Sidomos në Francën e shekullit të shtatëmbëdhjetë, por edhe më parë, të qenit bijtë më të vegjël nuk ishte kurrë një gjë e lehtë
Ndarjet e brendshme të familjes mbretërore britanike, të ekspozuara me detaje të pasura dhe të hollësishme në librin e fundit të Princit Harry, kanë një origjinë të largët në kohë dhe të lidhura me shumë faktorë. Sigurisht që publikimi i librit ka shkaktuar disa trazira brenda familjes mbretërore, edhe nëse nuk ka pasur reagime zyrtare, dhe në njëfarë mënyre Princi Harry, i cili është djali më i vogël i mbretit Charles III, mund të konsiderohet një anëtar problematik i familjes, i cili po sulmon si të atin, ashtu edhe mbi të gjitha vëllain, trashëgimtarin e drejtpërdrejtë të fronit britanik, William.
Harry nuk është i vetmi i lindur i dytë mbretëror që i ka shkaktuar dhimbje koke familjes së tij. Në histori, fëmijët më të vegjël kanë luajtur shpesh një rol të rëndësishëm në monarki, ndonjëherë sepse ata rebeloheshin dhe kontestonin pushtetin me djalin e madh, të tjerët për arsye të ngjashme me ato të Harryt, domethënë për mosmarrëveshje personale midis vëllezërve.
Siç tregohet nga Jonathan Spangler, profesor historie në Universitetin Metropolitan të Mançesterit, tradita sipas së cilës trashëgimia e një familjeje mbretërore i përket djalit të madh daton në shekullin e 12-të: më parë, fëmijët thjesht ftoheshin të luftonin për të, në një proces pothuajse seleksionimi natyror. Do të fitonte më i forti dhe për shkak të aftësisë së tij do të ishte edhe kandidati ideal për të menaxhuar trashëgiminë.
Në shekujt në vijim, edhe nëse froni i binte me të drejtë djalit të madh, djemtë më të vegjël duhej të provonin vlerën e tyre. Para së gjithash sepse në mesjetë, por edhe më vonë, të lindurit e parë nuk kanë mbijetuar gjithmonë dhe për të tjerët shpesh ka pasur mundësi të zënë vendin e tyre. Dhe pastaj sepse në shumë raste ata ftoheshin të eksploronin territore të reja dhe t’i pushtonin ato, gjithashtu për të treguar se të gjithë anëtarët e familjes ishin të aftë për të qeverisur. Kjo zgjati deri në shekullin e 16-të, kur dërgimi i fëmijëve nëpër Europë filloi të perceptohej si një rrezik i shmangshëm.
Megjithatë, me djemtë më të vegjël përreth, ngjitja në fron dhe qëndrimi në të u bë problem për djemtë e mëdhenj. Por nuk ishte i lehtë as roli i djalit të dytë, i cili duhej të ruante një sjellje princërore duke mos u treguar shumë trim, duke lënë në hije trashëgimtarin e drejtpërdrejtë.
Dy shembuj veçanërisht domethënës të të lindurve të dytë “rebelë” mund të gjenden në Francë katër shekuj më parë, në kohën e tranzicionit midis dinastive Valois dhe Bourbon. I pari ishte Françesku, Duka i Anzhuit, në fund të shekullit të gjashtëmbëdhjetë. Kur vëllai i tij më i madh u bë mbret si Henri III, atij iu dha titulli ‘Monsieur’, pra djalit të dytë. Ishte një titull prestigjioz nderi, por në praktikë nuk kishte fuqi të vërtetë. Kjo ishte shumë zhgënjyese për Franceskun, i cili do të kishte dashur më shumë hapësirë, për të marrë një rol në politikë dhe në ushtri.
