Ferdinand Magelani u nis nga Spanja 500 vjet më parë në një udhëtim për të lundruar për herë të parë rreth globit. Eksploruesi Portugez u vra nga banorët ishullor të Filipineve, duke e lënë spanjollin Juan Sebastian Elcano vetëm, për të përfunduar udhëtimin tre-vjeçar. Por është emri i Magelani që shoqërohet përgjithmonë me udhëtimin.
“Magelani është ende një frymëzim 500-vjeçar,” tha Fabien Cousteau, një regjisor francez dhe eksplorues nën ujë.
“Ai ishte një pionier në një kohë kur eksploruesit që futeshin në rrugë të panjohura, kishin një zakon të fortë të mos ktheheshin.”
Këtu janë pesë mënyra në të cilat udhëtimi i Magelanit shënoi historinë njerëzore dhe vazhdon të frymëzojë shkencëtarët dhe eksploruesit edhe sot.
Disa prej tyre biseduan me AFP në një konferencë në Lisbonë për të shënuar 100-vjetorin e pestë të 10 gushtit.
Historike
“Udhëtimi i Magelanit ishte një pikë kthese në histori, aq unike sa udhëtimi i parë i drejtuar në hapësirë dhe zbarkimet e mëvonshme të hënës”, tha shkencëtari i NASA-s Alan Stern, udhëheqës i sondës hapësinore ndërplanetare të Neë Horizons.
“Kjo thjesht transformoi njerëzimin në këndvështrimin tim. Unë do ta quaja atë ngjarjen e parë planetare, në të njëjtën mënyrë që Yuri Gagarin ishte ngjarja e parë jashtë-planetare” kur kozmonauti Sovjetik hyri në hapësirën e jashtme.
Gjeografike
Udhëtimi i Magelanit rishkroi hartat dhe librat e gjeografisë. Ai ishte i pari që zbuloi ngushticën, e cila tani mban emrin e tij, duke lidhur oqeanet Atlantik dhe Paqësorin në majë të Amerikës së Jugut.
“Ndoshta akti i tij më i madh, dhe që ende konsiderohet sot një nga bëmat më të mëdha të historisë së lundrimit, ishte negocimi për këtë ngushticë, nga të cilat nuk kishte harta dhe ekzistenca e të cilëve u përfol në mënyrë të paqartë”, tha historiani amerikan Laurence Bergreen, autor i një biografie të Magelanit.
Filozofik
Udhëtimi transformoi konceptimin e vetë njerëzve për vendin e tyre në botë. ”Nuk ishte thjesht gjeografia dhe antropologjia, ajo tregoi diçka filozofike: se është e gjitha një botë,” tha Bergreen.
Astronomike
Udhëtimi kontribuoi në njohjen e evropianëve për universin dhe ka shënuar botët e hulumtimit të hapësirës dhe astronomisë edhe sot e kësaj dite.
Ndërsa kalonte ngushticën e Magelanit, eksploruesi dhe ekuipazhi i tij vëzhguan dy galaktika të dukshme me syrin e zhveshur nga hemisfera jugore, e njohur tani si Retë Magelanike.
Disa zona të përcaktuara kohët e fundit të sipërfaqes së Marsit u janë dhënë të njëjtët emra. Një teleskop gjigant që po zhvillohet në Kili do të mbajë edhe emrin e eksploruesit.
Frymëzues
Arritja e Magelanit ishte një pikë referimi në historinë e eksplorimit ende të përshëndetur nga pasardhësit e tij të sotëm.
“Në programin hapësinor, për t’u përgatitur për këto misione me kohëzgjatje të gjatë, ne themi ‘mësimet për të ardhmen janë shkruar në të kaluarën”, tha Dafydd Williams, një ish-astronaut i NASA-s, tani 65 vjeç, i cili shkoi në dy misione hapësinore. “Kështu që shumë në programin hapësinor kanë lexuar për Magelanin”.
