Nuk kishte ndodhur kurrë që kur Chiang Kai-shek u strehua në ishull në vitin 1949 me mbetjet e ushtrisë dhe qeverisë së tij të mundur nga Ushtria Çlirimtare Popullore e Maos.
Ish-presidenti i Tajvanit, Ma Ying-jeou u prit këtë të mërkurë nga Xi Jinping në Sallën e Madhe të Popullit përballë Qytetit të Ndaluar.
Sigurisht, paqja nuk po shpërthen mes Pekinit dhe Taipeit, por ngjarja është ende historike dhe interesante politikisht.
Ajo vjen pas vitesh rritjeje të tensioneve në Ngushticë dhe pak ditë para inaugurimit në Taipei të presidentit të ri, William Lai të Partisë Demokratike Progresive, me të cilin Pekini nuk dëshiron të diskutojë, duke e akuzuar atë si një separatist.
Por Ying-jeou është nga Kuomintang, partia e vjetër nacionaliste e Chiang Kai-shek, e cila mbante marrëdhënie me Republikën Popullore të Kinës.
Shtrëngimi i duarve me Xi u ndoq drejtpërdrejt në TV Tajvanez. Udhëheqësi kinez përsëriti një nga frazat e tij të preferuara: “Tajvanezët janë bashkatdhetarë, ata janë kinezë”. Ai shtoi se “asnjë ndërhyrje e jashtme” nuk do të jetë në gjendje të ndalojë ribashkimin.
“Dallimet midis sistemeve tona (politike) nuk mund të ndryshojnë faktin objektiv se i përkasim të njëjtit vend dhe të njëjtit komb”.
Prandaj, asnjë lëshim, asnjë hapje në lidhje me objektivin përfundimtar të Partisë Komuniste Kineze për të rimarrë kontrollin e Tajvanit.
Xi tha se “nuk ka asnjë ankesë që nuk mund të zgjidhet brenda një familjeje”. Problemi është se tajvanezët sot nuk ndihen as si bashkatdhetarë dhe as si familje me kinezët.
Sipas sondazheve të opinionit, 62% e banorëve të ishullit deklarohen vetëm tajvanezë; 30% tajvanezë dhe kinezë, 2% kinezë. Dhe 88% duan të ruajnë status quo-në: pavarësinë “de facto”.
Ish-presidenti Kuomintang iu përgjigj liderit kinez se tensionet në Ngushticë i bëjnë shumë tajvanezë të pakënaqur: “Një luftë do të ishte e padurueshme për popullin kinez”, tha ai, duke përdorur “popullin kinez” për t’iu referuar grupit etnik dhe jo shtetësisë.
Ai arriti në përfundimin se “njerëzit në të dy anët e ngushticës kanë mençuri të mjaftueshme për të trajtuar mosmarrëveshjet në mënyrë paqësore dhe për të shmangur rënien në konflikt”.
Sipas shkencëtarëve politikë të Taipeit, nderi i një takimi në Pekin, i dhënë nga Xi për Ma, synon të dërgojë një mesazh të dyfishtë.
E para: asnjë dialog me të pavarurit si Tsai dhe presidentin e ri Lai, por jo mbyllje ndaj Kuomintang. E dyta, do të synonte Joe Biden: Kina aktualisht nuk ka ndërmend të nisë një luftë të re në Ngushticë.
Ma Ying-jeou ishte president i Tajvanit nga viti 2008 deri në vitin 2016 dhe në nëntor 2015 në Singapor ai ishte protagonist i një takimi të parë me Xi Jinping.
Në atë kohë, Ma ishte në fund të mandatit të tij dhe shtrëngimi i duarve i tij para kamerave në terrenin neutral në Singapor, i caktuar në tetëdhjetë e një sekonda, ishte i përgatitur për të lënë një trashëgimi dialogu.
Gjërat shkuan ndryshe, sepse Xi ndërpreu kontaktet politike me Taipein në vitin 2016, kur Tsai Ing-ëen e Partisë Demokratike Progresive u zgjodh presidente, e akuzuar për pavarësi të njëanshme nga Kina.
Dhe tani, populli tajvanez ka votuar si presidentin e tyre të ri një tjetër anëtar të Partisë Demokratike, William Lai, i cili do të marrë detyrën në 20 maj.
Në realitet, Tsai dhe Lai nuk kanë menduar kurrë të shpallin pavarësinë, ata e dinë se kjo do të thoshte luftë, por ata mbrojnë status quo-në, domethënë demokracinë tajvaneze dhe refuzimin e saj për t’iu nënshtruar Partisë Komuniste Kineze.
Për vite me radhë, të vetmet takime të ngushta midis dy anëve të ngushticës kanë qenë midis avionëve dhe anijeve luftarake kineze dhe njësive të forcave ajrore dhe marinës tajvaneze të dislokuara në mbrojtje.
