Kryeministri Edi Rama ka folur së fundmi për Euronews rreth rrugëtimit të Shqipërisë drejt Bashkimit Evropian, situatës politike me negociatat si dhe çështjen e shumëpërfolur të një dokumenti jo-zyrtar që fliste për rishikimin e kufijve në Ballkan.
Teksa pranoi se Shqipëria nuk është gati për t’u anëtarësuar për në BE, Rama këmbënguli se vendi është “më se gati për negociatat”, proces i cili ka dallim nga statusi i anëtarësimit.
Në vijim intervista e dhënë për gazetaren Giorgia Orlandi:
Kërkesa e Shqipërisë për të nisur bisedimet për t’u anëtarësuar në Bashkimin Evropian mund të bëjë një hap përpara me konferencën e parë [ndërqeveritare] që pritet të propozohen së shpejti – sa domethënëse është kjo?
“Është shumë e vështirë për t’u thënë, është shumë e vështirë sepse u desh që këtë hap ta ndërmerrnim disa vjet më parë dhe më pas ta përsërisnim e përsërisnim. Nuk ndodhi për shkak të dinamikës së brendshme në Këshillin Evropian dhe… shpresojmë se do të jetë rasti. Pra nuk është e lehtë.”
Çfarë jeni përgatitur të bëni nëse bisedimet ngecin sërish?
“Ne nuk planifikojmë asgjë tjetër përveçse të vazhdojmë të punojmë për to, sepse për ne Evropa nuk është një objektiv apo destinacion politik, Evropa është një fe dhe askush nuk mund ta tradhtojë këtë fe në Shqipëri, për shkak të faktit të thjeshtë se Evropa është një testament [amanet] dhe është në të njëjtën kohë ajo që u detyrohemi fëmijëve tanë dhe kjo është arsyeja se pse ne do të punojmë gjithnjë e më shumë për ta bërë Shqipërinë një shtet evropian që funksionon plotësisht.”
Që nga fillimi, afrimi i Shqipërisë drejt BE-së ka qenë një premtim politik i juaji. Duke pasur parasysh gjithë këto vite që kanë kaluar, sa domethënie ka anëtarësimi në BE për Shqipërinë sot?
“Ka gjithmonë aq shumë domethënie sikur kishte ditën e parë. Shqiptarët nuk lodhen kurrë së luftuari për të qenë pjesë të Evropës. Sigurisht, zhgënjimet kanë qenë në vazhdim dhe Evropa nuk ka qenë e zonja në mbajtjen e premtimeve të saj. Ne i kemi bërë detyrat e shtëpisë dhe do të vazhdojmë t’i bëjmë sepse, siç thashë, për ne Evropa është ajo që ka qenë që nga dita e parë kur kemi dalë nga komunizmi dhe është hera jonë e parë në histori që mund të zgjedhim. Asnjëherë nuk e kemi pasur zgjedhjen, të tjerët vendosën për ne dhe vendi ynë ishte në hapësira të tjera, por jo në hapësirën që dëshironim gjithmonë e që është Bashkimi Evropian.”
Me procesin e anëtarësimit në BE që po zgjat më shumë se sa pritej, duket se Ballkani Perëndimor është bërë një fushë beteje edhe për fuqitë e jashtme, cili është mendimi juaj, ku qëndron Shqipëria për të gjitha këto?
“Duke mos qenë plotësisht i integruar në Bashkimin Evropian, Ballkani Perëndimor mbetet një zonë gri që ofron tërheqje dhe shanse për aktorët e tjerë, për aktorët e tretë që nuk kanë të njëjtin qëndrim dashamirës dhe të njëjtat vlera dhe parime që Bashkimi Evropian ofron. Dhe për Shqipërinë, nuk shoh ndonjë rrezik të menjëhershëm sepse shqiptarët janë shumë fanatikë për perëndimin dhe për Bashkimin Evropian, vendet e tjera pak a shumë kanë shumë më shumë për t’u marrë me këto ndikime nga aktorë të tjerë.”
Në vitet e fundit, Shqipëria ka kaluar nëpër ndryshime kushtetuese në shkallë të gjerë, kur bëhet fjalë për luftimin e korrupsionit, implementimit të reformave. Situata është përmirësuar, por nuk është e mjaftueshme. Sa përparim mendoni se ka bërë Shqipëria, sidomos kur bëhet fjalë për shtetin e së drejtës?
“Ka një ndryshim të madh midis anëtarësimit në Bashkimin Evropian dhe hyrjes në rrugën e plotë të negociatave, sepse siç jemi sot nuk jemi gati të jemi anëtarë, pa dyshim. Por sikurse jemi sot, ne jemi më se gati për të hyrë në rrugën e plotë të negociatave dhe është këtu ku qëndrojnë pikat kontradiktore dhe ku Evropa po tregohet dritëshkurtër dhe disi edhe hipokrite, sepse Shqipëria meriton të hyjë në rrugën e plotë të negociatave.”
A mendoni se është ky progres që ju ndihmoi të zgjidheshit sërish?
“Unë mendoj se njerëzit në Shqipëri e kanë ndjesi të qartë se puna nuk ka mbaruar. Mandati i tretë është një mandat i qartë për të përfunduar punën. Nuk është shpërblimi për një punë që tashmë ishte përfunduar.”
Le të ndalemi dhe te procesi i zgjerimit të BE-së në Ballkanin Perëndimor, cili është qëndrimi juaj në lidhje me dokumentin jozyrtar që është qarkulluar në Bruksel, që mbron idenë e ri-përcaktimit të kufijve të Ballkanit Perëndimor? Nga Presidenti i Maqedonisë së Veriut kemi dëgjuar të thotë se do të ishte thjesht katastrofike…
“Qëndrimi im është shumë i thjeshtë. Për sa kohë ne, dhe kur them ‘ne’ e kam fjalën për gjithë aktorët, lojtarët – Bashkimi Evropian, Shtetet e Bashkuara, lojtarët në rajon – nuk do të përmbysim status quo-në me një qasje shumë të hapur dhe të qartë, zhgënjimet do të jenë aty dhe nga ideja më qesharake deri te ideja më e çuditshme do të shfaqen sepse status-quo-ja nuk është një opsion. Ndërsa kemi mosmarrëveshje të thella për të zgjidhur ne duhet të biem dakord të mos pajtohemi për to dhe në të njëjtën kohë të shtyjmë së bashku për të forcuar bashkëpunimin tonë për të krijuar në rajon një zonë Shengen funksional me të gjitha liritë e Evropës.
*Giorgia Orlandi është korrespondente për Euronews në Romë. “Global Conversation” është një rubrikë e Euronews e cila fokusohet te intervistat ballë-për-ballë me udhëheqësit botërorë. Drejtuesit e shteteve pyeten rreth sprovave me të cilat përballen ata dhe shoqëritë e tyre, si dhe me mundësitë për zgjidhjen e tyre.
**Intervista me Kryeministrin e Shqipërisë Edi Rama u zhvillua pas konferencës “State of the Union” mbajtur në Firence të Italisë më 6 maj 2021. Në “State of the Union” Rama ishte i ftuar në diskutimin e përbashkët me eksperten e çështjeve ndërkombëtare Marta Dassù e cila moderoi temën “Ndikimi i BE-së në vendet fqinje”, në të cilin morën pjesë ekspertë të tjerë si Ivan Vejvoda, Meltem Müftüler-Baç dhe David McAllister.
