Julia Buckley, CNN
Turistët këtë vit kanë notuar në kanale të mbrojtura nga UNESCO. Kanë hyrë në vendet historike. Dhe kanë arritur deri aty sa kanë thyer skulptura të veçanta.
Ndërsa kufizimet për të udhëtuar ranë këtë verë dhe turistët filluan të udhëtojnë përsëri në Europë, lajmet për vizitorët që silleshin keq në Itali thjesht vazhduan.
Në qershor, dy turistë amerikanë shkaktuan dëme me vlerë 25,000 dollarë në Shkallët Spanjolle në Romë, kur shtynë dhe më pas hodhën skuterët e tyre poshtë tyre.
Në maj, një vizitor saudit hodhi Maseratin e tij që e kishte marrë me qira poshtë shkallëve, duke thyer dy nga shkallët.
Ndërkohë në Venecia, turistët notuan në mënyrë rutinore në kanalet e mbrojtura nga UNESCO. Në gusht, dy australianë lundruan në Kanalin e Madh, ndërsa në maj, amerikanët u zhveshën për një zhytje pranë monumentit të Arsenales të shekullit të 14-të.
A është kjo gjithçka?
Jo! Gjithashtu në gusht, një australian vendosi të udhëtonte me motoçikletën e tij rreth vendit të lashtë romak të Pompeit, ndërsa në tetor, një amerikan theu dy skulptura të çmuara në Muzeun e Vatikanit, me sa duket pasi iu tha se nuk mund ta shihte Papën. Dy muaj më parë, një çift amerikan u kap duke gdhendur inicialet e tyre në Harkun e Augustit, një monument 2000-vjeçar pranë Koloseut.
Por a është kjo më keq se zakonisht, apo thjesht kemi harruar se sa keq sillen njerëzit kur janë me pushime?
Numri i vizitorëve ndërkombëtarë nga janari deri në korrik 2022 u rrit me 57%, sipas ENIT, bordit turistik të Italisë.
Eike Schmidt, drejtor i Galerisë Uffizi në Firence, muzeu më i vizituar në Itali në vitin 2021, thotë se turistët që sillen keq nuk është asgjë e re.
“Unë nuk mendoj se është më keq këtë vit, mendoj se e kemi lënë këtu në vitin 2019 dhe tani që u rikthyen vizitorët, u rikthye edhe ky fenomen”, thotë ai.
Uffizi është aq mirë i kontrolluar nga policia saqë incidentet ndodhin rrallë brenda, thotë Schmidt, por jashtë është një histori tjetër. Galeria ka rrugën e këmbësorëve, me stola të gdhendur nga guri lokal i pietra serena që janë për turistët e lodhur ose që duan të konsumojnë diçka.
Vetëm se ata nuk ulen për të pushuar. Duke mos ditur faktin se stolat janë gdhendur me dorë në shekullin e 16-të, ata ulen dhe hanë, duke lyer salcat mbi gur, i cili menjëherë njolloset. Vizitorët gjithashtu lënë mbishkrime në muret e jashtme të galerisë.
Në vitin 2018, thotë Schmidt, stafi çdo mëngjes pastronte të gjitha shenjat që linin njerëzit dhe kjo lloj politike dha rezultat.
Njerëzit nuk priren të shkruajnë në një sipërfaqe të pastër por nëse një person ka bërë një vizatim të vogël ose ka shkruar një fjalë të keqe është shumë më e lehtë që të shkruajnë dhe të tjerë sepse “të ndjerit në faj” është më e ulët. Tani, njerëzit shumë rrallë shkruajnë çdo gjë në ndërtesë. Por ajo që është rikthyer pas pandemisë është problemi i panineve, verës dhe Coca-Cola-s dhe të gjitha llojeve të gjërave të yndyrshme dhe me sheqer. Njerëzit i blejnë ato nga kioska dhe kërkojnë përreth ku të ulen dhe gjëja e parë që ata gjejnë janë monumentet.
Vitin e kaluar, Schmidt bëri thirrje që bizneset e ushqimit të shpejtë të taksohen më shumë se vendet që kanë tavolina dhe tualete për klientët, por tani ai thotë se asgjë nuk ka ndodhur pasi asnjë nga politikanët nuk dëshiron të hyjë në debat.
Gjërat janë më pak të qeta në Venecia, ku policia bashkiake ka trajtuar 43 incidente të turistëve që notonin në kanale deri më tani këtë vit, sipas kryekomisarit Gianfranco Zarantonello. Kjo është pothuajse dyfishi i totalit për të gjithë vitin 2021, në të cilin u kapën 24 turistë. Dhe, çuditërisht, është më keq se 37 rastet në 2019.
