Prodhuesit kinezë do të donin të hynin në treg me makina elektrike të lira. Puna e tyre është bërë më e lehtë nga prodhuesit nga Gjermania. Po pse?
Gerold Freiberg ende e kujton makinën e tij të parë të re: në vitin 2002, menjëherë pas futjes së euros, ai bleu një Volkswagen Passat 1.9 TDI. Inxhinieri nga Nordhausen në Tyringi udhëton shumë për punë dhe ka nevojë për një makinë të rehatshme. E ka paguar për katër vite, me këste mujore prej 295 euro. Ishte makina e lirë e re që kishte blerë ndonjëherë. Por çmimet tani janë rritur në Gjermani.
Pas kësaj ai bleu edhe pesë makina të reja: një Toyota Corolla, dy Skoda Octavia, pastaj dy Opel Grandlands. Ishin të gjitha automjete të rangut të mesëm, pa pajisje të tepërta, thotë 63-vjeçari.
“Ne kemi nevojë për çmime të arsyeshme”
Këstet rriteshin me çdo makinë të re. Ngadalë në fillim, pastaj më shpejt dhe më shpejt. Nga viti 2006 ka paguar 310 euro në muaj, nga viti 2010 330, më pas nga viti 2014 rreth 360 euro dhe nga viti 2018 paguan 400 euro në muaj. Ndërsa nga viti 2022, ai duhej të paguante 500 euro në muaj për makinën e tij. Tani ai më nuk do të blejë makinë tjetër të re. “Nëse llogaritni se sa kohë duhet të punoni për të paguar tani një makinë të re dhe si ishte dikur – dallimi është shumë i madh”, thotë ai.
Këtë e vërtetojnë të dhënat aktuale statistikore të institutit të kërkimit të tregut të makinave DAT. Në vitin 1974, klienti duhej të punonte mesatarisht 4.6 muaj për një makinë të re. Njëzet vjet më vonë, ishin 7.4 muaj. Kështu ishte deri në vitin 2019, por më pas çmimet u rritën. Sot, një blerës duhet të paguajë me të gjitha të ardhurat e tij 9.6 muaj për të blerë një makinë të re.E nëse dëshiron të blejë ndonjë makinë elektrike më të shtrenjtë, atëherë duhet të punojë 11.4 muaj. Arsyet për këtë janë se të ardhurat kanë mbetur në vendnumëro, ndërsa marzhet e fitimit të prodhuesve janë bërë të larta.
Rezultati i gjithë kësaj është se njerëzit hezitojnë të blejnë makina. Në Gjermani, në vitin 2019 u regjistruan 3.6 milionë makina të reja. Ndërsa këtë vit pritet të regjistrohen rreth 2.7 milionë, që është një rënie prej 25 për qind. Tregtari Helmut Peter thotë se “ne kemi nevojë për çmime të arsyeshme që klientët mund të përballojnë” thotë ai.
Makinat gjermane, shumë më të lira në Kinë
Kriza e shitjeve prek të gjithë prodhuesit. Në Volkswagen ekziston rreziku i pushimeve nga puna dhe mbyllja e fabrikave. BMW dhe Mercedes-Benz paralajmërojnë uljen e fitimeve. “Situata është serioze,” thotë Stefan Brazel nga Qendra për Menaxhimin e Automobilave. “Nëse nuk veproni në mënyrë strategjike tani, në tre deri në pesë vitet e ardhshme, situata e përgjithshme për industrinë gjermane të automjeteve do të jetë shumë kritike.”
Gjërat po shkojnë veçanërisht keq për Volkswagen dhe partnerët e tij në tregun kinez. Për vite të tëra, kompanitë gjermane të makinave bënë fitime të mëdha atje. Tani është ulur në mënyrë dramatike fitimi. Klientët preferojnë makina elektrike nga prodhuesit kinezë, të cilat janë dukshëm më të lira me të njëjtën cilësi, dhe ate jo vetëm për shkak të subvencioneve shtetërore.
“Ka konkurrencë të ashpër, si në një ekonomi tregu. Si rezultat, çmimet kanë rënë në mënyrë dramatike. Kjo është arsyeja e vetme që prodhuesit kinezë janë tani në epërsi”, thotë eksperti i Kinës Anders Hove nga Instituti i Oksfordit për Studimet e Energjisë.
