Lufta në Ukrainë prej 27 ditësh tashmë, me mijëra të vdekur, miliarda dollar shkatërrime dhe kërcënimin bërthamor që rri si kërcënim për të gjithë botën. Ky kërcënim qëndron si për shkak të pranisë së centraleve bërthamore në zonat e luftës, ashtu edhe për shkak të armëve që kanë palët e përfshira apo jo në mënyrë të drejtpërdrejt në konflikt.
Në një analizë, New York Times raporton mbi mundësitë e zhvillimit të një lufte bërthamore dhe pasojat shkatërruese që do të kishte.
Sipas gazetës prestigjioze, ka të dhëna që tregojnë se sot armët bërthamore të Rusisë dhe Shteteve të Bashkuara nuk kanë të njëjtën fuqi si ato që rrafshuan Hiroshimën dhe Nagasakin 76 vjet më pare.
Armët e sotme bërthamore janë shumë herë më shkatërruese se ato që u përdoren më shumë se shtatë dekada më parë kundër Japonisë dhe pasojat në planet mund të jenë katastrofike.
Sjellja e Putinit
Në këtë analizë, New York Times i referohet qasjes që mund të ketë Presidenti i Rusisë ndaj armëve bërthamore dhe mungesës së njohurive të plota mbi pasojat shkatërruese të një luftë të tillë.
Gazeta shkruan se e vërteta është se edhe Putinin mund të mos i dijë me siguri vijat e kuqe të përdorimit të armëve bërthamore.
Por sipas saj, edhe frika amerikane nga përshkallëzimi bërthamor rus mund të jetë gjithashtu e rrezikshme.
Çdo konflikt bërthamor, sado i kufizuar fillimisht, mbart një rrezik përshkallëzues që strategët e quajnë “sulmo ose humb”.
Sipas skenarit të NYT, të dyja palët e dinë se sulmet e shpejta bërthamore mund të zhdukin forcat e tyre ushtarake në Evropë, madje edhe të gjithë arsenalet e tyre bërthamore, duke i lënë ata të pambrojtur.
Kjo do të thotë që të dyja palët përballen me një nxitje për të nisur gjerësisht përpara se tjetra ta bëjë këtë fillimisht – edhe nëse udhëheqësit besojnë se konflikti mund të ketë filluar gabimisht.
Përparimet e fundit në teknologjinë e raketave me rreze të shkurtër do të thotë që udhëheqësit tani kanë vetëm pak minuta për të vendosur nëse do të lëshojnë ose jo, duke rritur në mënyrë drastike presionin për të lëshuar shpejt vetëm me informacion të pjesshëm.
Në fund të administratës së Obamës, dy simulime luftarake amerikane imagjinuan një përleshje aksidentale midis NATO-s dhe Rusisë.
Në të parin, udhëheqësit e Pentagonit propozuan një sulm hakmarrës bërthamor për të treguar vendosmërinë. Por një zyrtar civil i Shtëpisë së Bardhë, Colin H. Kahl, i bindi ata të hiqnin dorë nga ky skenar dhe të izolonin Moskën në mënyrë diplomatike. Kahl tani është nënsekretar në Pentagon.
Por simulimi i dytë përfundoi me sulm bërthamor nga amerikanët, duke nënvizuar se Uashingtoni nuk mund të parashikojë plotësisht as veprimet e veta në rast të një krize të tillë.
Rasti i centrali bërthamor në Zaporizhia
Ajo që ndodhi në momentin e sulmit në centralin bërthamor të Zaporizhia-s tregon më së miri se sa pak janë të interesuar rusët për pasojat e mëdha që mund të sjellë një aksident nuklear në njërin prej centraleve të shumtë në zonë. Ata sulmuan me bomba sikur të ishin në një fushëbeteje normale duke mos marrë parasysh se bëhej fjalë për tonelata me material radioaktiv që mund të shpërndahej në ajër, tokë apo ujëra, gjë që do të sillte pasoja të mëdha.
Simulimi
Pas analizës, NYT raporton se ekspertët në Universitetin Princeton kanë simuluar një luftë bërthamore, e cila fillon me një goditje nga Moska, një përgjigje në shkallë të vogël nga NATO dhe shkuarjen në një lufte totale bërthamore që do të sillte më shumë se 90 milionë të vdekur në orët e para.
Në të njëjtin raport, megjithatë, thuhet se Joe Biden nuk ka lënë të kuptohet se si do të reagonte ndaj përdorimit të mundshëm të armëve bërthamore nga Vladimir Putin. Sipas analizës, një nga sekretet më të mirëmbajtura në Uashington ka të bëjë me planet për një luftë bërthamore. Pyetja më e vështirë, theksojnë ata, është nëse ka një mënyrë të besueshme për të parandaluar një përshkallëzim të një konflikti.
Zëdhënësi i Kremlinit nuk përjashton përdorimin e armëve bërthamore nga Rusia
Zëdhënësi i Kremlinit, Dmitry Peskov, në një intervistë për CNN nuk mohoi se Rusia mund të përdorë armë bërthamore.
Kur u pyet për rrethanat në të cilat Vladimir Putin mund të përdorë armët bërthamore, Peskov u përgjigj: “Nëse shohim kërcënim të rëndë për vendin tonë, mund të përdoren”.
Në shkurt, Presidenti rus pati thënë në një deklaratë se kushdo që do të përbënte kërcënim për Rusinë dhe popullin rus, do të përballej me përgjigjen e tij të menjëhershme, “dhe pasojat do të ishin si kurrë më parë në histori”.
Më vonë, në një takim me zyrtarë të mbrojtjes, Putin nënvizoi: “Zyrtarë të vendeve të NATO-s kanë bërë komente agresive ndaj vendit tonë, prandaj do të urdhëroj ministrin e Mbrojtjes që të vendosë në gatishmëri ushtrinë”.
Në intervistën për CNN, Peskov pranoi se Putin ende nuk ka arritur qëllimin e tij në Ukrainë: “Nuk ka asnjë arritje deri tani. Operacioni ushtarak special po vazhdon siç ishte parashikuar dhe po përmbushim qëllimet që i kishim vënë vetes paraprakisht”.
Peskov përsëriti kërkesat e Putinit, duke thënë se “qëllimet kryesore të operacionit janë të eliminohet potenciali ushtarak i Ukrainës, të sigurohet që Ukraina do të jetë vend neutral, të eliminohen batalionet nacionaliste, Ukraina të pranojë që Krimea është pjesë e Rusisë dhe të pranojë pavarësinë e Luhanskut dhe Donetskut”.
