Si dhe kur do të mbarojë konflikti mes Rusisë dhe Ukrainës? Ndoshta vitin tjetër me një “marrëveshje të pisët”, frut i një diplomacie të fshehur që nuk do të kënaqë asnjërën nga të dyja palët
Wolfgang Munchau*
Nuk e kam idenë se kur do të përfundojë lufta në Ukrainë, por mund të hedh një supozim logjik për përfundimin e saj. Kam përshtypjen se do të jetë diçka shumë e ngjashme me shkëmbimin e të burgosurve midis Rusisë dhe Perëndimit së fundmi.
Ajo marrëveshje u duk se doli nga hiçi, por sigurisht që ishte rezultat i punës intensive të diplomacisë diskrete. Perëndimi siguroi lirimin e gjashtëmbëdhjetë të burgosurve, kryesisht perëndimorë, përfshirë gazetarin amerikan Evan Gershkovich. Vladimir Putin ka siguruar riatdhesimin e vrasësit të tij të preferuar, Vadim Krasikov, i liruar nga një burg në Gjermani. Në vitin 2019, Krasikov vrau Zelimkhan Khangoshvili, ish-komandant i një grupi rebel çeçen dhe më pas i punësuar nga shërbimet sekrete të Gjeorgjisë, ku ndihmoi në demaskimin e disa spiunëve rusë. Gjykata gjermane, në dënimin e zbardhur thotë se Krasikov punonte për qeverinë ruse. Nuk është shumë e qartë pse Putini kërkoi lirimin e Krasikovit, por është e qartë se ai e kishte shumë me merak.
Ndërhyrja diplomatike për t’i dhënë fund luftës do të zgjasë më shumë, por edhe kjo do të ndodhë në mënyrën më diskrete të mundshme. Padyshim që do të jetë një tronditje për mbështetësit e Ukrainës në Perëndim, shumë prej të cilëve mbeten të bindur se Ukraina mund të aspirojë fitoren totale, duke përfshirë çlirimin e Krimesë dhe madje të shkaktojë ndryshimin e regjimit në Rusi. Problemi për Ukrainën është se mbështetësit e saj perëndimorë nuk kanë vendosur një objektiv të përbashkët për përfundimin e konfliktit.
Lufta në Ukrainë do të përfundojë kur të dyja palët të kuptojnë se kostoja e luftës është shumë më e madhe se përfitimet e mundshme. Por ne nuk kemi arritur ende në atë pikë. Trupat ruse akoma po avancojnë në territorin ukrainas, veçanërisht në dy muajt e fundit, megjithëse me rezultate shumë modeste.
Ofensiva e Ukrainës në rajonin fqinj rus të Kurskut përfaqëson një manovër interesante, por shumë të rrezikshme. Nëse do të jetë e suksesshme, do t’i detyrojë forcat ruse të braktisin vijën e frontit në Ukrainë dhe të kthehen mbrapsht, një veprim që mund t’i sigurojë Ukrainës një kartë të mirë në negociatat e paqes. Megjithatë, unë nuk shoh se si Ukraina mund t’ia dalë të rimarrë provincat e pushtuara nga Rusia, dhe as se si Rusia do të jetë në gjendje të pushtojë ndonjëherë territore të reja, përveç disa fshatrave të vegjël aty-këtu.
Pushtimi i Kurskut sigurisht që përfaqësonte një nxitje për moralin e ukrainasve. Ukraina aktualisht po merr simpatinë e mediave ndërkombëtare, por lufta nuk mund të akt të sukesesshëm ushtarak. Fatkeqësisht, ky sukses i fundit nuk do të ndikojë ndjeshëm në lodhjen progresive që prek vende si Shtetet e Bashkuara dhe Gjermania, të cilat i kanë dhënë dhe po i japin Ukrainës ndihmë ushtarake. Unë as nuk besoj se rezultatet e zgjedhjeve presidenciale në SHBA do të kenë një ndikim vendimtar te situata. Me fillimin e vitit të tretë të luftës, dhe me linjat e luftimeve në thelb të pandryshuara, shumë në Perëndim, dhe jo vetëm e djathta ekstreme pro-ruse, shpresojnë ndaljen e armiqësive. Në mungesë të një përparimi vendimtar ushtarak, skepticizmi me siguri do të rritet.
