Hiqet velloja mbi misteret e të famshmëve “Cambridge Five”, rrjeti i spiunëve të sovjetikëve, të cilët ishin infiltruar në krye të elitës britanike.
Nga dokumentet e shërbimeve sekrete londineze të sapo bëra publike, zbulohet se mbretëreshës Elizabeth i ishte mbajtur sekret një informacion të tillë për gati dhjetë vjet: Ajo nuk e dinte se kuratori i pikturave të Pallatit Buckingham, historiani i artit Anthony Blunt, ishte në të vërtetë një agjent i Kremlinit.
Blunt ishte i ashtuquajturi “njeriu i katërt” i “Cambridge Five” (së bashku me Kim Philby, Donald Maclean, Guy Burgess dhe John Cairncross), të gjithë të rekrutuar në vitet 1930 në universitetin e famshëm anglez: idealistë të rinj, në disa raste, të cilët panë Bashkimin Sovjetik si të vetmen mburojë kundër fashizmit dhe mercenarë të mirëfilltë në raste të tjera. Ishte infiltrimi më i madh sovjetik në Perëndim, një burim turpi ekstrem për Londrën kur gjithçka doli në dritë.
Mbulimi i çështjes “Blunt”
Por në rastin “Blunt”, elita drejtuese britanike zgjodhi një mbulim, në vend që të pranonte se tentakulat e Kremlinit kishin hyrë në shtëpinë mbretërore.
Ai ishte emëruar kurator i koleksionit të pikturave të Pallatit Buckingham nga Mbreti Xhorxh VI, babai i Elizabeth, në vitin 1945: por tashmë në vitet 1950, pas demaskimit të anëtarëve të tjerë të rrjetit të spiunazhit, dyshimet kishin filluar të qarkullonin edhe për të.
Megjithatë, vetëm në vitin 1964, pas marrjes në pyetje në mënyrë të rreptë, Blunt pranoi se ishte agjent i Moskës.
Por në atë moment ndodhi e pabesueshmja: për të shmangur një skandal që përfshinte monarkinë, historiani i artit u mbajt në vendin e tij dhe gjithçka u mbulua në heshtje.
Dhe mbi të gjitha, u vendos që të mos informohej Elizabeth: vetëm sekretari i saj privat shumë i fuqishëm, Martin Charteris dhe zëvendësi i saj e dinin të vërtetën.
Sekretari shpjegoi se t’i tregosh mbretëreshës gjithçka nuk do t’i sillte asnjë avantazh dhe vetëm do t’i shtonte shqetësimet asaj.
Dhe kështu Elizabeth, e pavetëdijshme për gjithçka, vazhdoi të takonte Blunt, megjithëse sipas Charteris kjo ndodhte rrallë.
Episodi i “The Crown”
Duhej të mbërrinte viti 1973 përpara se mbretëresha të vihej në dijeni të sekretit të patregueshëm. Mesa duket Elizabeth ka reaguar shumë e qetë dhe pa u habitur shumë, edhe pse ka thënë se ishte informuar “në terma të përgjithshëm” më parë.
Por një informim i plotë u bë vetëm atëherë, një vit të plotë pasi Blunt kishte dalë në pension në heshtje, në moshën 65-vjeçare kur kishte arritur kufirin e moshës.
Edhe kryeministri i kohës, Alec Douglas-Home, nuk ishte informuar për rrëfimin e Blunt në vitin 1964: vetëm në vitin 1979 kryeministrja Margaret Thatcher zbuloi të gjithë historinë në Parlament dhe denoncoi bashkëpunimin e elitës së vjetër që ajo e urrente.
Blunt vdiq në Londër në vitin 1983, në moshën 75-vjeçare, pasi iu hoq titulli Sir: historia e tij është gjithashtu në qendër të një prej episodeve të “The Crown”, por vetëm tani zbulohet se për të mbrojtur Mbretërinë ishte zgjedhur të mbahej e fshehur edhe ndaj mbretëreshës./Corriere della Sera
