Nga Vjosa Osmani për The Economist
Qetësimi i autokratëve sot vetëm i trimëron nesër. Koncesionet ndaj tiranëve nuk janë kurrë të përkohshme dhe sigurisht nuk sjellin kurrë paqe të qëndrueshme.
Kontinenti europian është në krizë, sepse Vladimir Putin e ka shkatërruar sovranitetin e Ukrainës në atë masë sa sot ai mohon integritetin e saj territorial dhe të drejtën e saj për të ekzistuar. Presidenti i Rusisë ndjek një politikë të rrezikshme imperialiste që lejon një vend të zgjedhë fatin e një tjetri thjesht sepse ka fuqinë ushtarake.
Kjo luftë është mënyra e Putin për të testuar botën demokratike dhe është një përpjekje për të thyer frymën tonë demokratike. Në vend të kësaj, lufta e ka bashkuar botën demokratike në një mënyrë të padëshmuar për dekada. Mënyra se si ne të gjithë vazhdojmë të përgjigjemi – vendet e mëdha dhe të vogla – nuk do të përcaktojë vetëm të ardhmen e Ukrainës, por të ardhmen e Europës dhe botës. Çdo përgjigje nuk ka të bëjë vetëm me popullin e Ukrainës, por ka të bëjë edhe me llojin e botës në të cilën duam të jetojmë dhe mesazhin kolektiv që u dërgojmë autokratëve kudo.
Shikimi i imazheve rrëqethëse të sulmeve pa dallime dhe çnjerëzore ndaj civilëve të pafajshëm ukrainas, dhe qëndrueshmëria e guximshme e atyre që luftojnë për jetën e tyre dhe mbrojnë shtetësinë e tyre, ka qenë një kujtesë e vështirë e një të kaluare të errët për popullin e Kosovës.
Për ne, këto imazhe janë shumë të njohura dhe reale. Ne nuk qëndrojmë vetëm me Ukrainën, ne qëndrojmë me aleatët tanë të NATO-s dhe ata që duan të shohin vlerat demokratike të lulëzojnë në mbarë botën, sepse kjo përfaqëson shumë më tepër sesa luftën e një vendi apo të një populli përballë tiranisë.
Kosova i di shumë mirë pasojat e lëshimeve të bëra në kurriz të një populli të pafajshëm. Zbutja e hershme e Sllobodan Millosheviçit rezultoi në luftëra të shumta të përgjakshme në ish-Jugosllavi të ndjekura nga një regjim gjenocidal, të gjitha në emër të dëshirave fashiste për të krijuar një “Serbi të Madhe”. Dhuna çoi në qindra mijëra vdekje, përdhunim të dhjetëra mijëra grave dhe shpërngulje të miliona.
E gjithë kjo ndodhi para syve të botës. Fatmirësisht, NATO dhe bota na dolën në ndihmë në vitin 1999 duke i dhënë fund gjenocidit, krimeve të luftës dhe krimeve kundër njerëzimit të kryera kundër popullit të Kosovës. Por sot ne jemi dëshmitarë, edhe një herë, një shkelje flagrante të së drejtës ndërkombëtare, agresion barbar dhe brutal kundër Ukrainës dhe popullit të saj të pafajshëm, dhe potencialit për një luftë shumë më të madhe në Europë dhe më gjerë.
Ndërsa sytë e botës janë përqendruar me të drejtë tek Ukraina, këtu në zemër të Europës, ne kemi një tjetër kërcënim të rëndësishëm që gjëmon nën sipërfaqe. Putin i ka kthetrat e tij të ngulitura thellë dhe fort në rajonin tonë përmes ndikimit që ushtron mbi përfaqësuesin e tij, Serbinë, e cila ka intensifikuar përpjekjet për të destabilizuar Kosovën, Bosnjë-Hercegovinën dhe Malin e Zi.
Marrëdhënia e Rusisë me liderët më luftarak dhe problematikë të Ballkanit Perëndimor, përkatësisht Aleksandar Vuçiç të Serbisë dhe liderin serb të Bosnjës Milorad Dodik, nuk është sekret. Niveli i mbështetjes ushtarake dhe politike që Rusia i ofron Serbisë, në veçanti, është i rëndësishëm dhe duhet të ngrejë alarmin nga Ankaraja në Londër dhe nga Berlini në Uashington.