Ndër arsyet e dobësimit të mbështetjes perëndimore gjejmë vështirësitë ekonomike. Ndihma për Ukrainën ka filluar të gërryejë shpenzimet e brendshme të vendeve mike dhe buxheti ushtarak është shtrënguar kudo. Çmimet e gazit kanë filluar të rriten sërish në tregjet e energjisë për shkak të rolit vendimtar që ka luajtur provinca Kursk në kanalizimin e gazit rus në Evropë. Ukraina pushtoi Sudzha-n në provincën Kursk, e vendosur pranë objekteve ku gazi rus hyn në rrjetin ukrainas të tubacioneve. Pas sabotimit të tubacioneve të gazit Nord Stream në Detin Baltik dy vjet më parë, gazi rus vazhdoi të rrjedhë në Evropë përmes pikës së tranzitit Sudzha. Ukraina operon gjithashtu objekte të mëdha magazinimi të gazit nga të cilat varen furnizimet në Evropën Perëndimore. Nëse këto tubacione bllokohen, Evropa do ta gjejë veten në telashe dhe në këtë moment dy vendet ndërluftuese janë të zëna duke sulmuar dhe shkatërruar infrastrukturën energjetike të njëra-tjetrës.
Sanksionet ekonomike perëndimore kanë dështuar të ushtrojnë presion mbi Rusinë për të hequr dorë nga qëllimet e saj pushtuese. Ekonomia e vendit është ende në këmbë. Që në fillim kam ngritur dyshime për efektivitetin e sanksioneve ekonomike, pikërisht duke pasur parasysh shtrirjen e madhe të kontinentit euroaziatik, ku është pothuajse e pamundur të kontrollohen rrugët e shumta tregtare. Kina, India dhe Rusia kanë forcuar aleancën e tyre strategjike, ndërsa Putini i merr armët nga Koreja e Veriut dhe Irani.
Burimet ruse, megjithatë, nuk janë të pashtershme. Tani për tani, Rusia përfiton më së shumti nga ekonomia e luftës, por edhe kjo është e destinuar të zhduket. Nëse nuk ishte ide e mirë të sfidohej Putini në një garë të rezistencës ekonomike, nuk duhet të nxjerrim as përfundimin e kundërt, domethënë se Putini është gati ta zgjasë luftën pafundësisht. Nëse nuk ka ndryshime thelbësore në fushën e betejës vitin e ardhshëm, nuk do të ketë kuptim që ai të vazhdojë të luftojë. E njëjta gjë vlen edhe për Ukrainën.
Presidenti Volodymyr Zelensky kërkon tërheqjen e plotë të forcave ruse, ndërsa Rusia dëshiron të bashkojë katër provinca të Ukrainës. Edhe pse e drejta ndërkombëtare është plotësisht në favor të Ukrainës, kjo nuk është një luftë që mund të zgjidhet në gjykata. Nga perspektiva ushtarake, objektivat e të dyja palëve duken joreale. Skenari të cilit unë i referohem është se do të ketë një marrëveshje në gjysmë të rrugës, ndoshta vitin e ardhshëm. Megjithëse rezultati i konfliktit duket ende i pasigurt, është një bast i sigurt që asnjë nga dy pretendentët nuk do të marrë atë që kërkon. Do të ketë një marrëveshje pa fitues, por që do t’u lejojë të dyja palëve të pretendojnë fitoren. Do të jetë një marrëveshje e pisët, shumë e ngjashme me shkëmbimin e të burgosurve dhe do t’i jepet botës si fakt i kryer.
*Redaktor i asociuar i Financial Times/ Corriere della Sera
