Jordania ka një rol kyç (dhe delikat): “Të kapë dronët dhe raketat. Të evitojë një përshkallëzim. Pas kërcënimeve të Teherani, Mbretëria e Mbretit Abdullah zbut tonet, por qëndron besnike e marrëveshjeve ushtarake me SHBA
Marta Serafini – Corriere della Sera
“Këto janë kohë të ndërlikuara dhe delikate për Jordaninë. Në fund të fundit, kështu ka qenë që nga 7 tetori”.
Monarkia Hashemite i ka qëndruar besnike rolit të saj si një aleate kushinetë e Uashingtonit në rajon, si dhe një partnere e Izraelit. Ajo kapi “dronë dhe raketa” iranianë – disa fragmente ranë gjithashtu në territorin jordanez pa shkaktuar lëndime – dhe në të njëjtën kohë u përmbush edhe kërcënimi i Teheranit. “Nëse e pengoni sulmin, do të jeni shënjestra e radhës”, ishte mesazhi i dërguar nga Garda Revolucionare. Një test i rëndësishëm për Netanyahun, por edhe për administratën e Bidenit, e cila në bashkëpunim të ngushtë me Izraelin dhe në vazhdën e Marrëveshjeve të Abrahamit të nënshkruar nga Trump, ka realizuar krijimin e një ombrellë mbrojtjeje rajonale me bashkëpunimin e vendeve europiane, përfshirë këtu edhe Britaninë, Francën, dhe disa shtete sunite në rajon, duke përfshirë Jordaninë, Arabinë Saudite dhe Emiratet. Sistemi që hyri në veprim të shtunën mbrëma bazohet në një rrjet të përbërë nga sensorë të shpërndarë në vende të ndryshme, në të cilin partnerët kontribuojnë me radarë të vendosur pranë kufirit iranian.
Gjatë gjashtë muajve të parë të luftës pati disa shenja të funksionimit të këtij sistemi mbrojtës rajonal, i mbiquajtur Mead (Aleanca e Mbrojtjes Ajrore të Lindjes së Mesme) nga amerikanët. Dhe Jordania është gjithashtu pjesë e kësaj “aleance”. Por asgjë zyrtare. Më 2 shkurt, kur raportet e mediave qarkulluan për pjesëmarrjen e Jordanisë në sulmet ajrore të SHBA-ve në Irak, si përgjigje ndaj sulmeve që kushtuan jetën e tre ushtarëve amerikanë afër kufirit, Amman e mohoi atë. Mbreti Abdullah II, si dhe sauditët dhe Emiratet, qëndrojnë sa këtu aty. Siç shpjegon Osama Al Sharif, një komentator politik dhe kolumnist jordanez për Courier-in, Amani është i kujdesshëm që të mos e përkeqësojë tonin. “Qeveria jonë urdhëroi mbylljen e hapësirës ajrore dhe punoi për të mbrojtur qiejt dhe sovranitetin e saj”.
Për monarkinë ka shumë çështje dhe rreziku i një përshkallëzimi rajonal të konfliktit është real. “Në dekadën e fundit ne kemi qenë të përfshirë në konfliktin sirian me një fluks të madh refugjatësh, si dhe jemi pjesë e koalicionit anti-ISIS. Por vendi ka arritur të qëndrojë gjithmonë në ekuilibër. Tani, megjithatë, sfidat janë më komplekse dhe më të shtresuara”, përfundon Al Sharif.
Duke rikthyer kasetën, frika jordaneze për t’u bërë teatri i një lufte të re Proxy nuk duket aq e pabazë.
Tashmë në fund të tetorit të këtij viti, Amman i kërkoi Uashingtonit të vendoste sistemin e tij të mbrojtjes raketore Patriot në kufij. Që nga viti 2020, milicitë e mbështetur nga Irani janë bërë gjithnjë e më aktive në kufirin Jordan-Siri, veçanërisht pranë bazës amerikane al-Tanf, vetëm një hap përtej kufirit në Siri dhe në autostradën Bagdad-Damask, ku grupet e mbështetura nga Irani kërkojnë të kontrollojnë trafikun e armëve dhe drogës.
Në vitin 2021, Mbreti Abdullah II, duke anashkaluar parlamentin, nënshkroi një marrëveshje mbrojtëse me Shtetet e Bashkuara që lejonte hyrjen e lirë të forcave, avionëve dhe automjeteve amerikane për “bashkëpunim stërvitor dhe kundër terrorizmit”. Dhe në janar Uashingtoni nënshkroi një marrëveshje prej 845.1 milionë dollarësh për të mbështetur buxhetin e Mbretërisë. Fonde që është e vështirë të heqësh dorë.
Por pasi zgjidhet një problem, lind një tjetër. Kushërinjtë sunitë nuk duan të kontribuojnë në stabilitetin e Mbretërisë. Në vitin 2021, Princi Hamzah, gjysmëvëllai i tij dhe ish-princi i kurorës, u vu nën arrest shtëpiak, ndërsa 15 figura të shquara u arrestuan, duke përfshirë ish-zyrtarin e lartë, Bassem Awadallah, i famshëm për afërsinë e tij me një tjetër princ të kurorës, sundimtarin saudit Mohamed Ben Salman dhe me Emiratet e Bashkuara Arabe.
Për më tepër, pas 7 tetorit, opinioni publik në vend – 60 % e jordanezëve janë me origjinë palestineze – filloi të protestojë kundër sulmeve izraelite në Gaza.
Dhe tani nuk kalon asnjë ditë pa vënë në dukje se popullariteti i grupeve antiperëndimore si Vëllazëria Myslimane është rritur në Jordani. Lëvizjet që Teherani dhe Moska sigurisht po i shikojnë me interes.
