, Mikel Pasta, Mondi Labi, Vasil Togza, Kujtim Maxheshka, Myzo Zhytemi, Alket Qetoua, Kiço Leva, Selaudin Çekiçi, Gëzim Kasklluci, Puço Leva, Miri Gjoksi, Toni Gladiatori, Kaço Mashtrusi, Genci Struci, Miranda Shashka, Adi Shkenca, Tai Kinezi, Ilir Hirko, Naçi Peshku, Fele Nastrua, Çome Mishi, Sulo Kasapi, Jorgo Arka Pitarka, Ladi Buci, Tani Vidha, Ladi Shkenca, Dull Mastiçi, Papi Fallxhori, Xhevit Tirrua, Namik Fallxhori, Xhake Mustaqja, Bedri Qepa, Doni Mafishia, Dull Byreku, Nuro Berberi, Ladi Biga, Dull Salçiçia, Lani Pecoa, Janari Kallpaqit, Tori Faturinua, Turi Shkenca, Rako Lepuri, Shyqo Faturinua, Mato Gruda, Agim Pikua, Asllan Hitparedi, Kola Dhelpra, Vasil Cimbi, Andon Tymi, Miço Hunda, Vasil Hunda, Kaço Qorri, Goni Bidingua, Myzo Pungjishtja, Koli Puftja, Ilir Reklama…etj.

Memaliaj

Duke lexuar Miho Gjinin tek “Debimi” (Udha për në ferr.), ndesha me nofkën “Xhakoja” që i flisnin Këno Hilës, ndërsa ky i fundit i fliste Miço Nanos “Viçi i Axhos”, por xha Miços vete Miho Gjini i fliste “Plaku Mere”. Seit Shapës i fliste “Fernandeli”, pasi i ngjante shumë aktorit francez, Fernandel.

Nëse i përfshimë në këtë shkrim të gjithë ata memaliotë që kanë emra të dytë, si ata që i lartpërmendëm, shto këtu edhe ata me mbiemrat e pagëzuar, padyshim që janë pothuajse gjysma e qytetit. Të jem i sinqertë, nëse nuk do interesohesha për nofkat dhe për bërë këtë shkrim, nuk do kisha mësuar kurrë emrat e vërtetë të disave, të cilët i kanë të rregjistruar edhe në gjendjen civile. Nofkta që u mësova emrat e tyre të vëtetë janë si: “Riko”, “Coli”, “Reke”, “Babush”, “Meçe”, “Kimi”, “Mali”, “Kani”, “Babo”, “Bimi”, “Lele”, “Cale”, “Bale”, “Xake”, “Kile”, “Doko”, “Tuto”, “Bace”, “Besim”, “Agim”, “Lao”, “Lopi”, “Reçi”, “Bebi” dhe“Bushi”. Nëse do të takohesha me dikë nëpër rrethe të tjera dhe të më pyeste për këta me emër dhe mbiemër, sinqerisht që do ngrija supet, pasi për mua do të dëgjoheshin krejtësisht të panjohur.

Qyteti Memaliaj i vjetër

Ky shkrim, nuk do të ishte realizuar, nëse nuk do kisha lexuar para disa vitesh, në një nga gazetat shqiptare, një shkrim nga një korçar që ja kishte dedikuar disa bashkëqytetarëve të tij korçarë që njiheshin me nofka. Nuk ishin më shumë se 15 nofka, por kjo më dha shtysë për të bërë këtë shkrim. Madje, isha duke e lexuar me mikun tim korçar, ndjesë pastë, Inxh. Besnik Fecanji dhe kur i kam thënë që me nofka është gjysma e Memaliajt, ai ka qeshur me të madhe dhe më këshilloj të bëjë një shkrim, pasi edhe këto janë vlera që s’para i gjen nëpër vende të ndryshme të botës. Ajo që ishte me më shumë interes përgjatë bisedës që patëm rreth kësaj teme, ishte se, nëse memaliotët ngrenë një grup punë dhe i identifikojnë me prova me anë të një deklarate personale të noterizuar nga secili, dhe duke i bërë të gjitha së bashku dhe t’ia drejtojnë autoriteteve që merren me Rekordet Botërore Guiness, padyshim që e fitojnë këtë çmim prej 1 milion dollarësh.

Qyteti Memaliaj

Shprehem kështu, pasi nuk gjenë në asnjë vend të botës, që gjysma e qytetit që është banuar prej 10 mijë banorësh, të kenë patur dhe njiheshin me anë të nofkave. Edhe sikur të mos jenë gjysma, padyshim që janë aq shumtë për frymë popullsie, sa që e thyejnë këtë rekord, por duhet të kenë edhe një grupe punë dhe një avokat. Në këtë shkrim, janë disa nga nofkat e një brezi me diferencë 5-10 vjeç, imagjinoni sa nofka kemi lënë pa përmendur?! Nëse pyesim për të mësuar edhe për brezat e tjerë më të mëdhenj se unë apo më të vegjël. Disa edhe mund ta marrin me të qeshur, por është problemi i tyre, pasi në botë këto raste të veçanta i gjurmojnë dhe fitojnë nëse u shkojnë deri në fund.

Para se ta mbyll këtë shkrim, desha të falenderoj të gjithë ata memaliotë që kam përmendur, pasi të gjithë janë të mrekullueshëm dhe qëllimi im në këtë shkrim është, ai i thyerjes së rekordit që memaliotët e kanë thyer, por çmimin e kanë lënë në mëshirë të fatit. Fati tashmë dihet, vetëm duhet kërkuar, për ta shijuar!

Edmond Ismailati

Nju Jork, 7 Maj 2020.