Në vitin 2012, para se Vuçiç të vinte në pushtet, Serbia kreu dy aktivitete ushtarake me aleatin e saj lindor. Pas gati një dekade të udhëheqjes së tij, numri i këtyre llojeve të aktiviteteve është rritur në mënyrë eksponenciale.
Partneriteti midis dy vendeve është kaq vendimtar për të dyja palët, dhe blerja dhe donacionet e armatimit të rëndë aq të konsiderueshëm, sa Moska ka hapur një zyrë të mbrojtjes në Beograd dhe një qendër “humanitare” në Nish që ka pikëpyetje të rëndësishme për misionin e saj të pretenduar. . Nuk është çudi që Departamenti i Mbrojtjes i SHBA-së ka deklaruar se Serbia ofron “mjedisin më lejues” për ndikimin rus në rajonin tonë.
Prandaj, refuzimi i drejtpërdrejtë i sanksioneve ndaj Rusisë nga Serbia nuk është befasi dhe zbulon se ku qëndron vërtetë besnikëria e saj. Tani është koha për të folur qartë se ku qëndrojmë: Kosova dhe partnerët e saj në mbarë botën janë në anën e Ukrainës, ndërsa Serbia ka zgjedhur të mbajë anën e Putin.
Gjatë viteve të fundit, pavarësisht se ka folur për një lojë të mirë për vlerat europiane, Serbia e ka rritur bashkëpunimin e saj politik, ushtarak dhe ekonomik me Rusinë në nivele të padëshmuara më parë, madje edhe nën regjimin e Millosheviçit. Zhvendosja e Serbisë drejt autokracisë ka qenë gradual dhe, më e rëndësishmja, e qëllimshme.
Për një kohë të gjatë e mbetur e pakundërshtuar apo edhe e pranuar, sot Serbia paraqet një kërcënim të rëndësishëm për stabilitetin në Europë. Kjo është tashmë e dukshme në të gjitha indekset ndërkombëtare për demokracinë, median dhe liritë. Rënia e vlerësimit të Serbisë është dëshmi e prirjes së saj gjithnjë e më autokratike.
Veprimet e pajustifikuara të Serbisë për targat e automjeteve vitin e kaluar treguan po aq. Ndryshe nga marrëveshjet e nënshkruara në Bruksel, për gati një dekadë Serbia kërkoi që me kalimin në Serbi të hiqen targat e regjistrimit të Kosovës dhe më pas të zëvendësohen me të përkohshme.
Pra, në tetor Kosova, një palë e barabartë në një dialog të lehtësuar nga BE-ja për këtë çështje, vendosi të reciprokojë. Qeveria në Beograd nxitoi të vendosë tanke dhe avionë luftarakë rusë MiG në kufirin tonë, ku ambasadori rus u shfaq me shpejtësi për të dhënë bekimin e tij nëse forcat serbe hyjnë në Kosovë.
Në mënyrë të ngjashme, kur i gjithë rajoni ynë mori pjesë në një stërvitje ushtarake të NATO-s vitin e kaluar – “Mbrojtësi-Europa 21” – që përfshinte partnerë në të gjithë Europën, Serbia ishte i vetmi vend që nuk mori pjesë dhe përkundrazi zhvilloi një stërvitje ushtarake me Rusinë. në territorin e saj.
Përballë këtyre zhvillimeve, qetësimi i vazhdueshëm i Vuçiç nga disa mbetet një shqetësim serioz dhe një rrezik për paqen.
Zhvillimet në Ukrainë janë një kujtesë se nuk duhet të jemi kurrë indiferentë përballë autokracisë ose kur kërcënohen vlerat dhe aleatët tanë. Kjo nuk ka të bëjë me “ne” dhe “ata”, kjo është një kujtesë për të gjithë ne përsëri se një kërcënim për demokracinë në një territor është një kërcënim për të gjithë ne.
Në pjesën tonë të botës, paqja dhe stabiliteti janë arritur me sakrifica të mëdha, duke përfshirë humbjen e shumë jetëve të pafajshme. Ne duhet të bëjmë gjithçka për ta mbajtur atë, dhe kjo do të thotë të themi të vërtetën kur përballemi me agresionin e përditshëm nga fqinji ynë Serbia.