Ka pasur gjithashtu 46 raste të turistëve që kanë prishur monumentet e Venecias deri më tani këtë vit.
“Ata po sillen ashtu siç janë sjellë gjithmonë, vetëm se këtë vit numrat janë kthyer në atë që ishin para pandemisë dhe kjo korrespondon me një rritje të sjelljeve të turpshme“, thotë ai.
“Ndonjëherë Venecia nuk shihet si një qytet. Turistët sillen sikur është plazh”.
Zarantonello thotë se sjellja ekstreme nuk është e re.
“Disa vite më parë një turist rus vodhi një varkë”, thotë ai.
Përveç notit në kanal, deri më tani këtë vit Zarantonello dhe kolegët e tij janë marrë me një turist çek që bën banjo dielli topless në një përkujtimore lufte, dy australianë që kalonin zinxhir në Kanalin e Madh dhe një italian nga një rajon tjetër që dëmtonte një nga kishat kryesore të qytetit me mbishkrime.
Ndërsa Zarantonello nuk mendon se është përkeqësuar nga pandemia, Schmidt thotë se është udhëtimi i tyre i parë në dy vjet, janë të rinj në një vend te huaj dhe mund të bëjnë çdo gjë që nuk e bëjnë dot në vendin e tyre.
“Një nënprodukt i numrit të madh të vizitorëve”
Sjellja e keqe e turistëve nuk është aspak një fenomen i ri, sigurisht. Turistët britanikë, australianë dhe amerikanë janë njohur prej kohësh për sjelljen e tyre të shëmtuar në Azinë Juglindore, për shembull.
Por Tom Jenkins, CEO i Shoqatës Europiane të Turizmit (ETOA), thotë se ka një valë shumë specifike incidentesh në Itali dhe kjo është për shkak të strukturës së saj unike të ndjeshme.
“Italia është e veçantë në pasurinë e karakteristikave turistike që ka vendi. Venecia dhe Roma, shton ai, janë qytete të gjalla në të cilat njerëzit bashkëjetojnë me thesaret kulturore.
Nuk ka askund në Francë (vendi më i vizituar në botë) aq shumë monumente që mbi të gjitha janë delikate.
Për shkak se mjedisi është kaq i brishtë, çdo dëm ka të ngjarë të prekë një vend të trashëgimisë botërore“, thotë ai.
“Unë mendoj se ajo që po shikojmë është një nënprodukt i numrit të madh të vizitorëve”, thotë ai.
“Një vend pa rregulla”
Megjithatë, nuk është e gjitha për shkak të brishtësisë së Italisë, thonë ekspertët italianë. Nuk kemi pasur histori të ngjashme nga Franca, Spanja apo destinacione të tjera të njohura europiane këtë vit. Përkundrazi, thonë ata, mënyra se si të huajt mendojnë për Italinë po e shtyn sjelljen e tyre të keqe.
Për historianin Nicola Bassano, filma të tillë si “La Dolce Vita”, klasiku i vitit 1960 nga Federico Fellini, në të cilin Marcello Mastroianni dhe Anita Ekberg hidhen në shatërvanin e Trevit për t’u puthur, kanë krijuar një ide të rreme për Italinë jashtë vendit.
“Italia shihet dhe gjykohet nga turistët e huaj dhe veçanërisht amerikanët përmes stereotipeve që janë të rrënjosura në filma, veçanërisht “La Dolce Vita” dhe “Pushimet Romake”, dhe përmes imazhit që të huajt kanë krijuar për ne përmes italianëve emigrantë”, thotë ai.
“Italia shihet si një vend pa rregulla dhe ligje, ku gjithçka është art dhe për rrjedhojë asgjë nuk është art”.
Pse ndodh që sjellja e keqe shfaqet veçanërisht te pushuesit? Për psikologen Audrey Tang kjo ndodh sepse turistët kanë një ndjenjë anonimiteti.
“Nuk janë të njohur dhe kjo ju jep mbrojtje”.
Injoranca si justifikim?
Ndonjëherë, turistët thonë se nuk e dinin se ajo çfarë po bënin nuk lejohej dhe ndonjëherë kjo është e vërtetë. Kur bëhet fjalë për notin apo sërfin në Venecia, thotë Zarantonello, “këto janë veprime që lejohen në vendet e tyre, por janë të ndaluara në Itali”.
Tang thotë se ndonjëherë njerëzit nuk i kontrollojnë rregullat e një destinacioni përpara se të udhëtojnë.
