Austriakët votojnë për të zgjedhur një parlament të ri. Partia e Lirisë së ekstremit të djathtë FPÖ është e vendosur të mposhtë konservatorët në pushtet.
Zgjedhjet e përgjithshme të Austrisë këtë të diel ka të ngjarë të riformësojnë peizazhin politik të vendit për pesë vitet e ardhshme, pasi kjo është gjatësia e një legjislature. 6.3 milionë austriakë me të drejtë vote do të zgjedhin midis partive shumë të ndryshme në të gjithë spektrin politik.
Por, mbi të gjitha, zgjedhjet do të përcaktojnë nëse Partia e Lirisë e ekstremit të djathtë (FPÖ) do të ketë sërish më shumë vota dhe nëse do të bëhet forca politike më e fortë në Austri. Në Austri, FPÖ doli e para në zgjedhjet e Parlamentit Evropian në qershor.
FPÖ kryeson në sondazhe
Për më shumë se një vit, FPÖ ka qenë në vendin e parë në sondazhe, me pak më pak se 28%. Partia konservatore Popullore Austriake (ÖVP) është në vendin e dytë, me pothuajse 25%, dhe socialdemokratët e qendrës së majtë janë në vendin e tretë, me pak më shumë se 20%. Të Gjelbrit dhe partia liberale NEOS janë në të njëjtin nivel, me 10% secila. Partia Komuniste e Austrisë (KPÖ) dhe Partia e Birrës e satiristit Dominik Wlazny synojnë të kapërcejnë pragun elektoral prej 4% për të hyrë në Parlament.
Sipas Sylvia Kritzinger-it, profesoreshë e shkencave politike në Universitetin e Vjenës, ndikimi i votuesve është shpesh shumë i ndryshëm. Megjithatë, në këto zgjedhje emigracioni dhe siguria janë çështjet më të rëndësishme për shumë votues austriakë, shpjegon studiuesja për DW.
A mund të bëhet kancelar populisti i djathtë Kickl?
Posterët zgjedhorë të ligjvënësit të FPÖ-së, Herbert Kickl, u premtojnë votuesve “u bëftë vullneti yt”, një variant i një fraze biblike të përdorur dikur nga Adolf Hitleri, megjithëse Kickl-i mohon që ai po aludon për Hitlerin. Por edhe nëse Kickl-i merr më shumë vota, kjo nuk do të thotë se ai automatikisht bëhet kancelar. Nga njëra anë, ligjvënësi i ÖVP Karl Nehammer vazhdon të mbajë këtë pozicion. Dhe presidenti austriak Alexander Van der Bellen gjithashtu mund të pengojë ambiciet e Kickl-it.
Si President, ligjvënësi i Partisë së Gjelbër është përgjegjës për emërimin e kancelarit austriak. Ai është i lirë të emërojë kë të dojë, thotë Peter Filzmaier, profesor i politikës në Universitetin e Danubit në Krems.
Kancelarët austriakë, në fund të fundit, nuk zgjidhen nga parlamenti, tha Filzmaier për DW.
Van der Bellen ka treguar se ai nuk do të emëronte Kicklin si kancelar. Kjo do të thotë se mandati i qeverisë nuk i takon domosdoshmërisht fituesit të zgjedhjeve.
Nehammeri e ka përjashtuar vazhdimisht formimin e një koalicioni me Kickl-in apo edhe zhvillimin e bisedimeve me të. Në një debat televiziv këtë javë, kancelari Nehammer tha se Kickl ishte “radikalizuar”, duke e akuzuar atë për përhapjen e teorive konspirative. Edhe pse Nehammeri mban një qëndrim të ashpër kundër Kicklit, ai nuk e përjashton punën me partinë FPÖ.
Çfarë koalicionesh janë të mundshme?
Ka përkime në platformat politike të ÖVP dhe FPÖ, për shembull për ekonominë dhe migrimin. Të dyja palët, për shembull, duan të kufizojnë migrimin. Programi zgjedhor i ÖVP-së mbron një “sistem të rreptë të azilit” dhe dëshiron të ndalojë migrimim e paligjshëm dhe të zhvendosë përpunimin e aplikimeve për azil jashtë vendit.
FPÖ vazhdon të promovojë idenë e “Fortesës Austri”, duke mbrojtur represionin në kufirin austriak, duke dashur të ngrejë gardhe përgjatë shtrirjeve të caktuara të kufirit dhe të pezullojë të drejtën për azil në rast mbipopullimi. Kjo parti kërkon gjithashtu të bëjë “riemigrimin”, me të cilin populistët e djathtë nënkuptojnë “riatdhesimin e të gjithë emigrantëve të paligjshëm në bazë të dispozitave ligjore”.
Hera e fundit që Austria u qeveris nga një koalicion ÖVP-FPÖ ishte nën kancelarin e atëhershëm Sebastian Kurz. Aleanca u shemb papritur pas çështjes së korrupsionit “Ibiza”. Konsiderohet e padiskutueshme që partia ÖFP të sakrifikojë kandidatin e saj kryesor, Kickl, për mundësinë e formimit të një koalicioni qeveritar në rast të suksesit zgjedhor. Prandaj, është e mundur që ÖVP të përpiqet të bashkohet me socialdemokratët dhe me një palë të tretë, siç është NEOS. ÖVP ndodhet në konflikt me të Gjelbërit, me të cilët qeveris ende sot, veçanërisht për të ashtuquajturin Ligji i rilindjes. Një aleancë trepalëshe do të ishte një risi në politikën austriake.
ÖVP përparon
Por votuesit mund të ndryshojnë mendje. Sipas sondazheve të fundit, FPÖ kryeson ndaj ÖVP vetëm me 1% me 2%. Kjo mund të jetë për shkak të përmbytjeve shkatërruese që përmbytën zona të mëdha të Austrisë pothuajse dy javë më parë, të cilat i dhanë kancelarit të ÖVP Nehammer mundësinë për t’u paraqitur si menaxher efektiv i krizës, gjë që përmirësoi pozicionin e partisë së tij dhe “sigurisht “dëmtoi” FPÖ, thotë Filzmaier. Dhe deri në fatkeqësinë natyrore, migrimi – një nga çështjet kryesore të FPÖ – kishte dominuar fushatën elektorale.
Të enjten, deputeti i ÖVP Alexander Pröll po bënte fushatë në Vjenë, kryeqytetin austriak, me shpresën për të fituar një vend në parlament të dielën. Së bashku me anëtarët e tjerë të fushatës, ai shpërndau çanta me shami për të fshirë lotët në rast se Kickli, deputet i FPÖ, do të bëhej kancelar.
Por Pröll-i është i sigurt se nuk do të jetë kështu: “Jam i bindur se Karl Nehammer do të mbetet kancelari ynë”./DW
