The Economist
Në sezonin e festave të këtij viti, shefat e luksit mund të jenë më dorështrënguar se zakonisht me shampanjën. Nuk kanë qenë gjashtë muaj të shkëlqyeshëm për industrinë.
Indeksi global i luksit S&P i cili ndjek performancën e industrisë, është ulur me 9% që nga mesi i vitit. Prapëseprapë, ‘blerësit e shkëlqimit’ nuk duhet të heqin dorë fare nga argëtimi. Tregu global për mallrat personale të luksit, nga çantat e dorës tek moda e lartë, u rrit me 4% këtë vit, llogarit Bain, një konsulencë.
Kjo është zhgënjyese krahasuar me 20%-ëshin e vitit të kaluar – por asgjë për ta tallur mes frikës së një ekonomie globale të ngadalësuar.
Dy dekadat e fundit kanë qenë të jashtëzakonshme për industrinë. Shitjet globale janë trefishuar në afro 400 miliardë dollarë, kryesisht falë një rritjeje të radhëve të aziatikëve të pasur. Përfituesit më të mëdhenj të kësaj rritje kanë qenë kompanitë europiane.
Këto përbëjnë rreth dy të tretat e shitjeve të mallrave luksoze, sipas Deloitte, një tjetër konsulencë, dhe nëntë nga dhjetë markat më të vlefshme të luksit në botë, sipas Kantar, një firmë kërkimore tregu.
Industria mbetet një pikë e rrallë e ndritur për Evropën në një kohë kur kontinenti duket se rrezikon të zbehet në një rëndësi ekonomike dhe teknologjike. Pse ka qenë kaq imun ndaj konkurrencës së huaj? Trashëgimia është një shpjegim.
Turistët dynden në qytetet historike të Evropës për të parë veprat e saj të artit, për të shijuar gastronominë e saj dhe për të pirë verërat e saj të shkëlqyera; të pasurit dhe të famshëm mblidhen gjatë verës për festa luksoze në Riviera.
Në librin e tij, “Selling Europe to the World”, Pierre Yves Donzé, një historian biznesi, argumenton se epërsia e luksit europian është falë “tërheqjes së fuqishme të një mënyre të idealizuar të jetës, duke kombinuar elegancën, traditën dhe hedonizmin”.
Në një intervistë me New York Times në vitin 1996, Tom Ford, një stilist i famshëm amerikan, u shpreh se evropianët, ndryshe nga bashkatdhetarët e tij, “e vlerësojnë stilin”.
Edhe markat më të shtrenjta të Amerikës si Ralph Lauren përqendrohen në atë që të brendshmet e quajnë me përbuzje “luks i arritshëm”.
Ndërkohë, Evropa e ka ngulitur veten si qendër e dizajnit dhe mjeshtërisë në biznesin e luksit. Tre nga “katër javët e mëdha” të modës zhvillohen në kryeqytetet evropiane. Nju Jorku, me përjashtim, është përpjekur me guxim të ndërtojë një grup talentesh të modës së nivelit të lartë, me shkollat e dizajnit për të rivalizuar ato të Milanos apo Parisit.
Megjithatë, ajo ka humbur dizajnerët kryesorë në kryeqytetet evropiane, ashtu si Evropa ka humbur teknikët në Silicon Valley. Siç tha zoti Ford, “Nëse do të bëhesha një stilist i mirë, më duhej të largohesha nga Amerika.”
Marrëdhënia me fashionistë të tjera nuk është avantazhi i vetëm që ofrohet në Evropë. Kontinenti është i mbushur me punëtori artizanale që për dekada janë kujdesur për standardet kërkuese të industrisë së luksit.
Çantat e dorës Hermès, disa prej të cilave shiten për më shumë se 10.000 dollarë, prodhohen nga mjeshtra me përvojë, të cilët mund të shpenzojnë 20 orë ose më shumë në një çantë. Gjatë dekadave, kontinenti ka zhvilluar grupe të specializuara prodhimi, nga prodhimi i orëve në Harkun Jura të Zvicrës deri tek prodhimi i këpucëve në rajonin Veneto të Italisë, ku teknikat transmetohen brez pas brezi përmes shkollave të specializuara dhe praktikave të lakmuara.
Kampionët e luksit të Evropës meritojnë gjithashtu merita për ndjekjen e strategjive që kanë përforcuar dominimin e tyre në industri. Ata kanë blerë vazhdimisht aksione në furnitorët e tyre, duke u dhënë atyre një avantazh konkurrues nëpërmjet kontrollit më të madh të prodhimit, vë në dukje Thomai Serdari i Shkollës së Biznesit Stern të Universitetit të Nju Jorkut.
Në maj Chanel dhe Brunello Cucinelli, dy shtëpi luksoze, blenë 49% të aksioneve të përbashkëta në Cariaggi Lanificio, një furnizues italian kashmiri. Integrimi vertikal në industri është shtrirë deri në fermat e aligatorëve në Luiziana dhe stacionet e deleve në Australi. Ai është shtrirë edhe në drejtimin tjetër, në shpërndarje, me firmat luksoze që gjithnjë e më shumë zgjedhin t’u shesin blerësve drejtpërdrejt përmes dyqaneve të tyre të shkëlqyeshme, në vend që t’ua besojnë përvojën e klientit të tjerëve.
E gjithë kjo ka kërkuar shumë kapital, gjë që ndihmon në shpjegimin e prirjes paralele drejt integrimit horizontal në industri.
Markat e tjera të pavarura luksoze, megjithatë, kanë luftuar për të vazhduar. Kjo është veçanërisht e vërtetë për firmat italiane, të cilat përbëjnë 23% të 100 bizneseve më të mëdha të luksit, por vetëm 8% të shitjeve të tyre të kombinuara, sipas Deloitte.
Shumë prej tyre janë biznese familjare me shumë breza që kanë penguar bashkimin e forcave me rivalët e vjetër. Nëse duan të ruajnë pozicionin e tyre në skajin më të çuditshëm të luksit, mund të kenë nevojë të gëlltisin krenarinë e tyre.
