Helen Davidson – The Guardian
Kur një ese nga një studiues i shquar i Shangait sugjeroi se Kina duhet të ndërpresë lidhjet me Vladimir Putin sa më shpejt të jetë e mundur për luftën në Ukrainë, reagimi në internet ishte i shpejtë.
Pavarësisht se u publikua vonë të premten në mbrëmje në Monitorin e Perceptimit të SHBA-Kinë të Qendrës Carter, eseja e Hu Wei fitoi shpejt një milion klikime brenda dhe jashtë Kinës dhe u ribotua në bloget kineze, faqet e mediave jozyrtare dhe llogaritë e mediave sociale.
Më pas erdhi reagimi i ashpër, pasi artikulli u kritikua si “i pamatur dhe i rrezikshëm”. Pasuan sulme personale ndaj Hu dhe USCPM.
Deri të dielën në mëngjes, faqet e tyre të internetit u bllokuan në Kinë.
“Zakonisht kur qeveria ose censuruesit nuk e pëlqejnë një artikull të caktuar – si (diçka e publikuar nga) FT kineze – ata thjesht do ta bllokojnë atë artikull të veçantë, ata nuk e bllokojnë faqen e internetit,” tha Liu Yawei, drejtori i programit kinez në Qendrën Carter me bazë në SHBA.
“Pra, kjo është shumë e pazakontë”
Pozicionimi i Kinës për pushtimin dhe sa larg është e gatshme të shkojë ajo në mbështetjen e Rusisë është një nga temat më të debatuara të luftës, por brenda Kinës ky debat kontrollohet rreptësisht, me pak tolerancë për pikëpamjet e kundërta.
“Unë do të lexoja shumë komente në mediat kineze dhe artikulli i Prof Hu sigurisht nuk ishte dakord me shumicën e atyre artikujve”, tha Liu. “Hu në fakt u përpoq të thoshte se këto janë pikëpamje të rrezikshme…”
E botuar në anglisht dhe gjuhën kineze, eseja e Hu argumentonte se përparimi i Rusisë po lëkundet dhe Kina duhej të ndërpriste lidhjet me Putinin “sa më shpejt të ishte e mundur” për të shmangur pozicionimin e saj në anën e humbësit… Kina duhet të shmangë të luajë me të dyja palët në të njëjtën barkë, të heqë dorë nga të qenit neutral dhe të zgjedhë pozicionin kryesor në botë .
Që nga pushtimi i 24 shkurtit, Kina ka kërkuar të mbajë pozicione të papajtueshme duke respektuar sovranitetin e Ukrainës dhe atë që ajo i quan “shqetësimet e sigurisë” të Rusisë.
Konfuzioni reflektohet në deklaratat e saj mediatike dhe publike.
Hu është nga zërat e rëndësishëm kinezë që sfidojnë linjën zyrtare.
Wang Huiyao, presidenti i qendrës për Kinën dhe Globalizimin me qendër në Pekin, argumentoi për Neë York Times se aleancat perëndimore do të forcoheshin dhe do të afroheshin më shumë ndërsa lufta zvarritej.
“Kjo nuk është gjë e mirë për Kinën,” tha ai, duke bërë thirrje që perëndimi të sjellë Pekinin si ndërmjetës dhe “t’i ofrojë liderit rus një ofertë”, e cila nga ana tjetër mund të riparojë pozitën ndërkombëtare të Kinës.
Mesazhet nga lidershipi i Kinës dhe media shtetërore e kanë paraqitur kryesisht qeverinë si një paqebërëse neutrale, por duke fajësuar SHBA-në dhe NATO-n për konfliktin dhe duke mos kritikuar Rusinë dhe Putinin – një aleat kyç me të cilin Xi Jinping nënshkroi një partneritet “të pakufishëm” pak para pushtimit.
Ka një përpjekje të dukshme nga media shtetërore kineze për të raportuar faktet e viktimave dhe sulmeve në mënyrë neutrale dhe thuhet se janë shpërndarë direktiva për të shmangur qëndrime të veçanta pro ose kundër Rusisë dhe Ukrainës.
