Bota Nga Ajnshtajni tek Izabel Alende: Refugjatët më të famshëm të historisë

Nga Ajnshtajni tek Izabel Alende: Refugjatët më të famshëm të historisë

Përgjatë viteve kanë qenë të shumtë intelektualët, muzikantët dhe shkencëtarët që janë detyruar të largohen nga vendi i tyre për shkak të luftës dhe persekutimit.


1- Babai i Steve Jobs

Screenshot_1

Në këto kohë shpesh citohet shembulli i Steve Jobs, themeluesit të Apple që vdiq në vitin 2011. Jobs ishte djali i një emigrant sirian që u transferua në Shtetet e Bashkuara në vitin 1950 për të studiuar. Abdul Fattah Jandali lindi në vitin 1931 nga një familje e pasur në Homs, qytet sirian që tani është shkatërruar nga bombardimet dhe është një nga qendrat më të sulmuara nga lufta civile në Siri.

2- Zigmund Frojd

freud_1

Babai i psikoanalizës ishte me origjinë hebreje. Kur në vitin 1928 Austria, vendi në të cilin jetonte, u aneksua nga Rajhu i Tretë, për Frojdin filluan problemet. Atij iu lejua të largohej nga Gjermania, pas pagesës së taksave. Iu hoq nënshtetësia austriake dhe mbeti pa shtetësi. I shoqëruar nga gruaja e tij Marta dhe vajza Ana u nis për Londër, ku mori statusin refugjat politik.

3- Ajnshtajni

einstein_1

Babai i relativitetit ishte një viktimë e persekutimit nazist si një hebre. U akuzua për tradhëti nga Rajhu dhe u detyrua të largohej. Kur Hitleri erdhi në pushtet në vitin 1933 u transferua në fillim në Belgjikë, më pas në Britaninë e Madhe dhe në fund në Shtetet e Bashkuara. Disa nga të afërmit e tij u vranë në shenjë hakmarrjeje. Sëbashku me gruan e tij, punoi shumë për të ndihmuar refugjatët e tjerë.

4- Izabel Alende

isabelle-allende_1

Mbesë e presidentit kilian Salvador Alende, pasi xhaxhai i saj u rrëzua nga një grusht shteti i Pinochet në vitin 1973, shkrimtarja filloi të marrë kërcënime për vdekje dhe u vu në shënjestër nga regjimi. Ajo vendosi të transferohet në fillim në Venezuelë dhe më pas në SHBA ku jeton dhe sot nga viti 1985. Novelat dhe romanet e saj, të përkthyer në të gjithë botën, shpesh flasin për përvojën e saj të mërgimit.

5.- Aung San Suu Kyi

aung-san-suu-kyi_1

Vajzë e gjeneralit Aung San, një prej politikanëve kryesorë të Burmas, pas vdekjes së të atit, ndoqi mamanë e saj Khin Kyi në udhëtimet e saj. U diplomua në Britaninë e Madhe dhe studioi në Nju Jork. U kthye në Burma në vitin 1988 dhe u arrestua nga regjimi i gjeneralit Saw Maung. Iu ofrua një mundësi për të kërkuar azil por refuzoi. Në vitin 1991 fitoi Çmimin Nobel për Paqen. Në vitin 2010 u lirua.

6- Marc Chagall

marc-chagall_1

Piktori bjellorus i lindur në Francë ishte me origjinë hebraike. Për këtë arsye u persekutua nga regjimi i carit. Pasi u bë i njohur si artist, ai u largua nga Shën Petersburgu për t’u stabilizuar në Paris. Gjatë pushtimit nazist të Francës, Chagall u largua edhe nga Parisi. Për një kohë u fsheh në Marsejë dhe më vonë u transferua në SHBA.

7– Xhorxh Ueah

Screenshot_3

Xhorxh Ueah lindi në një lagje të varfër në Liberi më 1 tetor 1966. Ueah luante futboll në ligën gjysmë-profesionale në Afrikë deri në moshën 21-vjeçare. Pas trazirave të shumta ai u zhvendos në Francë. Kur arriti në Milano dhe u vesh me fanellën e Milanit ai tha: “Unë jam një qytetar francez, por me kombësi nga Liberia. Jam në Itali për të përfaqësuar vendin tim dhe Afrikën, si dhe për të ndihmuar lojtarët e tjerë afrikanë të vijnë të luajnë këtu”. Ueah u bë një figurë humanitare për vendin e tij, dhe luftoi për të drejtat e njerëzve në Afrikë. Në vitin 2004 shpalli kandidaturën e tij për president në Liberi.

8- Nadia Comanenci

Screenshot_2

Është konsideruar si një nga atletet më të mëdha të shekullit 20. E rritur nën regjimin komunist të Çausheskut, Nadia thotë: “Ne monitoroheshim vazhdimisht nga shërbimi sekret, kështu kam mësuar të mos i shfaq emocionet e mia”. Në vitin 1989 u largua nga Rumania për të shkuar në Amerikë. Me 6 gjimnaste të tjera, përmes Hungarisë dhe Austrisë përfundoi në SHBA. “Atë natë nuk përshëndeta as nënën time, e frikësuar se mos pësonte atak në zemër,” tregoi ajo.

9- Rudolf Nureyev

Rudolf-Nureyev_1

Rudolf Nureyev, lindi në Rusi në vitin 1938, kërkoi azil politik në Paris. Në vitin 1955 mori pjesë në shkollën prestigjioze të kërcimit në teatrin Kirov të Leningradit dhe 3 vjet më vonë u pranua në një kompani. Gjatë një turneu në Europë, si shumë artistë të tjerë patriot, kërkoi azil politik në Francë, për të shpëtuar nga regjimi shtypës sovjetik dhe imponimet e tij. Rusia i rihapi dyert në vitin 1989. I sëmurë prej kohësh nga SIDA, balerini i madh vdiq në një spital në Paris në vitin 1993.

10- Miriam Makeba

Screenshot_4

E filloi karrierën e saj si këngëtare në vitin 1952 si vokaliste me Manhattan Brothers. Paraqitja e saj në dokumentarin “Rikthehu Afrikë”, bëri që qeveria e Afrikës së Jugut t’ia hiqte nënshtetësinë. Kështu jetoi për 30 vjet si qytetare e botës. Në vitin 1963 dha një dëshmi para OKB-së dhe në vitin 1968 vendosi të lërë Shtetet e Bashkuara për t’u transferuar në Guinea.