Vjeshta është edhe koha e mollëve, të cilave gjithmonë i janë atribuar fuqi të dobishme. Vetëm mendoni për thënien e famshme të lashtë: “Një mollë në ditë, e mban mjekun larg”. Po çfarë është e vërtetë në fjalën e urtë sipas provave më të fundit shkencore?
Molla, përveçse ruhet mirë gjatë gjithë vitit (prandaj është gjithmonë e disponueshme), është padyshim një nga frutat më të pasura me substanca fitokimike me potencial mbrojtës.
Dëmtimi oksidativ
Këto substanca, të pranishme mbi të gjitha në lëkurë, “janë të përqendruara në shtresën e jashtme për të mbrojtur frutat nga dëmtimet nga rrezatimi diellor, – specifikon Ettore Corradi, drejtor i Strukturës Komplekse të Dietologjisë dhe Ushqyerjes Klinike të Asst Grande Ospedale Metropolitano Niguarda në Milano. – Pra, janë substanca fitokimike që mund të veprojnë kundër dëmtimit oksidativ dhe inflamacionit dhe kjo, e aplikuar për shëndetin e njeriut, përkthehet në efekte mbrojtëse ndaj disa llojeve të kancerit, ndaj sëmundjeve kardiovaskulare dhe metabolike (si p.sh. diabeti)”.
Këtë e tregojnë disa studime epidemiologjike të kryera mbi konsumin e mollëve (shpesh të lidhura me dardhat): për shembull, studimi Epik (“European Prospective Investigation Into Cancer and Nutrition 2006-2007”), i cili lidh konsumin e lartë të mollëve me një incidencë të ulët të kancerit të mushkërive dhe fshikëzës, ose studimi amerikan i NHS (Nurses’ Health Study), i cili analizon konsumin e mollëve në lidhje me një incidencë të ulët të kancerit të mushkërive.
Komponimet fenolike
Substancat më të studiuara në lidhje me këto efekte janë në fakt përbërjet fenolike, të cilat mund të ndahen në dy grupe kryesore: flavonoidet dhe acidet fenolike, të cilat janë të bollshme në mollë.
“Është e nevojshme të bëhet një sqarim, – saktëson Corradi për “Corriere della Sera”, – është një gjë të studiohet veprimi i flavonoideve in vitro, i cili është gjetur të jetë shumë i fuqishëm dhe tjetër gjë është biodisponueshmëria e tyre kur hahet fruti: për shembull, ngrënia e një molle të tërë, merr efekte metabolike krejtësisht të ndryshme në krahasim me shijimin e tulit pa lëkurë ose lëngut, sepse brenda tyre mungojnë fibrat, të cilat kanë një efekt të fortë prebiotik dhe lejojnë që përbërësit e dobishëm të absorbohen shumë më mirë”.
Disa lloje flavonoidësh gjenden kryesisht në lëkurë, në fakt, biodisponueshmëria e tyre ndryshon edhe në lidhje me ngjyrën e mollës dhe llojin e saj, e cila tregon përqendrimin e polifenoleve në brendësi të saj dhe në tulin e gjashtë llojeve të mollëve në treg.
Nga kjo, mund të konkludohet se rregulli i përgjithshëm për të përftuar sa më shumë të jetë e mundur të gjitha lëndët ushqyese të çmuara me konsumimin e një molle, mbetet ai i ngrënies së të gjithë frutit, por pa u fokusuar në vetëm një lloj: “Ngrënia e sa më shumë llojeve frutash, garanton mbulim më të mirë të nevojave të të gjitha lëndëve ushqyese, – vëren Corradi. – Në përgjithësi, nga pikëpamja ushqyese, ajo që ne aktualisht dimë, është se nuk duhet të përqendrohemi shumë në një lëndë ushqyese ose një ushqim të vetëm, por më shumë në një mënyrë jetese të shëndetshme, me një dietë të pasur me perime dhe fruta, në të cilën porcionet e frutave duhet të të jetë të paktën dy ose tre në ditë”.
Opsion organik
Këshilla të tjera për konsumin e shëndetshëm të mollëve, është të zgjidhni opsionin organik, i cili, me rregulloret aktuale, megjithatë duhet të jetë i certifikuar dhe të preferoni produktet vendase: ky nuk është rasti me mollët në veçanti, por disa substanca (si vitamina C. ) janë të paqëndrueshme dhe një produkt që duhet të përshkojë një rrugë të gjatë shpërndan substancat gjatë udhëtimit.
Kur është më mirë të konsumoni frutat? “Nuk ka prova të mjaftueshme shkencore për të rekomanduar të hani një mollë në një kohë të caktuar të ditës, por unë do të sugjeroja ta përdorni atë si meze të lehtë. Do të na bënte të mbërrinim në vaktin e radhës më pak të uritur dhe do të ishte një ‘snack’ me cilësi të lartë në krahasim me ushqimet ultra të përpunuara”, vijon eksperti.
A është vërtet e mirë një mollë në ditë për të gjithë? “Sëmundjet kronike degjenerative kanë një matricë të përbashkët, domethënë një dietë që kalon nga një tepricë kalorike, në një varfëri të substancave mbrojtëse antioksidante dhe anti-inflamatore. Prandaj, një dietë e pasur me produkte mbrojtëse (si mollët) mund të jetë e përshtatshme për pacientët me zemër, diabetikët dhe obezët”.
Diabetikët
A mund të hanë edhe diabetikët një mollë? “Nëse subjekti ka diabet të kompensuar me medikamente dhe nëse flasim për një frut të plotë, është absolutisht i indikuar, sepse pektina (fibra në të cilën është e pasur molla), ndihmon në biodisponueshmërinë e lëndëve ushqyese mbrojtëse dhe ngadalëson hyrjen e sheqernave të thjeshta në gjak, duke ndihmuar në mbajtjen e majave të glicemisë”, – thekson Ettore Corradi.
Porcionet që duhen respektuar, sipas udhëzimeve (të zhvilluara nga CREA), janë 2-3 në ditë (150 g mbetje dhe 100 g për frutat më të sheqerosura si bananet, fiqtë, rrushi, hurma).
Rregulli i parë për diabetikët është të mos konsumojnë fruta me stomak bosh.
Në fakt, për të minimizuar ndikimin e fruktozës, është mirë të shoqërohet me ushqime të tjera, veçanërisht ato që ndihmojnë në uljen e pikut të glicemisë (pra ushqime të pasura me fibra, proteina ose yndyrna të mira).
