Nga Patrick Wintour – The Guardian
Sulmi ajror i Izraelit ndaj udhëheqjes së Hezbollahut në Liban ka implikime serioze për Teheranin dhe Uashingtonin
Kur Antony Blinken, sekretari amerikan i shtetit, u tha gazetarëve në Nju Jork të premten se ditët e ardhshme do të përcaktojnë rrugën e ardhshme të Lindjes së Mesme, ai nuk mund të kishte qenë më i matur, edhe nëse në atë kohë ai shpresonte që Hezbollahu dhe Izraeli mund të bindeshin që të tërhiqeshin nga përshkallëzimi.
Tani, me konfirmimin e vrasjes së liderit të Hezbollahut, Hassan Nasrallah, rajoni, pas 11 muajsh, më në fund ka kaluar pragun dhe ka shkuar në një vend që me të vërtetë nuk ka qenë kurrë më parë.
Të gjithë sytë do të kthehen nga përgjigja e Teheranit. Irani përballet me zgjedhjen fatale që ka kërkuar gjithmonë të shmangë dhe një të tillë që lidershipi i saj i ri reformist në veçanti nuk dëshironte ta bënte.
Nëse ai thjesht dënon Izraelin me zemërim për shkatërrimin e pjesës qendrore të boshtit të rezistencës që ka ndërtuar me mundim gjatë kaq shumë viteve, ose u bën thirrje të tjerëve të ndërmarrin veprime të papërcaktuara, besueshmëria e Iranit është në rrezik.
Por pragmatizmi mund ta shtyjë Iranin të këshillojë Hezbollahun që të kontrollojë humbjet dhe të pranojë një armëpushim që nuk sjell gjithashtu një armëpushim në Gaza, objektivi i deklaruar i Hezbollahut.
Nëse nga ana tjetër, Irani në vend të kësaj fillon një hakmarrje të drejtpërdrejtë ushtarake kundër Izraelit, ajo duhet të jetë kuptimplotë. Irani e di se do të hyjë në betejë kundër një ushtrie që ka dëshmuar vlerën vdekjeprurëse të aftësive të saj jashtëzakonisht superiore teknologjike dhe inteligjente. Inteligjenca e Izraelit ka depërtuar qartësisht thellë brenda Hezbollahut dhe mund të ketë bërë të njëjtën gjë në Teheran.
Për presidentin e ri, Masoud Pezeshkian, i zgjedhur me premtimin e heqjes së sanksioneve ekonomike pjesërisht duke ndërtuar marrëdhënie më të mira me perëndimin, vdekja e Nasrallah nuk mund të vinte në një kohë më të keqe.
Ministri i tij i Jashtëm, Sayeed Abbas Araghchi, sapo kishte kaluar një javë të plotë në Nju Jork në margjinat e asamblesë së përgjithshme të OKB-së, duke takuar politikanë europianë si ministrja e jashtme e Gjermanisë, Annalena Baerbock dhe sekretarin e jashtëm britanik, David Lammy, në një përpjekje për t’i bindur ata të rihapin bisedimet për të rivendosur marrëveshjen bërthamore që u nënshkrua në 2015, dhe Donald Trump e prishi në 2018.
Rafael Grossi, kreu i inspektoratit bërthamor të OKB-së, kishte mbetur i impresionuar nga ajo që dëgjoi nga takimet, duke thënë: “Mendoj se ky është momenti kur është e mundur të bëhet diçka për çështjen bërthamore. Avantazhi i z. Araghchi është se ai di gjithçka për këtë proces, gjë që e lejon atë të ecë më shpejt”. Vrasja e Nasrallahut e bën shumë më të vështirë për reformistët që të bindin ushtrinë iraniane se një degë ulliri ka ende kuptim.
Pezeshkian tashmë ishte ankuar se kishte marrë pak në këmbim asaj që bëri me kërkesë të perëndimit. Ai nuk kërkoi hakmarrje të menjëhershme për vrasjen e Ismail Haniyeh, udhëheqësit të Hamasit të vrarë nga Izraeli në Teheran.
Pezeshkian tha se i ishte premtuar se një marrëveshje armëpushimi në Gaza që do të lironte pengjet dhe të burgosurit politikë palestinezë ishte vetëm një ose dy javë larg. Marrëveshja nuk u materializua kurrë sepse, në sytë e Iranit, SHBA refuzoi të ushtronte presionin e kërkuar ndaj Benjamin Netanyahut për të pranuar kushtet e armëpushimit.
I zhgënjyer një herë, Pezeshkian vështirë se është i prirur t’i besojë betimeve të SHBA-së se nuk kishte njohuri paraprake për planin për të vrarë Nasrallah, dhe, gjithsesi, Netanyahu mund ta kishte sanksionuar vdekjen e tij nga një dhomë gjumi hoteli në Nju Jork, por ishin bomba të furnizuara nga SHBA-të ato që shpërthyen në Bejrut.
Në atë që ka të ngjarë të jetë një deklaratë përmbajtjeje, udhëheqësi suprem i Iranit, Ayatollah Ali Khamenei, u bëri thirrje myslimanëve të shtunën “të qëndrojnë pranë popullit të Libanit dhe Hezbollahut krenar me çfarëdo mjeti që kanë dhe t’i ndihmojnë ata në përballjen me … regjimin e lig [ të Izraelit]”.
Për Uashingtonin, ky është një poshtërim diplomatik dhe një shfaqje e paaftësisë ose refuzimit të tij për të kontrolluar aleatin e tij problematik.
Netanyahu shpreson ti ketë bërë për budallenj diplomatët amerikanë në Nju Jork. Departamenti Amerikan i Shtetit këmbëngul se kishte një kuptim të qartë në bazë të bisedave me Ron Dermer, ministrin e çështjeve strategjike të Izraelit dhe Netanyahun, se Izraeli do të pranonte një armëpushim 21-ditor, dhe megjithatë sapo u njoftua plani, Netanyahu refuzoi marrëveshjen.
Në një farë mënyre, është kulmi i gati 12 muajve të një strategjie amerikane që tani është në rrënoja. Herë pas here që nga sulmet e 7 tetorit nga Hamasi, SHBA i ka kërkuar Izraelit të miratojë një strategji të ndryshme për dërgimin e ushqimit në Gaza, zonat e mbrojtjes, një ofensivë tokësore në Rafah, kushtet e një armëpushimi dhe, mbi të gjitha, mbi shmangien e përshkallëzimit të konfliktit.
Çdo herë, Netanyahu pranoi qëndrimin e SHBA-së, anashkaloi një përgjigje të qartë dhe më pas injoroi Uashingtonin. Çdo herë, SHBA, e shqetësuar dhe e frustruar, ka shprehur dyshime për strategjinë e Netanyahut, por çdo herë ka vazhduar të kalojë municionet.
Me zgjedhjet presidenciale afër dhe Netanyahun që gëzon një rritje të popullaritetit të brendshëm, si dhe disa shtete arabe që derdhin lot për vdekjen e Nasrallah, SHBA duket se ka pak opsione në dispozicion. Netanyahu këmbëngul se ai po fiton dhe është në rrugën e duhur për një fitore totale.
Për momentin, nëse Irani nuk rezulton të jetë më vendimtar nga sa ka qenë deri më tani, është Netanyahu i mbijetuari i madh ai që ka timonin në dorë dhe i jep drejtim.
