Shqipëria renditet e treta në Europë pas Bjellorusisë dhe Rusisë për çmimet më të shtrenjta të apartamenteve, në raport me fuqinë blerëse, sipas të dhënave të Numbeo-s për periudhën janar-korrik 2022.
Indeksi për përballueshmërinë e blerjes së një apartamenti që matet nga raporti i çmimit mesatar të shitjes së shtëpive dhe të ardhurave mesatare të disponueshme të familjeve, e shprehur si vite të ardhurave, për Shqipërinë është 15,8.
Çka nënkupton që një familje shqiptare i duhen rreth 16 vite të ardhura për të blerë një apartament. Indeksi merr për bazë të ardhurat neto të disponueshme të një familje, çmimin mesatar të një metri katror të qendrës dhe periferisë, si dhe koston e një kredie për 20 vjet. Sa më u ulët të jetë ky raport, aq më të lehtë e kanë familjet për të blerë një shtëpi.
Për Bjellorusinë që vlerësohet si shteti më i shtrenjtë për çmimet e apartamenteve, një familje i duhen 17,4 vite të ardhura, ndërsa në Rusi që klasifikohet e dyta një familje i duhen 16,8 vite.
Në raport me vendet e rajonit shteti më i lirë renditet Kosova. Indeksi i përballueshmërisë për blerjen e një apartamenti në Kosovë është 11,7 vite. Më pas vjen Maqedonia e Veriut 12,7 vite, Mali i Zi me indeks 13,3 dhe Serbia me indeksin 14,8.
Në indeksin e çmimeve të pasurive të paluajtshme për periudhën janar-korrik 2021 sipas të dhënave të Numbeo-s, Shqipëria renditej e 7-ta me indeks 13,7 vite. Ndër vendet e rajonit më e shtrenjta klasifikohej Serbia në 2021 me indeks 15,8 vite. Ky shtet për Europën u klasifikua i dyti. Më pas renditej Mali i Zi me indeksin 14,3 vite, Maqedonia e Veriut 12,2 dhe Kosova me 10,7 vite.
Në kryeqytet këtë vit janë hapur shumë kantiere të reja ndërtimi. Krahasuar me vjet në objektet e reja ku sapo kanë nisur ndërtimet çmimet janë më të larta. Në periferitë e Tiranës siç është Kinostudio apo Astiri çmimet e apartamenteve të reja kanë arritur 1,000 deri 1,100 euro për metër katror nga 900 deri 1,000 që ishin vjet çmimet në këto zona. Rritja është 10% më shumë.
Ndërsa në zona të tjera rritja e çmimeve është më e lartë. Në zonën e Komunës së Parisit vjet çmimi maksimal për apartamentet e reja ishte 1,700 euro për metër katror (ndërtimi i ri që po zhvillohet në tokën e ish universitetit New York). Këtë vit ka arritur 2,200 euro në ndërtimin e ri në hyrje të komunës së Parisit. Rritja e çmimit krahasuar me vjet është 29,4%.
Ndërsa në zonën e Bllokut dhe kullat në qendër, apartamentet po shiten me 5,000 euro për metër katror. Vjet çmimet e ndërtimeve të reja në zonën e ish bllokut nisnin nga 3,000 euro për metër katror dhe kullat 4,000 euro për metër katror.
Arben Dervishi nga Shoqata e Ndërtuesve pohoi për Monitor se rritja është ndikuar nga shtrenjtimi i çmimeve të materialeve të ndërtimit, veçanërisht hekurit, rritjes së pagave të punonjësve dhe shtrenjtimi i çmimit të truallit.
Çmimet e apartamenteve rriten, pagat reale bien
Përkeqësimi i aftësisë blerëse të një apartamenti lidhet me rritjen shumë më të ulët të të ardhurave, apo rënien e tyre në terma realë (e indeksuar për inflacionin) në raport me shtrenjtimin e shtëpive.
Sipas të dhënave të INSTAT, në fund të tremujorit të parë 2022, paga mesatare në vend ishte 59 mijë lekë, me një rënie prej 0.5% në krahasim me fundin e 2021-t (kur pagat rriten për shkak të shpërblimeve) dhe 5.7% më shumë se të njëjtën periudhë të një viti më parë. Por, duke pasur parasysh që inflacioni e ka kaluar nivelin prej 7%, rritja reale e pagave është negative.
Nga viti 2014 (periudha më e hershme kur INSTAT raporton të dhënën), paga nominale mesatare në vend sipas INSTAT është rritur me 25% deri në fund të vitit 2021. E indeksuar me inflacionin mesatar vjetor, rritja e pagave në 7 vjet është vetëm 12%.
Ndërsa sipas Indeksit të Bankës së Shqipërisë, çmimet e apartamenteve janë rritur me 60% për të njëjtën periudhë.
Rritja reale e pagave me 12% dhe ajo e apartamenteve me 60% në 7 vitet e fundit ka përkeqësuar dukshëm aftësinë blerëse të familjeve që jetojnë me të ardhura normale. Tendenca është përkeqësuar në vitin 2022 për shkak të inflacionit të lartë dhe vijimit të shtrenjtimit të apartamenteve, ndërkohë që rritja e pagave në vlerë është shumë herë më e ulët se shtrenjtimi i shtëpisë po në vlerë./Monitor
