Kush janë gratë e moshuara ukrainase që duan të luftojnë për atdheun e tyre
Mariupol, Ukrainë – Valentina Konstantinovska, 79 vjeç, është gati të marrë armët dhe të luftojë trupat ruse për të mbrojtur qytetin e saj nëse Presidenti Vladimir Putin urdhëron një pushtim.
Ndërsa dolën vullnetarë që nga shpërthimi i konfliktit në vend në vitin 2014, Konstantinovska dhe ushtria e “babushkëve”, gra të moshuara, gërmuan llogore, siguruan furnizime, ndërtuan rrjeta, ofruan ndihmë mjekësore, madje ndërtuan një vendvëzhgim.
Ndërsa tensionet me Rusinë hyjnë në një javë kritike dhe amerikanët paralajmërojnë se trupat ruse mund të nisin një fushatë të përgjakshme për të marrë nën kontroll vendin brenda disa ditësh, disa gra janë gati të bëjnë gjithçka që duhet për të ndihmuar në përpjekjet e luftës – madje edhe të nisin një “batalion babushka”.
“Unë e dua qytetin tim. Putini nuk mund të na trembë. Po, është e frikshme, por ne do të ngrihemi për Ukrainën tonë deri në fund”, tha Konstantinovska gjatë manifestimit ku ajo u mësoi banorëve të qytetit se si të përgatiten dhe të mbrohen.
Organizuar nga lëvizja Azov e ekstremit të djathtë, trajnimi ofroi mësime bazë mbi kujdesin mjekësor urgjent, mbijetesën dhe evakuimin, sigurinë me armë dhe të shtënat me armë. Banorët thanë se ishte i vetmi trajnim për sigurinë ose ndërgjegjësimin që ata kishin kaluar në gati tetë vjet konflikt.
“Unë kam ëndërruar që nga viti 2014 të mësoj të përdor armën, por më thanë ‘gjyshe, je shumë e vjetër për këtë. Shtrëngimi do t’ju rrëzojë nga këmbët,” tha Konstantinovska, e shtrirë në një rrogoz yoga me një pallto mëndafshi ngjyrë limoni ndërsa po praktikonte të shtënat me një model pushkë AK-47.
“Sikur fëmijët tuaj po vdesin”
Lëvizja Azov, një njësi ushtarake e këmbësorisë vullnetare e ekstremit të djathtë, janë ultra-nacionalistë të akuzuar për kultivimin e një ideologjie neo-naziste dhe supremaciste të bardhë. Krahu politik me bazë në Kiev mori pak mbështetje – ata nuk arritën të fitonin një vend të vetëm në parlament në zgjedhjet e fundit në 2019.
Sidoqoftë, në Mariupol, krahu ushtarak i Azov konsiderohet shpesh si mbrojtësit e qytetit pasi u rimor në vitin 2014 nga një pushtim i shkurtër nga separatistët e mbështetur nga Rusia. Me bazën e tyre 40 kilometra larg qytetit port strategjik, ata janë linja e parë e mbrojtjes në rast sulmi.
Meqenëse Azov u ndalua në Facebook në vitin 2019 për shkak të gjuhës së urrejtjes, ngjarja u reklamua në Instagram pa përmendur përfshirjen e Azov, dhe jo të gjithë nga rreth 300 të pranishmit e dinin se kush e organizoi atë.
Për Konstantinovskën, e cila nuk ndan pikëpamjet politike të Azovit, e vetmja ideologji për të cilën kujdeset është “mbrojtja e atdheut të saj”, me të cilën ajo pajtohet me gjithë zemër dhe bën gjithçka që mundet për të ndihmuar.
Lyudmila Smahlenko, 65 vjeçe, humbi një të afërm që u vra gjatë luftës kundër separatistëve në Ukrainën lindore në vitin 2015. Ajo tha se pas vitesh angazhimi vullnetar në përpjekjet e luftës, zhvilloi ndjenja të forta ndaj të rinjve që po luftojnë.
“Tashmë jemi një batalion gjyshesh. Në vitin 2014, gërmuam llogore, vendosëm bazat në terren dhe që nga ajo kohë kemi dhuruar jastëkët dhe batanijet, pjatat, gotat – u sjellim gjithçka që mundemi,” thotë Smahlenko, e veshur nga koka te këmbët në rozë të errët.
“Ju përpiqeni të ndihmoni ushtarët dhe ata bëhen si fëmijët tuaj. Pastaj njëri prej tyre vdes. Shumë prej tyre janë larguar deri më tani dhe është sikur fëmijët tuaj po vdesin çdo herë.”
Dhe ajo është e gatshme të bëjë gjithçka që është e nevojshme për të mbrojtur Mariupolin dhe për të treguar mirënjohje për të rinjtë që u shfaqën në 2014 dhe ishin “të parët ndër të plagosurit nga granatimet”.
“Unë jam gati të luftoj nëse Rusia na pushton, më duhet të luftoj me ta. Ata nuk janë vëllezërit tanë”, tha ajo.
Ndërsa qeveria ukrainase ka reduktuar rrezikun e një sulmi, për të cilin Shtetet e Bashkuara paralajmëruan se mund të ndodhte çdo ditë, lëvizja Azov tha se kriza tani ishte në kulmin e saj dhe ishte bërë “shumë e rrezikshme”.
Dyshim për masat paraprake të qeverisë
U ngritën pyetje për përgatitjet e qeverisë, me strehimore në gjendje të mjeruar dhe pa sistem alarmi dixhital, megjithëse të planifikuara. Një ekip civil i mbrojtjes territoriale u krijua në fillim të këtij viti për të trajnuar rezervistët ushtarakë, por pak trajnim iu ofrua publikut.
Anëtarët e Azov thanë se kishin organizuar trajnime që tani planifikojnë t’i ofrojnë rregullisht për të ndihmuar në përgatitjen e popullsisë që të jetë sa më e vetë-mjaftueshme në rast sulmi, duke i lejuar ushtarët të përqendrohen në çështjet ushtarake.
“Nuk mund ta fusim kokën në rërë sepse në rastin më të mirë është e papërgjegjshme, ndaj sot organizuam këtë event për të vënë përgjegjësinë mbi supe. Civilët këtu janë përgjegjësia jonë dhe ata duhet ta dinë se ne do të qëndrojmë këtu deri në pikën e fundit të gjakut,” i tha Al Jazeera një nga komandantët e Azov, i cili kërkoi anonimitetin.
“Ne do të qëndrojmë pranë vendit tonë derisa të vdesim.”
“Gjithçka u dogj”
Për Ludmila Halbay, 72 vjeçe, e cila drejton kurse falas të gjuhës ukrainase në një rajon me mbizotërim rusishtfolës, trajnimi e bëri atë të ndihej më e sigurt mes parashikimeve apokaliptike nga media perëndimore.
Megjithatë, sado i lartë të jetë niveli i kërcënimit, largimi i saj nuk është një opsion.
“Unë nuk kam pasur një çantë evakuimi në vitin 2014 dhe nuk kam një të tillë tani. Kur gjithçka digjej dhe shkërmoqej rreth meje, unë vetëm shikoja se si mund të ndihmoja”, tha Halbaj e veshur me të zeza, ndërsa gëzofi i kapelës së saj fluturonte lehtë në flladin e dimrit.
“Kjo është e vërtetë. Shpresojmë gjithashtu që e gjithë bota të na ndihmojë dhe të mos ketë luftë”.
