Amy Kazmin- Financial Times
Deri në mes të verës, kompania italiane e qeramikës Saxa Gres ishte në një nivel të lartë. Ajo pati shitje rekord në gjysmën e parë të vitit, 50 milionë euro, nga 43 milionë euro për të gjithë vitin 2021, ndërsa kërkesa për kalldrëmet e saj dhe pllakat e shtrimit të gurëve artificialë u rrit në vazhdën e rimëkëmbjes së ndërtimit pas koronavirusit.
Por në korrik, Francesco Borgomeo, presidenti i kompanisë, mbylli tre furrat e saj dhe pushoi nga puna 500 punonjës pasi rritja e çmimeve të gazit e bëri prodhimin ekonomikisht të paqëndrueshëm. “Nuk kisha zgjidhje tjetër,” tha ai. “Më duhej ta mbroja kompaninë. Është e pamundur të prodhohet kështu. Unë jam duke pritur që stuhia të kalojë dhe më pas do të rihapemi.”
Vështirësitë e Saxa Gres janë simptomatike të shqetësimit të thelluar midis prodhuesve italianë në industri me energji intensive si qeramika, letra, qelqi dhe metali, shumë prej të cilave gjithashtu kanë ngadalësuar ose pezulluar prodhimin. Vështirësitë e tyre nxjerrin në pah detyrën e frikshme me të cilën përballet kryeministri italian në pritje të Giorgia Meloni, ndërsa ajo përgatitet të drejtojë qeverinë më të djathtë të vendit që nga Lufta e Dytë Botërore.
Ish-aktivistja adoleshente neofashiste është gati të zëvendësojë kryeministrin aktual Mario Draghi, një ish-president i Bankës Qendrore Evropiane, pasi blloku i saj i krahut të djathtë doli fitues në zgjedhjet e muajit të kaluar.
Presidenti Sergio Mattarella pritet t’i kërkojë zyrtarisht asaj të marrë vendin e punës dhe të formojë një qeveri në ditët në vijim, pasi Italia përballet me një recesion të afërt, me çmimet e energjisë në rritje, duke gërryer fitimet e korporatave dhe duke shtrydhur të ardhurat e familjeve.
Për Melonin, dhe këdo që ajo do të rekrutojë si ministër financash , do të ketë sfidën e ruajtjes së stabilitetit të financave publike të Italisë dhe mbajtjes së borxhit publik – aktualisht 150 për qind e PBB-së, më i larti i çdo ekonomie të madhe të eurozonës – në një trajektore rënëse, edhe pse italianët po bëjnë zhurmë për lehtësim nga shpenzimet spirale.
“Qeveria e re hyn në një kohë të keqe,” tha Lucrezia Reichlin, një profesore e ekonomisë në London Business School. “Ka shumë re në horizont dhe jo shumë për të qenë optimistë.”
FMN paralajmëroi javën e kaluar se Italia po shkon drejt recesionit. FMN parashikoi se ekonomia e saj do të tkurret 0.2 për qind vitin e ardhshëm. Banka e Italisë ka parashikuar rritje marxhinale në vitin 2023 prej 0.3 për qind me inflacion 6 për qind. Por, paralajmëroi një tkurrje të mundshme prej 1.5 për qind dhe inflacion prej 9 për qind nëse Rusia shkurton të gjitha furnizimet me energji në Evropë.
Edhe në kushtet aktuale, disa banka tashmë po parashikojnë një recesion më të rëndë për Italinë. Ky vend varet nga gazi për rreth 50 për qind të prodhimit të saj të energjisë elektrike.
“Do të jetë jashtëzakonisht e vështirë,” tha Lorenzo Codogno, ish-drejtor i përgjithshëm i departamentit të thesarit italian. “Vendi po kalon një ngadalësim të konsiderueshëm, ndoshta recesion. Dhe ka një shtrydhje masive të të ardhurave për shkak të krizës së kostos së jetesës.”
Partia Vëllezërit e Italisë së Melonit, e cila deri më tani ka qenë në opozitë që nga formimi i saj një dekadë më parë, ka pak kandidatë të dukshëm për ministrat e financave për të drejtuar Italinë gjatë turbullirave.