Por këndi dominues është antiperëndimor dhe editorialet e zëdhënësve të qeverisë kanë akuzuar SHBA-në për lajme të rreme mbi pretendimet se Kina mund t’i japë Rusisë armë.
Por vëzhguesit kanë vërejtur se lajmet kineze të mbrëmjes kanë shmangur paraqitjen e viktimave që mund të shkaktojnë efekt, dhe ende nuk i referohen asaj si një “pushtim”.
Sipas analistit të medias Doublethink Labs me bazë në Tajvan, zyrtarët kanë përforcuar gjithashtu dezinformimin dhe propagandën ruse, duke përfshirë teoritë e konspiracionit se SHBA po financon prodhimin e armëve kimike në Ukrainë, ose sondazhe të rreme se ukrainasit mbështesin pushtimin.
Ndërkohë mediat e huaja në gjuhën angleze duket se janë më të prirura të raportojnë për mizoritë ruse dhe t’i referohen asaj si një “luftë”, duke sinjalizuar një ndërgjegjësim se pozicioni i saj ndaj Rusisë nuk po pritet mirë.
“Botimet në gjuhën angleze – si CGTN – u drejtohen të huajve dhe funksionojnë sipas një skenari propagandistik krejtësisht të ndryshëm,” thotë Prof Carl Minzner, një studiues kinez dhe profesor i së drejtës në shkollën juridike Fordham.
“Por meqenëse ato nuk u drejtohen qytetarëve kinezë, ato nuk janë një masë e mirë për të vlerësuar se si Pekini kërkon të përshkruajë konfliktin për audiencën e e saj vendase.”
Në mediat jozyrtare dhe mediat sociale, retorika pro-ruse është shumë më e zakonshme.
Diskursi pro-rus mes përdoruesve kinezë të internetit përputhet me – ose ndoshta ka lindur nga – ndjenjat e forta anti-SHBA që janë nxitur vitet e fundit, thotë Liu.
“Është jashtëzakonisht negative,” thotë Liu, dhe e pamundur të matet.
“Kjo është arsyeja pse zëri i Hu është i rëndësishëm,” thotë Liu. “Ne nuk e dimë se sa mbështetje ka, por është një zë i rëndësishëm kundërshtues”
Ka interes të madh për konfliktin dhe lajmet janë në trend me qindra miliona klikime dhe dhjetëra mijëra komente. Aty ka zëra kundërshtues, kryesisht të shqetësuar për ndikimin tek civilët. Por ato janë të pakta dhe i nënshtrohen censurës.
Të premten, Wang Jixian, një shtetas kinez në Odesa, postoi dy video ditarë të rinj në YouTube – një faqe e ndaluar në Kinë – në të cilat ai kritikoi Putinin, duke e quajtur atë “frikacak” dhe “horr”
Wang, videot e të cilit kanë grumbulluar qindra mijëra shikime, tha se pjesa më e madhe e përmbajtjes së tij ishte “anuluar” dhe ai ishte bllokuar nga dërgimi i mesazheve në ËeChat dhe nga kontaktimi me prindërit e tij, të cilët janë ende në Kinë. Ai u kërkoi njerëzve t’u tregonin se ishte ende gjallë.
“Pse po u bëni presion prindërve të mi? A ju pëlqen kaq shumë shtypja? Hajde, gjuaj qytetarit tënd!”. tha ai.
Videot e Wang kanë tërhequr vëmendjen në internetin kinez, duke përfshirë akuzat se është mik i separatistëve, një shpifës i Kinës, një adhurues i SHBA-së dhe një siklet për Pekinin
“Përfitimi nga të dyja palët, egoizëm i rafinuar, bah, i neveritshëm,” tha njëri.
Liu në anën tjetër shpreson që Hu, i cili është ende në Kinë, të mos dënohet për esenë e tij.
“Që studiuesit të shprehin mendimet e tyre dhe t’i lejojnë njerëzit të debatojnë, është një tipar shumë i rëndësishëm i çdo fuqie të madhe,” thotë ai. “Kina thotë se është një fuqi e madhe dhe çdo fuqi e madhe duhet të ketë vetëbesimin për të lejuar diskutime të shëndetshme dhe të gjalla.”
