Pas tre muajve të kësaj krize shëndetësore, të dhënat e grumbulluara, që na lejojnë të lexojmë historinë e saj, ose të paktën pjesën e parë të saj, na thonë se në Europë, vendet që zakonisht konsiderohen më të varfër kanë fituar, shkruan Federico Fubini për gazetën e njohur italiane ”Corriere della Sera”.
Rumania, Bullgaria, Greqia, Shqipëria, Hungaria ose Sllovakia kanë pasur – në proporcion me popullsinë – shumë më pak dhe shpesh më pak se një e dhjeta e vdekjeve të vendeve të pasura të Europës si Franca, Gjermania, Zvicra, Suedia, Belgjika, Danimarka dhe Britania e Madhe.
Ato kishin shumë më pak infeksione dhe arritën të kontrollojnë kurbën e epidemisë dhe ta përkulin atë më herët.
Të dhënat
Fat? Ndoshta. Ndoshta më pak njerëz që mbartnin virusin u transferuan në atë rajon qendror dhe lindor të Europës në javët vendimtare të janarit dhe shkurtit. Por, disa të dhëna sugjerojnë se ekziston edhe diçka tjetër: ato vende ishin më modeste, sepse ato ishin më të vetëdijshme për brishtësinë e sistemeve të tyre shëndetësore.
Kjo është arsyeja pse ata nuk morën me lehtësi sinjalet që vinin nga Italia dhe Spanja dhe vendosën të zbatojnë regjime më të rrepta të bllokimit më herët dhe me më rigorozitet.
Ato e dinin që nuk mund të përballonin rreziqet.
Fotografimi i situatës
Një fotografim i situatës së 15 marsit na lejon të kuptojmë se si u zhvendos rrugëtimi i dy pjesëve të Evropës – më të pasurit në Perëndim, më pak të pasurit në Lindje.
Italia tashmë kishte 1 809 vdekje nga koronavirusi dhe 24 000 infeksione atë ditë. Spanja pati 294 vdekje dhe 7 988 raste, por pjesa tjetër e Evropës mund të mendonte se ata ishin pothuajse të pasigurt. Franca, vendi i tretë që më pas u godit në madhësi absolute, pati 127 vdekje dhe 5 423 raste infeksioni. Shumë nga pjesa tjetër e Evropës Perëndimore në heshtje, dhe në mënyrë disi poshtëruese, dyshuan se epidemia në Europën Jugore ishte rezultat i çorganizimit të vendeve të përfshira.
Situata
Duke parë ”Indeksin e Përgjigjes së Qeverive për Reagimin” nga Universiteti i Oksfordit, që përcakton me një pikë shtetet totalisht të hapura dhe me 100 ato totalisht të mbyllura, në mes të marsit grupi i vendeve, vendet e varfra kishin lëvizur, në bazë të asaj që po ndodhte në Itali. Shqipëria kishte 84 pikë, Sllovakia 71, Rumania 67, Polonia 60, Hungaria 59, Greqia 57.
Vendet më të pasura dukeshin më të qeta (Gjermania 37, Franca a 50, Belgjika 53, Britania e Madhe 11, Zvicra 46).
Një shtrëngim i pothuajse gjithë Evropës Perëndimore do të vinte vetëm në fund të marsit, 10 ditë më vonë, kur tani ishte e qartë se epidemia nuk ishte vetëm një problem me Italinë apo Spanjën. Ishte një 10 ditësh fatal, e cila mund të kushtonte dhjetëra mijëra vdekje.
Shenjat
Dy muaj e gjysmë më vonë, janë të gjitha shenjat se nënvlerësimi i vendeve më të pasura në Europë ka rezultuar me një kosto shumë të lartë. Ndërkohë, sipas të dhënave të Worldometer, Shqipëria sot ka vetëm 11 vdekje për një milion banorë, nga 536 vdekje në Britaninë e Madhe. Greqia ka 16 vdekje për milion banorë, Belgjika 795. Sllovakia 5 të vdekur, Franca 432. Rumania 60. Gjermania 99, ndërsa Polonia 60 për një milion banorë.
Ndërgjegjësimi
Një pandemi dramatike nuk është sigurisht konteksti i përshtatshëm për shëmbëlltyrat gjenerike dhe moralizuese mbi vlerën e maturisë dhe rreziqeve të qenësishme të vetëbesimit të tepërt. Por, vetëdija për brishtësinë e tyre duket se u ka bërë vendeve fqinje si Shqipëria ose Greqia një shërbim të shkëlqyeshëm.
