Patrick Boucheron, Antoine Lilti dhe të tjerë*
Për herë të parë që nga Lufta e Dytë Botërore, e djathta ekstreme është pranë portës së pushtetit në Francë. Si historianë me prejardhje të ndryshme politike që ndajnë një lidhje me vlerat demokratike dhe shtetin e së drejtës, ne nuk mund të heshtim përballë një perspektive alarmante, të cilës kemi ende kapacitetin për t’i rezistuar.
Pavarësisht një ndryshimi sipërfaqësor, Bashkimi Kombëtar (RN) mbetet në thelb pasardhësi dhe trashëgimtari i Frontit Kombëtar, i themeluar në 1972 nga njerëz nostalgjikë për Vichy dhe Algjerinë Franceze.
Ajo trashëgoi programin e saj, obsesionet dhe personelin e saj. Ajo është e rrënjosur thellë në historinë e së djathtës ekstreme franceze, e formuar nga nacionalizmi ksenofob dhe racist, antisemitizmi, dhuna dhe përbuzja për demokracinë parlamentare. Le të mos gënjehemi nga maturia retorike dhe taktike me të cilën kjo parti po përgatit marrjen e pushtetit. Ajo nuk përfaqëson të drejtën konservatore apo kombëtare, por përbën rrezikun më të madh për republikën dhe demokracinë.
Qasja e kësaj partie për shtetësisë, e njohur si “preferenca kombëtare”, e riemëruar “prioritet kombëtar”, mbetet zemra ideologjike e projektit të saj. Kjo është në kundërshtim me vlerat republikane të barazisë dhe vëllazërisë dhe zbatimi i saj do të kërkonte ndryshimin e kushtetutës franceze.
Nëse Bashkimi Kombëtar fiton dhe zbaton programin që ka deklaruar, heqja e të drejtës së kombësisë franceze atyre që kanë lindur në Francë do të sjellë një thyerje të thellë në konceptin tonë republikan të kombësisë, pasi njerëzit e lindur në Francë dhe që kanë jetuar gjithmonë këtu, nuk do të të jenë më francezë dhe as fëmijët e tyre nuk do të jenë francezë.
Në mënyrë të ngjashme, përjashtimi i individëve me shtetësi të dyfishtë nga disa funksione publike do të çojë në diskriminim të patolerueshëm midis disa kategorive të francezëve. Komuniteti ynë kombëtar nuk do të bazohet më në aderimin politik ndaj një fati të përbashkët, në “plebishitin e përditshëm” të evokuar nga historiani i shekullit XIX, Ernest Renan, por në një konceptim etnik të Francës.
Përtej kësaj, programi i Bashkimit Kombëtar përfshin një përshkallëzim të masave të sigurisë, që do të minonte liritë civile. Nuk ka nevojë të gërmojmë në të kaluarën e largët për t’u bërë të vetëdijshëm për kërcënimin. Kudo, kur e djathta ekstreme vjen në pushtet përmes kutive të votimit, ajo nxiton të sjellë drejtësinë, median, arsimin dhe kërkimin. Qeveritë që Marine Le Pen dhe Jordan Bardella i admirojnë hapur, si ajo e Viktor Orbánit në Hungari, na japin një ide të projektit të tyre: një populizëm autoritar, ku kontrollet dhe balancat dobësohen, opozita mbytet dhe liria e shtypit kufizohet.
Nuk ka demokraci pa një hapësirë publike të lirë dhe dinamike, pa informacion cilësor, të pavarur nga ndërhyrjet politike apo financiare.
Privatizimi i transmetimit publik, i cili përfshihet në programin e Bashkimit Kombëtar, do të shkatërronte një pjesë thelbësore të jetës sonë publike. A mund ta imagjinojmë [magnatin miliarder të medias] Vincent Bolloré, një mbështetës i njohur i së djathtës ekstreme, duke përfshirë France Culture, France Inter dhe France 2 në perandorinë e tij mediatike, siç bëri me Le Journal du Dimanche, Europe 1 ose Hachette, me pasojat që ne e dimë se do të pasojnë?
Të përkushtuar ndaj praktikës shkencore të historisë, ne mund të shqetësohemi thellësisht për instrumentalizimin e së kaluarës dhe sulmet ndaj lirisë së kërkimit që tani mund të pritet. Manifesti i kësaj partie për arsimin, i fokusuar tërësisht në kthimin në një mësim të historisë kombëtare, madje nacionaliste dhe nostalgjike, është antiteza e kërkesave të kërkimit historik, bazuar në metodën kritike, frymën e nuancës dhe bashkëpunimin ndërkombëtar.
Së fundi, udhëheqja e Bashkimit Kombëtar nuk e ka fshehur kurrë magjepsjen e saj me Vladimir Putinin, pasi tashmë ka arritur deri aty sa të shfaqet hapur dhe publikisht në krah të tij në Kremlin në vitin 2017. Në një kohë kur presidenti rus përbën një rrezik vdekjeprurës për Evropën dhe vazhdon të pohojë armiqësinë e tij virulente ndaj shoqërive demokratike perëndimore, a mund të lejojmë që një parti, të cilën ai e ka mbështetur, të vijë në pushtet? Si mund ta përfytyrojmë dobësimin e Evropës në këtë mënyrë në një kohë kur ajo ka kaq shumë nevojë, përkundrazi, të pohojë unitetin dhe vendosmërinë e saj?
Franca nuk duhet t’i kthejë shpinën historisë së saj. Deri më tani, e djathta ekstreme ka ardhur në pushtet vetëm në trazirat e disfatës ushtarake dhe pushtimit të huaj në vitin 1940. Ne nuk jemi të gatshëm të dorëzohemi para një disfate të re, asaj të vlerave, të cilat që nga viti 1789 kanë qenë baza e zgjidhjeve politike dhe solidaritetit kombëtar të Francës.
Këto nuk janë zgjedhje të zakonshme. Në lojë është mbrojtja e demokracisë dhe e Republikës kundër armiqve të tyre në një moment vendimtar të historisë sonë të përbashkët. Në raundin e parë nuk kemi votuar të gjithë për të njëjtët kandidatë dhe as për të njëjtat parti. Të dielën u bëjmë thirrje bashkëqytetarëve tanë në çdo zonë zgjedhore të votojnë për të siguruar humbjen e kandidatëve të Bashkimit Kombëtar.
*Letër me firmën e 1 mijë historianëve francezë, botuar në Le Monde
Mes tyre:
Joelle Alazard, Shoqata e Mësuesve të Historisë dhe Gjeografisë; Stéphane Audoin-Rouzeau, Shkolla e Studimeve të Avancuara në Shkenca Sociale (EHESS), Patrick Boucheron, Collège de France; Dega Raphaelle, Universiteti Nanterre i Parisit; Arlette Farge, CNRS; Jean-Noel Jeanneney, Rendez-vous de l’histoire de Blois; Laurent Joly, CNRS; Audrey Kichelewski, Universiteti i Strasburgut; Vincent Lemire, Universiteti Gustave-Eiffel; Antoine Lilti, Kolegji i Francës; Gerard Noiriel, EHESS; Pierre Nora, anëtar i Akademisë Franceze; Mona Ozouf, EHESS; Michelle Perrot, Universiteti Paris-Diderot; Jacques Revel, historian, EHESS; Pierre Rosanvallon, Kolegji i Francës; Anne Simonin, CNRS; Lucette Valensi, EHESS; Annette Wieviorka, CNRS, Michel Winock, Sciences Po; Claire Zaic, CNRS.
