Kur Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg të kthehet në shtëpi në fund të këtij viti për të marrë detyrën e kreut të bankës qendrore të Norvegjisë, Aleanca do të ketë nevojë për një udhëheqës të ri, një grua për herë të parë.
Aleanca e fuqishme ushtarake është udhëhequr nga burra nga Evropa Perëndimore për shtatë dekada, dhe tani shumë vëzhgues presin që blloku i 30 vendeve anëtare të zgjedhë një grua, ndoshta edhe nga Lindja.
Stoltenberg nuk duhet të largohet para dhjetorit dhe në fund të mandatit të tij duhet të përballet me sfidën e madhe të udhëheqjes së NATO-s në krizën e shkaktuar nga akumulimi rus i forcave në kufijtë e Ukrainës.
Përfaqësuesit e përhershëm të vendeve anëtare të mbledhur në Këshillin e Atlantikut të Veriut do të zgjedhin një kandidat në një takim në Madrid në fund të qershorit dhe emrat tashmë po spekulohen në selinë e NATO-s në Bruksel.
“Procesi i emërimit nuk është transparent,” i tha AFP një diplomat evropian, duke aluduar për një proces shumë të politizuar pas dyerve të mbyllura. Askush nuk bën fushatë hapur, por ka shumë emra që qarkullojnë mes aleatëve.
Sekretari është gjithmonë evropian
Megjithëse Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s ka qenë gjithmonë një evropian, ashtu si Komandanti Suprem i Aleatëve të NATO-s është gjithmonë një amerikan, asnjë nga kandidatët nuk do të tregojë se ai është i interesuar derisa të sigurohet se ka mbështetjen e Shtëpisë së Bardhë.
Ky është një pasqyrim i faktit se Shtetet e Bashkuara janë lideri i padiskutueshëm i aleancës, edhe pse 21 nga 30 anëtarët janë nga Bashkimi Evropian.
Por këtë herë, shumë shpresojnë se lideri i ri civil do të jetë të paktën nga një kryeqytet i BE-së, në përputhje me përpjekjet për të promovuar “sovranitetin evropian” ose “autonominë strategjike”, siç e quajnë disa liderë si presidenti francez Emmanuel Macron.
Emrat e kujt janë në llogari? Disa kanë mësuar nga bisedat mes zyrtarëve dhe ekspertëve në Bruksel, duke vënë në dukje se, ashtu si me zgjedhjen e një Pape të ri, favoritët fillestarë shpesh bien.
Kështu dëgjohet shpesh emri i ish-kryeministres britanike Theresa May. Ajo plotëson shumë kritere – ajo është një grua dhe një ish-kryetare e respektuar e qeverisë që vjen nga një vend me buxhetin e dytë më të madh të mbrojtjes në NATO.
Por, siç tha një ish-zyrtar i lartë i NATO-s, ish-udhëheqësja britanike ndoshta nuk do t’i përshtatej disa kryeqyteteve evropiane për shkak të Brexit-it, ndërkohë që Britania ka dhënë tashmë tre nga 13 sekretarët e përgjithshëm dhe mund të jetë radha e një prej anëtarëve më të rinj ose më të vegjël.
Gazetarët në Bruksel spekulojnë se ministrja e Jashtme belge, Sophie Wilmes, 47-vjeçare, e cila drejtoi qeverinë e pakicës si kryeministre e përkohshme në valët e para të pandemisë së koronavirusit, mund të ketë gjithashtu një shans,.
Sipas diplomatëve, Wilmes është “një kandidate e besueshme” që vjen nga shteti themelues i Bashkimit Evropian, një aleate dhe partnere e mirë, ndërsa dy paraardhësit e saj ishin shumë të rezervuar për mbrojtjen evropiane.
“Uashingtoni vendos në fund”
Wilmes ndoshta do të merrte mbështetjen e Francës, e cila tradicionalisht nuk ofron kandidatin e saj, por ajo nuk pranoi të komentojë mbi thashethemet dhe, ministrat që takoi në takimet e fundit të Këshillit të BE-së, i thanë AFP-së se ajo nuk kishte lënë të kuptohet se kishte ndonjë ambicie në këtë kuptim.
Por duke pasur parasysh kërcënimin e Rusisë në Lindje, shumë anëtarë lindorë që iu bashkuan NATO-s pas fitores së Perëndimit në Luftën e Ftohtë dhe rënies së Paktit të Varshavës nuk duan të konsiderohen më si të ardhur dhe do të kenë kandidatët e tyre.
Përmenden disa emra, ku më i dalluari është 65-vjeçarja Dalia Grybauskaite, ish-presidente e Lituanisë, e cila e di mirë sfidën e NATO-s në kufirin e Rusisë.
Ajo është gjithashtu një ish-komisionere e Komisionit Evropian, e cila ka miq si në BE ashtu edhe në NATO.
Zyrtarët evropianë thonë unanimisht se ka ardhur koha për një grua dhe i konsiderojnë të trija dhe disa të tjerë si kandidatë të mirë, duke përfshirë politikanen italiane Federica Mogherini, një ish-Përfaqësuese e Lartë e BE-së për Punët e Jashtme dhe Politikën e Sigurisë.
Por një gjë është e qartë: “Uashingtoni është ai që vendos në fund”, siç tha një ministër evropian.
