Nga Financial Times
Baza ushtarake Holzdorf ishte dikur krenaria e Gjermanisë Lindore komuniste, një shtyllë strategjike për vendet e Traktatit të Varshavës që kundërshtonin NATO-n.
Tani është duke u rindërtuar si një nga bastionet më të mëdha të Perëndimit kundër Rusisë. Pista e bazës po zgjerohet, kështu që çdo avion në arsenalin e NATO-s mund të ulet atje.
Së shpejti do të marrë në zotërim 60 helikopterë të rinj të rëndë Chinook dhe sistemin e mbrojtjes ajrore Arrow nga Izraeli, të aftë për të rrëzuar raketat balistike ndërkontinentale. Por ardhja e Chinooks do të jetë “lavdia kurorëzuese” e transformimit. Ata do të zëvendësojnë helikopterët gjermanë Sikorsky CH-53 që janë përdorur që nga viti 1972 dhe janë aq të vjetër sa ushtria ka luftuar për të gjetur pjesë këmbimi kur ato prishen. Chinooks dhe Arrow po paguhen nga një fond i ri 100 miliardë euro i financuar nga borxhi për Bundeswehr-in, forcat e armatosura gjermane.
Fondi i investimeve thekson qëllimin e Gjermanisë për t’u bërë shpenzuesi më i madh ushtarak i Europës dhe për të ofruar ushtrinë e saj më të madhe konvencionale.
Kancelari Olaf Scholz zbuloi injeksionin e parave vetëm tre ditë pasi Rusia filloi pushtimin e saj në shkallë të plotë të Ukrainës, në një fjalim në Bundestag që e përshkroi luftën si një moment vendimtar në historinë moderne të Gjermanisë.
Angazhimi i lejoi Scholz-it të përmbushte një nga premtimet e tij kryesore: se Gjermania do t’i kushtonte 2 për qind të prodhimit të saj të brendshëm bruto mbrojtjes.
Gjermania do të shpenzojë gati 72 miliardë euro për mbrojtjen këtë vit, më shumë se sa ka bërë ndonjëherë në historinë e Bundeswehr-it. Rreth 52 miliardë euro do të vijnë nga buxheti i rregullt dhe 19.8 miliardë euro nga fondi i investimeve.
Por shqetësimi po rritet për atë që do të ndodhë pas vitit 2027, kur fondi të jetë tharë. Ekspertët besojnë se vendi do të duhet të grumbullojë 25-30 miliardë euro shtesë në vit nga buxheti i përgjithshëm për të përmbushur objektivin prej 2 për qind.
Një shumë kjo, mbresëlënëse, që mund të kërkojë shkurtime të mëdha në shpenzimet e mirëqenies nëse vendi dëshiron të balanconi librat.
Ekziston një person në qeveri që e ka trajtuar hapur problemin – Boris Pistorius, ministri popullor i Mbrojtjes. Ai ka argumentuar se mungesa e një perspektive afatgjatë e bën pothuajse të pamundur për Bundeswehr-in – dhe prodhuesit e armëve që e furnizojnë atë – të planifikojnë për të ardhmen. Duke folur në Bundestag në fund të janarit, ai tha se mbrojtja kërkonte “një buxhet të besueshëm, të qëndrueshëm dhe një buxhet ushtarak në rritje”. “Fondi prej 100 miliardë eurosh ishte një hap i parë i rëndësishëm,” u tha ai deputetëve. “Por ne duhet të fillojmë të mendojmë sot se si duam ta pajisim në mënyrë adekuate Bundeswehr-in edhe pasi fondi të jetë shpenzuar plotësisht”.
Apelet për më shumë para janë mbështetur nga një përshkallëzim në retorikë që vetë Pistorius pranon se është krijuar për të “zgjuar gjermanët”. Ai tha muajin e kaluar se presidenti rus Vladimir Putin mund të sulmojë një shtet anëtar të NATO-s “brenda pesë deri në tetë vitesh”. “Ne kemi një nivel kërcënimi në Evropë, të cilin nuk e kemi parë për 30 vjet”, tha ai.
