Fotot nga hapësira që tregojnë një vrimë të madhe që shpërthen në sipërfaqe nga toka në Siberi dëshmojnë se ajo po rritet me shpejtësi, gjë që i ka shqetësuar shkencëtarët.
Në vitet 1960, vrima ishte shumë pak e dukshme në imazhet satelitore të deklasifikuara, por sot ajo është një humnerë e madhe me shkëmbinj të thepisur, e trefishuar në madhësi nga viti 1991 në 2018, njoftoi Instituti Gjeologjik Amerikan.
Krateri Batagaj, i njohur gjithashtu si Batagajka ose “portat e ferrit”, përfaqëson një problem shumë më të madh dhe shpesh të padukshëm që prek të gjithë planetin. Kjo pasi Arktiku po ngrohet më shpejt se pjesa tjetër e Tokës, dhe kjo po shkrin shpejt ngricat e përhershme – një shtresë e trashë që është ngrirë përgjithmonë – të paktën kështu ishte dikur.
Por Batagaj i përmendur në fakt nuk është aspak një krater, por “shkrirja retrogresive” apo gropa më e madhe në botë që krijohet kur shkrirja e ngricave të përhershme shkakton shembjen e tokës, e cila rezulton në krijimin e rrëshqitjeve.
“Permafrost nuk është, le ta themi kështu, subjekti më fotogjenik. Është kryesisht papastërti e ngrirë nën tokë, të cilën sipas definicionit shpesh nuk mund ta shihni nëse nuk ekspozohet në një farë mënyre, si këtu,” tha për Business Insider gjeofizikani Roger Michaelides nga Universiteti i Uashingtonit në St. Louis.
Pra, humnera e Batagajt është një shenjë e asaj që ka përpara. Ndërsa ngrirja e përhershme shkrihet, të gjitha bimët dhe kafshët e ngordhura që kanë qenë të ngrira në të për shekuj fillojnë të dekompozohen, duke lëshuar dioksid karboni dhe metan në atmosferë. Këto gazra të fuqishëm shkaktojnë një rritje edhe më të madhe të temperaturave globale dhe shkaktojnë një shkrirje edhe më të shpejtë të ngrirjes së përhershme. Dhe ky rreth vicioz mund të ketë pasoja të tmerrshme. Permafrost mbulon 15% të tokës në hemisferën veriore dhe përmban dy herë më shumë karbon se atmosfera.
Nëse industritë dhe vendet nuk frenojnë emetimet e tyre, shkrirja e permafrostit mund të lëshojë të njëjtën sasi gazesh ngrohëse si një komb i madh industrial deri në vitin 2100, sipas një studimi.
“Ka shumë gjëra që nuk dimë ende, por ekziston mundësia për ndryshime shumë të mëdha në sistemin klimatik që ndodhin në shkallë shumë, shumë të shpejta gjeologjike,” tha Michaelides. Me pak fjalë, shkrirja e permafrostit mund të përkeqësojë me shpejtësi krizën klimatike.
Në një studim të botuar në qershor në revistën prestigjioze Geomorphology, studiuesit përdorën të dhëna satelitore dhe dron për të krijuar modele 3D të Batagajkës dhe për të llogaritur zgjerimin e saj me kalimin e kohës. Ata zbuluan se vëllimi i tij rritet me rreth një milion metër kub çdo vit. Ata llogaritën gjithashtu se gropa lëshon 4,000 deri në 5,000 ton karbon çdo vit, që është pothuajse e barabartë me emetimet vjetore nga 1,700 në 2,100 familje amerikane.
