Data 14 mars shënon në Shqipëri Ditën e Verës, një festë e përbashkët për të gjithë shqiptarët, pavarësisht fesë, apo krahinës.
Dita e Verës, festë pagane, e ka origjinën nga zona e Çermenikës.
Dita e verës festohet në mars, në hyrje të pranverës, pak para ekuinoksit pranveror me 20 mars.
Në ekuinoksin pranveror, pas një dimri me netët më të gjata se ditët, nata e dita barazohen, për t’i dhënë, që prej asaj dite, pushtet diellit. Kështu, dita zgjatet, moti zbutet, dhe shkohet drejt stinës së nxehtë të verës.
Në antikitet, gjatë kësaj feste i bëheshin nderime perëndeshës Artemisë, ose Dianës latine, për të sjellë begati. Artemisa ishte perëndesha e gjuetisë, e natyrës dhe pyjeve.
Ja si shkruante me stilin e vet elegant, gati 100 vjet më parë, Faik Konica.
“Ç’është Dita e Verës? Është dita në të cilën stërgjyshit tanë, kur s’kish lindur edhe krishtërimi, kremtonin bashkë me romakët dhe me grekët e vjetër, perënditë e lulevet, të shelgjevet.
Kur shkrin dimri, kur qaset vera buzëqeshur, e hollë dhe e gjatë si në pikturë të Boticelit, zemra e njeriut shkarkohet nga një barrë, shijon një qetësi, një lumtëri të ëmbël. Në këtë gëzim, stërgjyshërit tanë ndienin një detyrë t’u falen perëndivet që sjellin këto mirësira. Dhe ashtu leu festa hiroshe që e quajnë Dita e Verës.
Në pakë ditë në Shqipëri, besnikët e fundmë të paganizmit, besnikët pa dashur dhe pa ditur, do të rrethojnë me verore degët e thanave, të dëllinjavet, të dafinavet, të gjitha shelgjevet të nderuara. Do të këputin degë të gjelbëra dhe do t’i vënë përmbi kryet e shtëpivet.
Të mos i lëmë të humbasin këto festa të vjetra të racës sonë. Nuk i bëjnë dëm njeriut. Sjellin një gëzim të kulluar në shtëpi. Një vend ku jeta e të vegjëlvet është aq e trishtuar, djelmuria dhe vajzat kanë një rasë të rrallë për të dëfryer. Për të mëdhenjtë, Dita e Verës ka një shije poetike të hollë e të rrallë“.