Makinat janë dukshëm më të lira në Kinë sesa në Gjermani, pavarësisht nëse janë motorë me djegie të brendshme apo makina elektrike. Golf 2.0 TSI kushton 23.000 euro atje, ndërsa në Gjermani 35.500 euro. BMW i4 eDrive40 Gran Coupe mund të merret për 58,200 euro në Kinë, ndërs në Gjermani kushton 63,000 euro. Edhe Tesla Model 3 kushton 31,800 euro atje, ndërsa në Gjermani 41,000 euro. Si rezultat i kësaj lufte çmimesh, marzhet po bien në mbarë botën. Vitin e kaluar, Mercedes-Benz fitoi mesatarisht 7.022 euro për një veturë të shitur, ndërsa tani fiton vetëm 4.321 euro – që është një rënie prej 39 për qind. Tesla ka humbje nga fitimet me 38 për qind, BMW të paktën dhjetë për qind. Në Volkswagen, rënia ishte 23 për qind, ndërsa në gjigantin kinez të automobilave BYD fitimi është 28 për qind.
Si të konkurroni me makinat elektrike kineze
BYD e Kinës po sulmon botën me makinat e saj elektrike me çmime konkurruese. Bashkimi Evropian dëshiron ta parandalojë këtë me tarifat ndëshkuese doganore që duhet të vendosë nga nëntori. Ata do t’i bëjnë makinat kineze më të shtrenjta, por qëllimi – që është të shiten më shumë makina elektrike – nuk do të arrihet. BYD mund të shmangë tarifat ndëshkuese në afat të mesëm: kompania tashmë po planifikon të ndërtojë fabrikën e saj në Hungari. Kinezët duan fillimisht të hapin tregje më të vogla makinash – në vendet që nuk e kanë të zhvilluar industrinë e tyre të makinave. “Këtu është më e lehtë të zhvendosësh prodhuesit tradicionalë”, thonë ekspertët.
Prodhuesit tradicionalë kanë filluar të luftojnë. Volkswagen dëshiron të investojë 120 miliardë euro në makina elektrike deri në vitin 2028. Qëllimi i tyre është t’i bëjnë automjetet e tyre të përballueshme. Në Zwickau (Saksoni), për shembull, prodhimi është 30 për qind i automatizuar – deri tani ishte vetëm rreth dhjetë për qind. Në vend të njerëzve, panelet e kontrollit tani instalohen nga robotë – e kjo kursen kostot. Por duke qenë se makinat elektrike pothuajse nuk shiten fare, objektet e prodhimit nuk janë shfrytëzuar plotësisht. Në fabrika, puna bëhet vetëm me dy turne, në vend të tre. Ekziston edhe frika e mbylljes së fabrikës.
BMW ka investuar 1.6 miliardë euro në fabrikën e saj në Leipzig. Atje makinat me motorë me djegie dhe automjetet elektrike dalin nga e njëjta linjë montimi. “Ne arritëm të prodhojmë katër modele të ndryshme në të njëjtën linjë, benzinë, naftë, hibride plug-in dhe automjete plotësisht elektrike,” thotë menaxherja e fabrikës Petra Peterhenzel. “Kjo do të thotë se ne jemi fleksibël dhe mund të reagojmë ndaj ndryshimeve në treg”.
Kostot e larta të baterive për makinat elektrike
Megjithatë, prodhuesit gjermanë kanë mbetur prapa kur bëhet fjalë për komponentin më të shtrenjtë të një makine elektrike: baterinë. Ajo përbën deri në 40 për qind të kostove të prodhimit. Teknologjia po bën përparim të madh. “Prodhuesit kinezë po arrijnë të ulin ndjeshëm kostot e baterive,” thotë Brazel. “Ndaj ne mund të presim kosto më të ulëta për automjetet elektrike në të ardhmen.”
Volkswagen është në proces të krijimit të prodhimit të baterive të veta. Ky shqetësim, si dhe prodhues të tjerë, ofrohet nga lideri kinez në tregun global, CATL. “Fokusi duhet të jetë në teknologjinë moderne dhe të lirë të baterive”, thotë Anders Hove nga Instituti i Oksfordit. “Për ta bërë këtë, ju duhet të stimuloni tregun vendor dhe më pas të krijoni një grup industrial rreth kësaj teknologjie.”
E për të stimuluar tregun, makinat duhet të jenë me çmime të përballueshme. Volkswagen ka njoftuar fillimin e prodhimit të makinës së vogël elektrike ID.1, në segmentin e çmimeve rreth 20 mijë euro. Gerold Freiberg do të mund ta përballonte këtë çmim. Por fillimi i prodhimit është planifikuar për vitin 2027./DW
