Ishte viti 1863 dhe Londra, për herë të parë, pa atë që do të revolucionarizonte transportin publik të qyteteve të së gjithë botës. Më 10 janar, lindi linja e parë e metrosë.
Linja e parë e metrosë së famshme “Tube” të kryeqytetit anglez ishte Circle, e ndjekur 5 vite më vonë nga District, mes South Kensington dhe Westminster.
Sot ajo numëron 270 stacione që përshkojnë pak a shumë 400 kilometra, duke e bërë një nga metrotë më të mëdha në botë.
Si u ndërtua metroja e Londrës
Nevoja në bazë të një infrastrukture kaq të rëndësishme dhe aspak e lehtë për t’u ndërtuar, në thelb, ishte praktike – rrugët e Londrës ishin bërë të pakalueshme nga trafiku dhe e vetmja zgjidhje dukej devijimi i një pjesë të tij nën tokë.
Inxhinierët anglezë vendosën të eksperimentojnë një metodë të re ndërtimi për të.
Ndryshe nga “cut and cover” (prerje dhe mbulim) e testuar më parë, që parashikonte prishjen e rrugëve dhe ndërprerjen e linjave të ujit dhe dritës, u përsos metoda që sot e njohim ende si “the shield” (mburoja).
E zhvilluar rreth vitit 1825 nga Sir Marc Brunel dhe djali i tij Isamabard, për të gërmuar tunelin e parë që kalonte nën Galerinë e Tamizit, ajo u frymëzua nga miniera. Rezultati ishte një tub rrethor disi i ngushtë, por mjaftueshëm i gjerë për të kaluar një tren. Kështu lindi nofka “The Tube”.
Harta e famshme
Përveçse është një shembull i rafinuar i inxhinierisë, metroja e Londrës ka hyrë në historinë e dizajnit edhe me hartën e saj, e cila është kthyer në një simbol të vërtetë të qytetit në botë.
E projektuar nga Harry Beck në vitet ’30, ajo ka frymëzuar më pas metrotë e Nju Jorkut dhe Tokios.
Në thelb është një arsyetim mjaft i thjeshtë: Beck vendosi të stilizojë rrugëtimin e linjave, duke përdorur vetëm shtigje vertikale, horizontale dhe të zhdrejtë, për të ndihmuar pasagjerët që të orientoheshin me lehtësi.
Pavarësisht nga pasaktësia gjeografike (sipas Beck, njerëzit nuk do të interesoheshin më kurrë për rrugën e rikrijuar me besnikëri) suksesi ishte i garantuar.
Shumë fëmijë kanë lindur në Tube
Gjatë Luftës së Dytë Botërore, punimet për zgjerimin e metrosë u ndërprenë, por tunelet e nëndheshme u bënë të dobishme si strehim kundërajror.
Prezantuesi i njohur televiziv, Jerry Springer, është një nga fëmijët e shumtë të lindur pikërisht në Tube të Londrës më 13 shkurt 1944.
Në fakt, familja e tij u strehua nga bombardimet në Luftwaffe dhe nëna e tij nuk kishte zgjidhje tjetër veçse ta lindte nën tokë.
*Metroja e Londrës – The London Underground (e njohur edhe thjesht si Metro, ose me pseudonimin Tube) është një sistem i transportit të shpejtë, që i shërben Londrës së Madhe dhe disa pjesëve të qarqeve aty pranë të Buckinghamshire, Essex dhe Hertfordshire në Angli.