Frika të tilla tani po shtohen nga fantazma e një presidence të dytë të Donald Trump dhe një epokë e re e izolacionizmit amerikan.
Të shtunën e kaluar, Trump deklaroi se administrata e tij do të “inkurajonte” Rusinë të sulmonte çdo anëtar të NATO-s që nuk kishte shpenzuar mjaftueshëm për mbrojtjen – një koment i dënuar gjerësisht në Gjermani.
Scholz tha se çdo sulm ndaj parimit të mbrojtjes kolektive të NATO-s ishte “i papërgjegjshëm dhe i rrezikshëm dhe vetëm në interesat e Rusisë”.
Në vitet e fundit, Europa është zotuar të marrë një pjesë më të madhe të barrës së mbrojtjes kolektive. Por ky angazhim bazohet në mbajtjen e shpenzimeve ushtarake gjermane në nivelet e saj rekord aktual dhe kjo mund të jetë një shpresë e devotshme. Deputetët nga tre partitë në qeverinë e koalicionit të Scholz hedhin poshtë frikën në rritje për financimin afatgjatë të ushtrisë. Citojnë ministrin e Financave, Christian Lindner, i cili siguroi komitetin e mbrojtjes të Bundestagut në fund të janarit se qëllimi prej 2 për qind ishte i sigurt. Por privatisht, askush në pushtet duket se nuk e di se si mund të arrihet objektivi – veçanërisht duke marrë parasysh kufizimet e forta në buxhetin gjerman.
Gjermania është një nga vendet e pakta që ka një frenim të huamarrjes së re të shënuar në kushtetutën e saj, të ashtuquajturat frena borxhi.
Me një shtrëngim të tillë, mbyllja e hendekut të financimit të Bundeswehr-it mund të jetë e vështirë.
Fjalimi i Scholz-it në Zeitenwende njohu një të vërtetë që kishte qenë prej kohësh e dukshme për gjeneralët gjermanë – se aftësitë ushtarake të vendit ishin varfëruar në mënyrë të rrezikshme.
Në fund të Luftës së Ftohtë, Bundeswehri kishte një forcë prej gjysmë milioni trupash, duke e bërë atë një nga forcat luftarake më të frikshme të Evropës. Por midis viteve 1990 dhe 2019, fuqia ra me 60 për qind. Ushtria u bë një lloj fëmije jetim, i uritur për fonde. Pajisja ushtarake ose u hodh, ose u shit ose u hoq.
Një studim i Institutit Ekonomik Gjerman (IW) zbuloi se ushtria ishte financuar më pak në krahasim me standardet e NATO-s me të paktën 394 miliardë euro midis vitit 1990 dhe fillimit të viteve 2020. Scholz e quajti kohën në këtë epokë të maturisë.
Në fund të vitit 2022, ai u mburr se Gjermania së shpejti do të kishte “ushtrinë më të madhe konvencionale” nga të gjitha vendet anëtare evropiane në NATO. Pistorius ka shkuar edhe më tej, duke thënë në një intervistë nëntorin e kaluar se Gjermania duhet të bëhet “e gatshme për të bërë luftë dhe e aftë për ta bërë këtë”.
Ndryshimi në retorikë ka qenë i habitshëm për disa. Por të tjerë janë ende të zhgënjyer. Një pjesë e problemit është se pavarësisht nga të gjitha paratë e reja, Bundeswehr-i është në shumë mënyra edhe më pak i pajisur se sa ishte përpara pushtimit rus të Ukrainës. Gjermania i ka dhënë Kievit shumë nga kompletet e saj më të mira. Dhe ende nuk është e qartë se si dhe kur do të plotësohen sërish boshllëqet.
