Në një botë me plot grabitqarë të rrezikshëm, dikush mund të mendojë se kafsha më e rrezikshme është një peshkaqen i bardhë, një luan ose një ari i murrmë. Këto janë sigurisht speciet që do të mendonin më së shumti, duke pasur parasysh sasinë e vëmendjes së mediave që marrin sulmet e rralla nga kafshët e mëdha.
Megjithatë, kafsha më e rrezikshme në botë nuk është as më gjakatarja dhe as më e fuqishmja. Edhe pse është e vogël, është shkaktare për qindra mijëra vdekje çdo vit.
Për të kuptuar se sa e rrezikshme është, duhet të sqarojmë disa fakte. Le ta krahasojmë atë me grabitqarët e njohur të oqeanit – peshkaqenët vrasin rreth 10 njerëz në mbarë botën çdo vit. Pra, peshkaqenët nuk janë aq të frikshëm sa portretizohen shpesh në media.
Po arinjtë? Ka rreth 750,000 arinj të murrmë në Amerikën e Veriut dhe sa njerëz vrasin ata çdo vit? Vetëm një person, shkruan IFLScience.
Kur bëhet fjalë për takime vdekjeprurëse, edhe lopët janë më të rrezikshme se arinjtë dhe peshkaqenët, duke vrarë nga 20 deri në 22 njerëz në SHBA çdo vit.
Pra, madhësia dhe forca nuk janë gjithmonë faktorët vendimtarë. Por çfarë ndodh me kafshët helmuese? Në shumë pjesë të botës, merimangat janë përgjegjëse për vdekjet jashtëzakonisht të pakta, veçanërisht pasi u zhvilluan antihelmet në shekullin e 20-të. Megjithatë, situata nuk është e njëjtë me kafshimet e gjarpërinjve.
Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) e njeh kafshimin e gjarprit si një “sëmundje tropikale të neglizhuar”, pasi vret rreth 140,000 njerëz në mbarë botën çdo vit.
Edhe pse numri i vdekjeve nga kafshimi i gjarprit është tragjik, ai nuk mund t’i afrohet as numrit të vdekjeve të shkaktuara nga vrasësi më i rrezikshëm në botë. Çdo vit, nga 700,000 deri në 2.5 milionë njerëz vdesin për shkak të kësaj kafshe. Cila është? Mushkonja!
Mushkonjat janë bartëse të sëmundjeve të ndryshme dhe më e rrezikshmja është malaria, e cila vret rreth 600 mijë njerëz në vit, ndërsa 200 milionë të tjerë sëmuren dhe bëhen të paaftë për disa ditë. Kjo sëmundje prek më së shumti njerëzit që jetojnë në zonat tropikale dhe subtropikale. Në vendet me shkallën më të lartë të transmetimit, më të rrezikuarit janë fëmijët që nuk kanë zhvilluar ende imunitet, si dhe gratë shtatzëna, imuniteti i të cilave është ndryshuar nga shtatzënia.
Megjithëse disponueshmëria e formave të ndryshme të ndërhyrjeve për parandalimin dhe trajtimin e sëmundjes është në rritje, malaria vazhdon të ketë një ndikim të rëndë tek individët, familjet, komunitetet dhe kombet e tëra.
Vitet e fundit, malaria ka filluar të bëhet një rrezik në rritje për njerëzit që jetojnë në vende më pak të njohura me të. Edhe pse jo endemike në SHBA, sëmundja “importohet” nga njerëzit që udhëtojnë. Një gjë e ngjashme po ndodh në jug të Francës.
Megjithatë, malaria nuk është e vetmja sëmundje që transmetohet nga mushkonjat. Ethet e dengës, një infeksion viral, është gjithashtu e zakonshme në zonat tropikale dhe subtropikale dhe është endemike në disa pjesë të SHBA. Edhe pse nuk është aq serioze sa malaria dhe shumica e njerëzve shërohen, është ende shumë e pakëndshme për ata që e marrin atë.
Mushkonjat transmetojnë edhe sëmundje të tjera, përfshirë virusin e Nilit Perëndimor, i cili, megjithëse rrallë fatal, mund të shkaktojë sëmundje neurologjike (në rreth një për qind të rasteve) që mund të çojnë në vdekje. Aktualisht nuk ka një trajtim specifik për këtë infeksion.
Pra, megjithë madhësinë e saj të vogël, mushkonja është një vrasës vërtet shqetësues në mbarë botën dhe ndërsa klima vazhdon të ndryshojë, ajo mund të përhapet në zona të paprekura më parë.
Ka një sërë nismash që synojnë të kufizojnë ndikimin e tyre në shëndetin e njeriut në mbarë botën, dhe megjithëse shumë prej tyre janë shumë efektive, lufta kundër tyre do të marrë pak kohë.