Sipas një artikulli të fundit nga Spangler në ‘History Today’, “nëse ai vepronte shumë mirë, ai shihej si një kërcënim; nëse bënte gabim, kritikohej për dobësinë ose dembelizmin e tij. Është një problem që kanë edhe fëmijët më të vegjël të mbretërve të sotëm: nëse janë aktivë, mendohet se po e kalojnë kufirin; nëse nuk bëjnë asgjë, kritikohen se janë të padobishëm”.
Rreth vitit 1570, Françesku formoi një grup disidentësh brenda gjykatës, të quajtur Malcontents. Me ta ai u përpoq të komplotonte kundër vëllait të tij, duke dështuar, pas së cilës, në shtator 1575, ata u larguan nga Parisi dhe u vendosën në zotërimet e Françeskut, i cili bëri një deklaratë zyrtare kundër mbretit Henriku III.
Në atë kohë, luftërat fetare ishin duke u zhvilluar midis katolikëve dhe protestantëve dhe Henri III kishte frikë se vëllai i tij mund të anonte në anën e protestantëve, pasi ai ishte më pak besnik ndaj Papës se ai. Megjithatë, Françesku nuk ishte në gjendje të mblidhte mjete të mjaftueshme për të filluar një rebelim të vërtetë kundër vëllait të tij dhe situata u kthye në nëntor.
‘Monsieur’ i gjeneratës së ardhshme, Gaston d’Orléans, ishte shumë më problematik se Françesku, i cili gjithsesi ishte përpjekur. Gaston ishte vëllai më i vogël i Louis XIII, kundër të cilit u rebelua hapur disa herë, por kurrë nuk arriti asgjë. Aleatët e tij u burgosën ose u dënuan me vdekje, ndërsa ai si trashëgimtar i fronit nuk mund të dëbohej nga gjykata ose të futej në burg.
Ndoshta arsyeja e zhgënjimit të Gaston ishte se për shumë vite ai kishte qenë vetë trashëgimtari i fronit. Louis XIII dhe gruaja e tij, Ana e Austrisë, nuk ishin në gjendje të kishin fëmijë, kështu që me vdekjen e vëllait të tij Gaston ai do të ishte kurorëzuar. Sidoqoftë, përfundimisht, kur Louis XIII ishte gati 37 vjeç, lindi djali i tij, i cili më vonë do të bëhej Louis XIV, Mbreti i Diellit.
Ndërkohë Gaston u përpoq të rrëzonte vëllanë e tij më shumë se një herë. Rebelimi i parë ishte në vitin 1626 me të ashtuquajturin Komploti i Chalais. Me atë rast, një i preferuar i Gastonit, Marshalli i Francës Jean-Baptiste d’Ornano, u burgos, ndërsa Gaston u bë Duka i Orleans. Spangler shkruan: “U shfaq një model: pas një rebelimi, këshilltarët dhe miqtë e princit ndëshkohen, ndërsa ai pajtohet me mbretin me një dhuratë të rëndësishme”. Arsyeja ishte se në çdo rast mbreti duhej të përpiqej ta mbante vëllanë e tij më të vogël të qetë, sado i papërmbajtur.
Modeli u përsërit të paktën edhe dy herë të tjera, deri në Konspiracionin e Amiens të vitit 1636, kur atij iu shlyen borxhet e shumta që kishte dhe iu dhanë më shumë para për të qëndruar në heshtje dhe për t’u kujdesur për Château de Blois në Luginën e Loire. Pastaj ishte një komplot i fundit në të cilin mori pjesë Gaston, në 1642: Komploti i Markezit Cinq-Mars, edhe ky përfundoi keq. Gaston u dërgua përsëri në kështjellën e tij.
Luigji XIII u pajtua me Gastonin vetëm në shtratin e vdekjes, në vitin 1643. Por, duke ditur karakterin e vëllait të tij, ai nuk ia besoi atij regjencën e mbretërisë, duke preferuar gruan e tij Anne të Austrisë, e cila e mbajti atë derisa Luigji XIV i vogël ishte në gjendje të sundojë vetëm. /Il Post/
