Megjithëse kishte shqetësime në lidhje me aftësinë e tyre luftarake për t’iu kundërvënë ushtrisë ruse, dronët turq janë provuar të jenë të rrezikshëm dhe elastik, siç dëshmohet nga përvoja që kur ushtria ukrainase filloi t’i përdorte ato në luftën aktuale.
Gazeta franceze La Croix në një raport me këtë temë thekson se rrjetet sociale janë të mbushura me video që tregojnë sulmet e këtyre dronëve ndaj autokolonave ruse. Pamjet tregojnë se si autokolonat e automjeteve të blinduara ruse që sulmonin Ukrainën u ekspozuan ndaj reagimeve serioze, të cilat ndonjëherë i detyronin të ndalonin, qoftë edhe për një periudhë të shkurtër.
Gazeta franceze shkruan se ushtria ukrainase, teorikisht, nuk mund të krahasohet me avionët rusë, por duket se Ukraina ka një “shkop magjik”, i cili nuk është më sekret, që e lejon atë të pengojë përparimin e pushtuesve, të cilët janë dronët turke TB2.
E vështirë t’i rrëzosh ato
La Croix shton se këta avionë të lirë prodhohen nga kompania private turke Baykar Makina dhe Ministria e Mbrojtjes e Ukrainës ka porositur një numër prej tyre nga Turqia që nga viti 2019. Avantazhi i këtyre dronëve është se ato shkaktojnë dëme të konsiderueshme në ushtrinë ruse me shumë pak rrezik për ukrainasit. Këto pajisje, me hapje krahësh 12 metra, janë shumë të lehta dhe mund të mbajnë katër raketa, në varësi të kompanisë që i prodhon.
Sipas La Croix, Ukraina i ka përdorur këto pajisje në vijën e frontit me republikat pro-ruse të Donbas dhe Luhansk që nga tetori i kaluar. Shpesh të suksesshëm, sepse këta dronë janë shumë të vështirë për t’u rrëzuar, edhe me pajisjet që Rusia u dha separatistëve.
Rusët, të cilët minimizojnë dëmet nga këta avionë, kanë kritikuar ashpër Turqinë për nënshkrimin e një marrëveshjeje për shitjen e rreth 20 dronëve TB2 në Ukrainë. Gjatë një bisede telefonike midis Erdoganit dhe Putinit në dhjetor 2021, presidenti rus akuzoi homologun e tij turk për përfshirje në veprime “provokative” dhe “shkatërruese”.
Por Ukraina dhe Turqia po bashkëpunojnë ngushtë në industrinë e mbrojtjes, sipas një raporti nga ueb-portali britanik Middle East Eye (MEE). Kjo marrëdhënie ka lulëzuar vitet e fundit dhe prodhuesi i dronëve TB2 po ndërtonte një fabrikë në Ukrainë përpara se të shpërthente lufta. Kompanitë ukrainase janë gjithashtu prodhues të motorëve TB2 dhe Turqia i ka shitur Kievit më shumë se 20 Bayraktar në dy vjet. Disa ekspertë besojnë se numri i TB2 në arsenalin ukrainas mund të jetë edhe më i lartë.
Shumë vëzhgues besojnë, sipas portalit britanik, se ofensiva ruse nuk po shkon siç ishte planifikuar. Ata shpjegojnë se Moska bëri një lëvizje të pamatur kur dërgoi forcat e saj në Ukrainë pa shkatërruar më parë forcat ajrore ukrainase, përfshirë dronët e tyre.
Vështirësi në zbulimin përmes radarit
Megjithatë, shton MEE, dështimi i Rusisë për të hequr qafe dronët turq mund të jetë për shkak të disa arsyeve, më e rëndësishmja prej të cilave është se ajo nuk ka epërsi ajrore mbi të gjithë hapësirën ajrore të Ukrainës. Për më tepër, fakti që ushtria ruse bombardoi një numër të madh të bazave ajrore të Ukrainës nuk do të thotë se i shkatërroi të gjitha, sepse Ukraina ka ende pista dhe objekte operacionale që janë në funksion.
Robert Lee, një bashkëpunëtor i lartë në Institutin e Punëve të Jashtme të SHBA-së, thotë se Rusia kishte aftësinë të shkatërronte dronët turq në tokë dhe në aeroporte në fillim të luftës, por për disa arsye nuk arriti ta bënte këtë. Përveç kësaj, duket se mbrojtja ajrore ruse, e cila monitoron forcat tokësore në luftë, nuk ishte e gatshme t’i sfidonte këta dronë. Arsyeja pse është kështu ende nuk dihet, tha ai.
Megjithatë, mësimet e nxjerra nga luftërat në Siri, Libi dhe Nagorno-Karabak kanë riafirmuar në mënyrë të përsëritur efektivitetin luftarak të dronëve turq kundër armëve të lëvizshme anti-ajrore sovjeto-ruse, veçanërisht kur atyre u mungon kapaciteti i sensorëve të rrjetit, tha një ekspert ushtarak për MEE.
Një burim turk i tha MEE se ukrainasit po përdorin taktika të asaj që ai e quajti “godit dhe vrapo” për të mposhtur forcat ruse. Burimi shtoi se vështirësia e zbulimit të dronit TB2 me ndihmën e radarit i ndihmon shumë në sfidimin e sistemeve ruse të mbrojtjes.
Analistët Stein Metzer dhe Just Olemans, të cilët drejtojnë një blog të njohur mbrojtës të quajtur Oryxspioenkop, shkruan në dhjetor se sistemet e fundit të luftës elektronike të Rusisë kanë dështuar të luftojnë TB2 në Nagorno-Karabak.
Ata shtuan se sistemet ruse të raketave tokë-ajër, të tilla si Pancir, Tor dhe Buk, të cilat janë vendosur në Siri, Libi dhe Nagorno-Karabak, janë treguar gjithashtu se kanë pak aftësi për të sfiduar dronët turq.
