Ultrakonservator, ish-kryegjyqtar i gjyqësorit iranian, ajatollah i liderit suprem Ali Khamenei dhe kandidaturë e parë si pasardhës i këtij të fundit, presidenti iranian Ebrahim Raisi, i cili vdiq në një aksident ajror, ka dëshmuar se ishte një armik i papajtueshëm i Izraelit, Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe Perëndimit, por edhe i monarkive rivale të Gjirit në politikën e jashtme dhe një roje jofleksibël i regjimit islamik në politikën e brendshme.
Ai u zgjodh në qershor 2021 për të pasuar të moderuarin Hassan Rohan me 62% të votave në një zgjedhje që regjistroi pjesëmarrjen më të ulët të votuesve në historinë e Republikës Islamike.
Raisi e gjeti veten të përfshirë në një krizë ekonomike të krijuar nga sanksionet perëndimore, me papunësi të lartë dhe inflacion në rritje, mbi të cilën u shartua kriza Covid-19.
Por, shumë vëzhgues vërejnë se përparësia e tij pothuajse obsesive ishte më shumë ruajtja e sigurisë së brendshme dhe rritja e shpenzimeve të mbrojtjes sesa problemet sociale dhe ekonomike në të cilat është përfshirë shoqëria iraniane.
Në shtator 2022, u përhap vala e protestave pas vdekjes së të resë Mahsa Amini, të cilës ai iu përgjigj me një shtrëngim të mëtejshëm të rendit publik, me një sërë dënimesh me vdekje. Një trend, për më tepër, në përputhje të përkryer me të kaluarën e tij.
I lindur më 14 dhjetor 1960 në qytetin e shenjtë të Mashhadit, as 19 vjeç, kur triumfoi revolucioni islamik i udhëhequr nga Ruhollah Khomeini, ai pothuajse menjëherë iu bashkua gjykatave revolucionare, ku pati një karrierë të shpejtë, e cila për kundërshtarët e tij mbetet plot pika të errëta.
Si një zëvendësprokuror i ri i Teheranit, ai ishte ndër 4 anëtarët e të ashtuquajturit Komisioni i Vdekjes, i cili në vitin 1988 vari në mënyrë të përmbledhur mijëra disidentë, veçanërisht aktivistë të majtë: të paktën 3 000 ekzekutime të konfirmuara, për disa deri në 30 000.
“Atyre që na flasin për dhembshuri dhe falje islame, ne u përgjigjemi se do të përballemi me kryengritësit deri në fund dhe do të çrrënjosim kryengritjen”, ka përsëritur ai gjatë shtypjes së protestave të Lëvizjes së Gjelbër, e cila në vitin 2009 kundërshtoi rizgjedhjen e Mahmud Ahmadinexhadit.
I veshur me çallmën e zezë, simbol i pasardhësve të profetit Muhamed (sajidëve), ai konsiderohet si delfin dhe pasardhës i mundshëm i liderit të moshuar suprem Ali Khamenei, ai ishte studenti i tij i jurisprudencës islame. Pas dështimit për të kandiduar për president katër vjet më parë, Khamenei e promovoi atë në krye të gjyqësorit për “meritat” e tij në shpëtimin e Revolucionit.
Nën shtysën e tij, programi i pasurimit të uraniumit rifilloi, pas një periudhe ngërçi pas tërheqjes së njëanshme të Trump nga marrëveshja bërthamore e vitit 2015 nga SHBA, dhe luftës me përfaqësues në të gjithë rajonin e Lindjes së Mesme, nga Iraku në Siri, nga Libani dhe Gaza në Jemeni.
Në mars 2023, ai çuditërisht rivendosi marrëdhëniet diplomatike të Teheranit me Arabinë Saudite, pavarësisht fërkimit të vazhdueshëm midis monarkisë dhe rebelëve shiitë dhe mbrojtësve të tij Houthi në Jemen.
Duke dhënë kështu prova të realizmit politik dhe ndoshta duke i hapur rrugën lëvizjeve me shtrirje më të madhe strategjike, pak muaj para shpërthimit të luftës në Gaza me sulmin e përgjakshëm të Hamasit ndaj Izraelit, pas të cilit mund të shihet dora e gjatë e Teheranit.
Luftë e cila çoi edhe në përplasjen e parë të drejtpërdrejtë me armikun izraelit, me shkëmbimin e raketave prillin e kaluar.