Në vend të kësaj, ajo kishte kërkuar një teknokrat të respektuar për të siguruar tregjet dhe Bankën Qendrore Europiane. Kjo pasi financat publike të Italisë duhet të jenë në duar kompetente. Por deri më tani ata që Meloni është përpjekur të rekrutojë, si drejtori i BQE-së, Fabio Panetta, kanë hezituar.
Spekulimet po shtohen se ajo do t’i drejtohet Giancarlo Giorgetti. Ky është një anëtar i lartë i Lidhjes populiste të Matteo Salvinit. Ai shërbeu si ministër i zhvillimit ekonomik në qeverinë e Draghit dhe shihet si një nga figurat më të moderuara, pro-evropiane të partisë.
Meloni tha javën e kaluar se ajo e konsideronte Giorgetti një person “të shkëlqyer” për këtë punë dhe ai ka treguar një gatishmëri për ta marrë atë nëse shtyhet pak. Kushdo që merr portofolin do të jetë në një kohë të vështirë. “Është një patate shumë e nxehtë,” tha Codogno.
Përpara zgjedhjeve të shtatorit, për Melonin – e cila dikur goditi “spekulatorët e mëdhenj financiarë” që ajo tha se donin t’i kthenin italianët në “skllevër”, tani ajo theksoi vazhdimisht rëndësinë e maturisë fiskale ndërsa u përpoq të sinjalizonte besueshmërinë e saj tek investitorët italianë të bonove.
Megjithatë, që nga fitorja e saj zgjedhore, për Melonin situata është e qartë. Ajo ka pranuar nevojën për të ofruar “ndihmë konkrete” për familjet dhe bizneset që po luftojnë me kostot në rritje – një nga shqetësimet kryesore të italianëve, sipas sondazheve.
Ludovico Sapio, ekonomist evropian në Barclays, tha se qeveria e re do të duhet “të gjejë një ekuilibër midis prioritizimit të rritjes dhe prioritizimit të kujdesit fiskal”, ndërsa peshonte nëse do të zgjeronte masat e miratuara nga qeveria e Dragit për të mbrojtur konsumatorët nga rritja e çmimeve të energjisë ose për të përmbushur Premtimet e fushatës zgjedhore për ulje taksash.
“Duke pasur parasysh rrethanat, masat zbutëse të energjisë do të ishin të mirëseardhura. Por, nuk duket se Italia mund të përballojë një paketë të përmasave që po shohim në Mbretërinë e Bashkuar dhe Gjermani,” tha Sapio. “Ata do të duhet të bëjnë një zgjedhje politike për të mos përfshirë masa që mund të shihen si të diskutueshme ose të papërgjegjshme nga pikëpamja fiskale.”
Opsionet e Italisë janë të komplikuara nga përpjekjet e bankave qendrore në mbarë botën për të luftuar inflacionin.
“Politika monetare i ka bërë tregjet tepër të ndjeshme ndaj hapësirës fiskale dhe shqetësimeve të qëndrueshmërisë së borxhit. Është e natyrshme që tregjet të shqetësohen për profilin e qëndrueshmërisë. Ose për rrezikun e kredisë, për vendet me borxh të lartë.” U shpreh Sapio.
Codogno tha se mbledhja e parave për çdo mbështetje të konsiderueshme ekonomike për familjet dhe ndërmarrjet në vështirësi do të jetë sfiduese nëse BE-ja nuk është e gatshme të financojë masa të tilla me huamarrje të përbashkët, të ngjashme me fondin e saj të rimëkëmbjes nga Covid, nga i cili Italia do të jetë marrësi më i madh.
Shefi i kompanisë së qeramikës Borgomeo po kërkon gjithashtu lehtësim nga Brukseli. Kjo me shpresën se BE më në fund do të bie dakord për një kufi çmimi për gazin natyror. Pa veprim të përbashkët të BE-së, paralajmëroi ai, Italia do të ngecë.
“Nëse nuk i kufizojnë çmimet e gazit, veçanërisht në Itali, çdo aktivitet do të ndalet. Do të ketë një bllokim për energjinë. Do të jetë fatkeqësi sociale dhe ekonomike.” Kështu u shpreh shefi i kompanisë së qeramikës Borgomeo.
Për Melonin, situata nuk është aspak e kollajshme.
