Përgatiti: Profesor Ethem Ruka
1. Truri është i përbërë nga 73% ujë.
2. Megjithëse truri përbën vetëm 2% të masës trupore, ai konsumon rreth 20% të oksigjenit të gjithë trupit.
3. Truri i një të sapolinduri peshon 375 g, por deri në ditëlindjen e parë ai trefishon madhësinë dhe peshën për të arritur afërsisht në 1 kg.
4. Truri juaj pushon së rrituri kur ju arrini moshën 25 vjeç. Pas kësaj moshe ai humbet çdo ditë qeliza nervore. Kur njeriu arrin në gjysmën e moshës truri fillon të zvogëlohet. Megjithatë, pakësimi i sasisë së trurit nuk ka të bëjë me humbje të aftësive intelektuale. Nuk ka prova se një tru më i madh është më inteligjent se një tru më i vogël.
5. Çdo ditë, të rriturit e moshave 20-60 vjeç humbasin rreth 12 000 neurone, të cilat nuk zëvendësohen më.
6. Impulset nervore që dalin dhe hyjnë në tru qarkullojnë me një shpejtësi rreth 273.5 km në orë.
7. Sasia e energjisë që gjeneron truri i njeriut është rreth 23 wat, e mjaftueshme për të ndezur një llambë të vogël elektrike.
8. Lënda e thatë e trurit përmban të paktën 60% yndyra. Kjo e bën trurin organin më të yndyrshëm të organizmit.
9. Shenjat e neurokirurgjisë së suksesshme vijnë qysh nga periudha e gurit.
10. Shkencëtarët mendojnë se truri juaj është më aktiv gjatë gjumit se gjatë kohës që ju jeni të zgjuara.
11. Megjithëse truri përpunon gjithë informacionet që vinë nga çdo pjesë e trupit, ai nuk ndjen asnjë dhimbje që vjen prej tij, sepse në të nuk gjenden receptorë të dhimbjes. Dhimbjet e kokës e kanë origjinën nga indet, nervat dhe enët e gjakut që rrethojnë trurin.
12. Korja e hemisferave ka një trashësi nga 1.5-4.5 mm. Nëse ajo do të hapej, atëherë sipërfaqja e saj do arrinte deri në 2500 cm2.
13. Ana e djathtë e trurit kontrollon anën e majtë të trupit, ndërsa ana e majtë e trurit kontrollon anën e djathtë të trupit.
14. Ana e djathtë dhe ajo e majtë e trurit komunikojnë mes tyre me anë të 250 milionë fijeve nervore.
15. Vëllimi mesatar i trurit të meshkujve është mesatarisht 1274 cm3, ndërsa ai femrave është 1131 cm3.
16. Pesha mesatare e trurit të mashkullit arrin 1.3 kg, ndërsa ai i femrave 1.18 kg. Megjithatë, pesha e trurit nuk korelon me aftësitë intelektuale. Truri i shkrimtarit rus Ivan Turgenjeve peshonte 2 kg, ndërsa ai i Albert Ainshtainit vetëm 1.22 kg ose 10% më pak se ai i njerëzve të tjerë. Në fakt densiteti i neuroneve në trurin e Ainshtainit ishte me i madh se në trurin e njerëzve të tjerë.
17. Miti se njeriu përdor vetëm 10% të trurit nuk është i vërtetë. Teknologjitë e reja e veçanërisht ato që kanë të bëjnë me imazherinë e trurit e kanë gjetur të pavend këtë mit.
18. Truri përmban më shumë kolesterol se çdo organ tjetër i organizmit. Praktikisht ai përmban 25% të sasisë së përgjithshme të kolesterolit të trupit. Truri nuk e merr kolesterolin me anë të gjakut, por e prodhon vet.
19. Një pjesëz e trurit në madhësinë e një kokrrize rëre përmban 100 000 neurone, të cilat formojnë mes tyre rreth 1 miliard sinapse (kontakte).
20. Truri më i madh në botën e gjallë shtazore takohet te kashalotët. Ai peshon deri në 9 kg. Përkundrazi truri i elefantit peshon vetëm 6 kg.
21. Informacionet mes neuroneve të trurit qarkullojnë me një shpejtësi që arrin deri në 250 m në orë.
22. Truri i njeriut fillon të humbas disa nga funksionet e veta konjitive qysh në moshën 20 vjeç.
23. Kur egjiptianët ushtronin procesin e mumifikimit e largonin trurin duke ndërhyrë përmes hundës.
24. Kapaciteti i trurit për ruajtjen e informacionit virtualisht konsiderohet i pakufishëm. Nëse numri i neuroneve të trurit mendohet se arrin 86 miliard, numri i kontakteve (sinapseve) mes tyre do të arrinte deri në 1 kuadrilon ose 1000 trilion.
25. Nëse të gjitha enët e gjakut të trurit do të vendoseshin në rresht njëra pas tjetrës, gjatësia e tyre do të arrinte deri në 160 934 km. Perimetri i Tokës në ekuator është rreth 40 000 km. Gjatësia e përgjithshme e enëve të gjakut të trurit do të mjaftonte të rrethonte katër herë perimetrin e Tokës në ekuator!
26. Shkencëtarët mendojnë se në tru gjatë çdo sekonde ndodhin 100 000 reaksione kimike.
27. Njeriu përjeton rreth 70 000 mendime në ditë.
28. Madhësia mesatare e trurit njerëzor është zvogëluar rreth 23 cm3 gjatë një periudhe prej 5 000 viteve. Shkencëtarët nuk janë në gjendje të shpjegojnë arsyen.
29. Gjerësia mesatare e trurit të njeriut arrin 140 mm, gjatësia mesatare 167 mm, ndërsa lartësia mesatare 93 mm.
30. Rekordi botëror për të qëndruar pa gjumë për 264 orë (11 ditë) është arritur nga Randy Gardner në vitin 1965.
31. Gjatë fazave të hershme të zhvillimit embrional ritmi i shumimit të neuroneve në tru arrin deri në 250 000 copë në minutë.
32. Çdo neuron mund të transmetojë deri në 1 000 impulse nervore në sekondë dhe bën qindra mijra kontakte sinaptike me neuronet e tjera.
33. Gjatë çdo minute, truri i njeriut furnizohet me 750-1 000 mililitra gjak të oksigjenuar e të pasur në lëndë ushqyese.
34. Truri i njeriut të neandertalit ishte 10% më i madh se ai i Homo sapiens.
35. Valët elektromagnetike, të emetuara nga telefoni celular ose pajisje të tjera, mendohet se ndikojnë negativisht mbi aktivitetin e 140 proteinave të trurit.
36. Deri më sot është menduar se truri i njeriut ka më shumë neurone se çka rruga e Qumështit yje. Në fakt rruga e Qumështit ka 200-400 miliard yje, kur truri ynë ka vetëm 86 miliard neurone.
37. Truri i njeriut mund të realizojë 1 016 procese në sekondë, çka e bën atë kompjuterin më të fuqishëm ndër të gjithë kompjuterët e shpikur nga njeriu.
38. Truri i njeriut ka një kapacitet memorizues befasues. Ai mund të ruajë deri në 2 500 000 gigabit informacion, kur një telefon iPhon 7 mund të rezervojë vetëm 256 gigabit.
39. Numri i neuroneve në hemisferën e majtë është 186 milionë më shumë se numri i neuroneve në hemisferën e djathtë.
40. Truri fillon të humbas ndërgjegjen vetëm 8-10 sekonda pas ndalimit të furnizimit me gjak.