Ndërkohë, planet për të shkëmbyer pesë sistemet e artilerisë me raketa Mars II të furnizuara në Ukrainë me pesë raketahedhës të shumëfishtë Puls të prodhimit izraelit po lëvizin me ritmin e kërmillit, me Bundestagun ende për të miratuar blerjen. Mund të duhen gjithashtu vite përpara se Bundeswehr të marrë zëvendësime për 18 tanket e betejës Leopard 2 A6 që i dha Kievit. Një problem potencialisht më i madh, megjithatë, është çështja e financimit afatgjatë.
Mungesa e qartësisë për financimin është një pengesë e madhe për prodhuesit e armëve, të cilët hezitojnë të investojnë në kapacitete të reja prodhuese pa një garanci për porositë e ardhshme.
Problem mbetet edhe prokurimi ushtarak. Qeveria e Scholz-it ka nxitur masa të reja për të përshpejtuar dhe thjeshtuar procedurat, duke kufizuar të drejtën e humbësve të ofertuesve për të kundërshtuar ligjërisht rezultatet e tenderëve. Pistorius krenohet se 55 porosi për pajisje ushtarake me çmim prej 25 milionë euro e lart – një numër rekord – iu paraqitën komitetit të mbrojtjes së Bundestagut vitin e kaluar. Këtë vit, parashikon ai, do të jetë edhe më shumë.
Por kritikët thonë se sistemi është ende shumë i ngadaltë. Ndërkohë, Pistorius është ende duke u përballur me rezistencë në sistem.
Po ashtu ekziston një pikëpyetje mbi një nga planet më ambicioze të Gjermanisë – vendosjen e një brigade prej 5 mijë vetash në Lituani që do të jetë dislokimi i parë i huaj i përhershëm i vendit që nga Lufta e Dytë Botërore. Ekspertët thonë se është ende e paqartë se si do të formohet.
Rekrutët e mundshëm nuk kanë ende kuptim se ku do të strehohen familjet e tyre, ku do të shkojnë fëmijët e tyre në shkollë apo ku mund të punojnë partnerët e tyre. Kjo shkon në zemër të një prej sfidave më të mëdha të Pistorius.
Ministria e Mbrojtjes e Gjermanisë planifikon të zgjerojë ushtrinë nga 183 mijë ushtarakë dhe gra aktive në 203 mijë deri në vitin 2031. Por kjo do të jetë një detyrë gjigante, veçanërisht duke pasur parasysh plakjen e popullsisë së Gjermanisë dhe thellimin e mungesës së të kualifikuarve.
Edhe tani, 20 mijë vende vakante duhet të plotësohen çdo vit pasi ushtarët profesionistë dhe rekrutët vullnetarë largohen nga shërbimi ose oficerët dalin në pension. Statistikat tregojnë se numri i aplikantëve për punë në Forcat e Armatosura është në rënie. Megjithatë, thirrjet ndaj Bundeswehr-it pritet vetëm të rriten.
Vitin e kaluar, Gjermania i ofroi NATO-s 30 mijë trupa dhe 85 avionë dhe anije detare brenda 30 ditëve nga çdo konflikt i madh, sipas Modelit të Forcës së Re të aleancës. Por gjetja e njerëzve të mjaftueshëm për të përmbushur atë zotim, duket se do të jetë e vështirë.
Ndërkohë, Rusia ka treguar gjatë gjithë luftës së Ukrainës se mund të përdorë burime të mëdha – edhe pse jo të pafundme – të fuqisë në burimet njerëzore. Holzdorf ofron një metaforë vizuale të habitshme të mungesës së personelit dhe shkallës së detyrës me të cilën përballet ushtria gjermane. Në njërin skaj të pistës 2.5 km të avionit, një punëtor i vetëm ndërtimi, i veshur me tuta portokalli të ndezura që e dallojnë atë në qiellin gri të errët të Brandenburgut, mundohet me një lopatë duke e zhvendosur tokën e fortë në një grumbull.
Komandanti i Holzdorfit, nënkoloneli Sascha Bleibohm, nuk ka iluzione për sfidat me të cilat përballet qeveria federale në riformimin e forcave të armatosura të Gjermanisë.
Por ai është i bindur se Berlini do të qëndrojë në kurs.
