Nga “Home Alone” te “The Grinch”, nga “Miracle on 34th Street” te “Trading Places”; këto janë vetëm disa nga filmat më të njohur të Krishtlindjeve. Tituj që tani janë bërë klasikë autentikë, të ripropozuar vit pas viti nga televizionet me sukses të pandryshuar publik. Shikuesit duket se nuk lodhen kurrë nga kjo. Është i tillë rasti? Aspak: është një sjellje krejtësisht e justifikueshme nga pikëpamja shkencore.
Ikje qetësuese nga realiteti
Sipas asaj që është ilustruar kohët e fundit në “PsychologyToday” nga Pamela B. Rutledge, drejtoreshë e Qendrës Kërkimore të Psikologjisë Mediatike të Universitetit Fielding Graduate të Santa Barbara (Kaliforni), natyra “e parashikueshme” e filmave të tillë është në gjendje të ndihmojë në “reduktimin e stresit, presionit familjar dhe trishtimit për shkak të ditëve më të shkurtra dhe më pak rrezesh dielli në hemisferën veriore”.
Nga ana tjetër, siç u theksua në vitin 2020 nga profesorët e Universitetit të Southampton Tim Wildschut dhe Constantine Sedikides, duke ofruar një mundësi kaq qetësuese për të shpëtuar nga rutina e përditshme, filmat e Krishtlindjeve mund të “përmirësojnë disponimin dhe të lehtësojnë simptomat e depresionit”. Në të njëjtën linjë Courtney Cope, terapiste e platformës online BetterHelp, e cila në një intervistë me “Fortune” muajin e kaluar e përcaktoi këtë lloj pune “një shkëputje e bukur nga realiteti gjatë së cilës ne mund të imagjinojmë një botë në të cilën të mirët fitojnë gjithmonë, familjet zgjidhin mosmarrëveshjet e tyre dhe protagonisti gjen dashurinë e vërtetë. Duke qenë kështu, nuk është për t’u habitur që Rutledge e lartpërmendur ka pohuar se “një mbrëmje e kaluar duke parë një film që na bën të ndihemi mirë mund të jetë një formë e lehtë, e lirë dhe shpërblyese e kujdesit për veten”.
Faktori i nostalgjisë
Përveç atij që lidhet me komplotin, një element tjetër kontribuon në mënyrë vendimtare në suksesin e përjetshëm të trendit: fakti që përdor të ashtuquajturën “retrospektivë rozë”, ose paragjykimin kognitiv mbi bazën e të cilit njerëzit priren të gjykojnë të kaluarën në një mënyrë shumë më pozitive se aktualisht. Kjo është ajo që Cope iu referua kur shtoi në “Fortune” se “filmat e festave na bëjnë të lumtur për të njëjtën arsye, shikimi i ndonjë prej filmave tanë të preferuar na bën të lumtur: ritualin, rutinën dhe familjaritetin”.
Të gjitha aspektet që “kanë efekt relaksues në sistemin tonë nervor”. Më në fund – përfundoi ajo – “ne zakonisht shikojmë të njëjtat filma Krishtlindjesh çdo vit dhe kjo jep një ndjenjë rregulli dhe qetësie në një botë shpesh të paparashikueshme”. Një koncept – ky – i shprehur edhe nga Robert Thompson, profesor në Universitetin e Sirakuzës (Nju Jork): “Nuk ka rëndësi se si po ecën ekonomia, nëse ka stabilitet apo kaos – tha ai në 2019 për New York Times – ka gjithmonë një mall të pabesueshëm për diçka të thjeshtë, të butë, jo të sofistikuar dhe të lehtë për t’u parë. Edhe më mirë nëse paketohet si diçka për Krishtlindje”.
“Periudha ambivalente”
Gjithashtu, sipas mendimit të psikologut dhe psikoterapistit Sergio Stagnitta, themelues i cinemaepsicologia.it, natyra qetësuese e filmave të Krishtlindjeve dhe shikimi i tyre tradicional vjetor janë një balsam për shpirtin: “Ajo që do të përjetojmë është koha për familje dhe qetësi, – vëren ai. – Prandaj është e qartë se si është momenti më i përshtatshëm për të shijuar një histori që na ofron këtë ndjenjë qetësie: pjesërisht sepse ne tashmë e dimë se si do të përfundojë, pjesërisht sepse thjesht fakti i përsëritjes së vizionit ka një funksion të brendshëm qetësues, pikërisht si ndodh me përralla për fëmijë”.
Në të njëjtën kohë, megjithatë, për ekspertin Krishtlindjet “është gjithashtu një periudhë disi shqetësuese, prandaj ambivalente nga pikëpamja psikologjike”. Arsyeja? I njëjti “presion familjar” i përmendur nga Rutledge: “Në ditët e fundit të vitit – ilustron ajo në fakt – dinamikat prindërore që kanë mbetur në gjumë riaktivizohen dhe hartohet një bilanc (shpesh i rëndë) i dymbëdhjetë muajve që sapo kanë kaluar”.
Prandaj suksesi i një filmi nostalgjik, melankolik si “A Christmas Carol”, i cili trajton kujtimin e një kohe të humbur, por edhe, për shembull, të fundit “Don’t look up”, i cili madje flet për rrezikun që Toka do të të shkatërrohet përgjithmonë. Cilado qoftë gjendja shpirtërore e dikujt, çifti Krishtlindje-kinema duket i destinuar të mbetet i pandashëm. / Corriere della Sera
