Turqia nuk i ka mbyllur derën për anëtarësimin e Suedisë dhe Finlandës në NATO, por dëshiron negociata me vendet nordike dhe një shtypje të atyre që i sheh si aktivitete terroriste veçanërisht në Stokholm, tha të shtunën zëdhënësi i Presidentit Tayyip Erdogan.
“Ne nuk po e mbyllim derën. Por ne në thelb po e ngremë këtë çështje si një çështje të sigurisë kombëtare për Turqinë,” i tha Reuters në një intervistë në Stamboll Ibrahim Kalin, i cili është gjithashtu këshilltari kryesor i presidentit për politikën e jashtme.
Erdogan i befasoi anëtarët e NATO-s dhe dy vendet nordike që kërkojnë anëtarësim duke thënë të premten se nuk ishte e mundur që Turqia të mbështeste zgjerimin e aleancës sepse Finlanda dhe Suedia ishin “shtëpia e shumë organizatave terroriste”.
Çdo vend që kërkon të anëtarësohet në Aleancën e Traktatit të Atlantikut të Veriut ka nevojë për mbështetjen unanime të anëtarëve të aleancës ushtarake.
Shtetet e Bashkuara dhe vendet e tjera anëtare janë përpjekur të sqarojnë pozicionin e Ankarasë.
Suedia dhe partneri i saj më i afërt ushtarak, Finlanda, deri më tani kanë mbetur jashtë NATO-s, e cila u themelua në vitin 1949 për t’iu kundërvënë Bashkimit Sovjetik në Luftën e Ftohtë.
Të dy vendet janë të kujdesshëm për të antagonizuar fqinjin e tyre të madh, por shqetësimet e tyre të sigurisë janë rritur që kur Rusia pushtoi Ukrainën më 24 shkurt.
Stokholmi pritet gjerësisht të ndjekë shembullin e Helsinkit dhe mund të aplikojë për hyrje në aleancën ushtarake prej 30 vendesh që të hënën.
Kalin tha se Partia militante e Punëtorëve të Kurdistanit (PKK) – e cilësuar si një organizatë terroriste nga Turqia, Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian – ishte duke mbledhur fonde dhe rekrutuar në Evropë dhe prania e saj është “e fortë dhe e hapur dhe e njohur” në Suedi në veçanti.
“Ajo që duhet bërë është e qartë: ata duhet të ndalojnë lejimin e qendrave, aktiviteteve, organizatave, individëve dhe llojeve të tjera të pranisë së PKK që të ekzistojnë në ato vende,” tha Kalin.
“Anëtarësimi në NATO është gjithmonë një proces. Ne do të shohim se si do të shkojnë gjërat. Por kjo është pika e parë që duam të sjellim në vëmendjen e të gjithë aleatëve si dhe autoriteteve suedeze,” shtoi ai.
“Sigurisht që ne duam të kemi një diskutim, një negociatë me homologët suedezë”.
Turqia, ushtria e dytë më e madhe në NATO, ka mbështetur zyrtarisht zgjerimin që kur u bashkua me aleancën e udhëhequr nga SHBA 70 vjet më parë.
Për vite me radhë ajo ka kritikuar Suedinë dhe vendet e tjera evropiane për trajtimin e organizatave të konsideruara terroriste nga Turqia, duke përfshirë ndjekësit e klerikut islamik me bazë në SHBA, Fethullah Gulen.
Neni 5 i traktatit themelues të NATO-s thotë se një sulm ndaj çdo vendi të NATO-s duhet të shihet si një sulm ndaj të gjithëve.
Ndërsa Suedia dhe Finlanda kanë pasur prej kohësh marrëdhënie të ngushta me NATO-n, ato nuk mbulohen nga garancia e saj e sigurisë.
Turqia ka kritikuar pushtimin e Rusisë, ka ndihmuar në armatosjen e Ukrainës, e cila nuk është në NATO, dhe është përpjekur të lehtësojë bisedimet mes palëve, por kundërshton sanksionet ndaj Moskës.
Ajo dëshiron që NATO “të trajtojë shqetësimet e të gjithë anëtarëve, jo vetëm të disave,” tha Kalin.
I pyetur nëse Turqia rrezikonte të ishte shumë transaksionare në një kohë lufte dhe kur opinioni publik finlandez dhe suedez favorizon anëtarësimin në NATO, ai tha:
“Njëqind përqind e popullsisë sonë është shumë e mërzitur me praninë e PKK-së dhe FETO-s (gyleniste) në Evropë.”
“Nëse ata (Finlanda dhe Suedia) kanë një publik të shqetësuar për sigurinë e tyre kombëtare, ne kemi një publik që është po aq i shqetësuar për sigurinë tonë”, tha ai.
“Ne duhet ta shohim këtë nga një këndvështrim reciprok”.
Kalin tha se kritika e ashpër e Rusisë ndaj Finlandës dhe Suedisë mbi planet e tyre nuk ishte një faktor në pozicionin e Turqisë.
