Ekonomi Stoqet strategjike të rezervave të naftës në SHBA: Pse janë të fshehura...

Stoqet strategjike të rezervave të naftës në SHBA: Pse janë të fshehura në tunele në Teksas dhe Luiziana

Pas sulmeve në rafineritë e naftës në Arabinë Saudite, zyrtarët amerikanë nuk përjashtojnë mundësinë e shfrytëzimit të rezervave të mëdha të naftës në SHBA. Sipas një raporti në BBC, këto stoqe tejkalojnë 640 milion fuçi, të fshehura në tunele nën Teksas dhe Luiziana.

Ideja për të mbajtur këto “stoqe strategjike” u materializua  në vitet 1970. Të gjithë anëtarët e Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë duhet të kenë rezerva të importit të naftës për 90 ditë, por stoku i SHBA është më i madhi në botë.

Pse u krijua

Politikanët amerikanë vendosën të krijojnë mbajtjen e një rezervë të madhe të naftës në fillim të viteve 1970 për shkak të një embargo të Lindjes së Mesme që katapultoi çmimet e naftës në të gjithë botën: Anëtarët e Organizatës së Eksportuesve të Naftës Arabe (OEC) Irani, Iraku, Kuvajti, Katari dhe Arabia Saudite nuk kanë pranuar të eksportojnë naftë në Shtetet e Bashkuara për shkak të mbështetjes së tyre për luftën arabo-izraelite të vitit 1973. Kjo luftë zgjati tre javë. Po atë vit, embargoja, e cila synonte vendet e tjera, zgjati deri në mars 1974, duke bërë që çmimet në të gjithë botën të katërfishohen, nga 3 dollarë për fuçi në 12. Si rezultat, Kongresi amerikan miratoi Aktin e Politikës së Energjisë dhe Konservimit të vitit 1975 dhe krijoi Rezervën Strategjike të Naftës për një krizë të ngjashme.

Çfarë është stoku?

Në Teksas dhe Luiziana ka tunele artificiale kripe deri në një km të thellë, ku ruhet nafta. Siç thekson BBC, kjo metodë e ruajtjes është më e lirë dhe më e sigurt sesa mbajtja e tij në tankera në sipërfaqe, pasi përbërja kimike e kripës dhe presioni gjeologjik parandalojnë rrjedhjet. Magazina më e madhe në Brian Mountain afër Freeport ka kapacitet ruajtjeje prej 254 milion fuçi nafte. Sipas Administratës së Informacionit të Energjisë në SHBA, amerikanët përdorën mesatarisht 20.5 milion fuçi naftë në ditë në vitin 2018, kështu që SHBA ka naftë të mjaftueshme për t’i mbajtur SHBA në “funksionim normal” për rreth 31 ditë.

Si funksionon

Sipas ligjit të vitit 1975, të nënshkruar nga Gerald Ford, presidenti mund të autorizojë lëshimin e stoqeve nëse ka një “ndërprerje serioze të furnizimit me energji”. Për arsye praktike, vetëm një sasi e vogël e naftës mund të transportohet nga tunelet çdo ditë, që do të thotë se edhe me një urdhër presidencial për të lëshuar naftë, do të duheshin rreth dy javë për të arritur në tregje. Gjithashtu, nafta nuk është rafinuar, kështu që duhet të rafinohet për t’u bërë karburant që mund të përdoret nga makinat, anijet dhe avionët. Duhet të theksohet se Sekretari amerikan i Energjisë, Rick Perry i tha CNBC se është “pak herët” të flasim për rezervat që përdoren.

A janë përdorur ato shumë herë?

Koha e fundit që u përdorën rezervat ishte në vitin 2011, gjatë trazirave në kryengritjet arabe. Sidoqoftë, SH.B.A. ka shitur gjithashtu sasi të mëdha në raste të tjera, si psh Presidenti Bush autorizoi përdorimin e rezervave gjatë Luftës së Gjirit në 1991, dhe kur djali i tij, George Bush Jr. lejoi shitjen e 11 milion fuçi pas uraganit Katrina.

Sidoqoftë, disa vënë në pikëpyetje vlerën e ruajtjes së stoqeve kur prodhimi i energjisë në SHBA lulëzon. Një raport nga Zyra e Llogaridhënies Qeverisëse kishte sugjeruar heqjen e tyre pasi do të zvogëlonte çmimet për konsumatorët amerikanë. Në vitin 2017, qeveria Trump po konsideronte shitjen e gjysmës së stoqeve të saj për të zgjidhur deficitin federal. Vlen gjithashtu të përmendet se në 1997, 28 milion fuçi u shitën nga presidenti Klinton për të ulur deficitin.