Presidenti turk, Rexhep Taip Erdogan pritet të vijë në një vizitë zyrtare në Shqipëri të hënën e 17 janarit.
Kjo vizitë, do të bëhet në kuadër të inspektimit të zonave të rindërtuara me financimin nga presidenti turk. Vizita ka gjetur jehonë edhe në mediat greke, “Pentapostagma”, që ka publikuar një analizë me titull: “Vizita kuptimplote e Erdoganit në Shqipëri dhe mbështetja për Ramën. Çfarë kërkon ai për BE-në – Ballkanin – Greqinë?” të Panagiotis Nastos, një kolonel në pension.
Sipas tij, takimi mes dy liderëve, atij shqiptar dhe atij turk, bëhet edhe për shkak të marrëdhënieve shumë të mirë që ata kanë së bashku.
Madje media përmend edhe ndihmën që kryeministri Rama i ka dhënë Erdogan për gjetjen dhe persekutimin e personave të lidhur me Fethullah Gulen, një nga kritikët më të mëdhenj të qeverisë.
“Marrëdhënia mes Ankarasë dhe Tiranës është aq e ngushtë sa disa e quajnë presidentin Rexhep Tajip Erdogan si Sulltan dhe kryeministrin shqiptar Edi Rama si Pasha, një referencë për ditët kur Shqipëria ishte pjesë e Perandorisë Osmane” – thuhet në shkrim.
SHKRIMI I PLOTE
Presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan do të flasë të hënën (17 janar) në seancën e parë të Kuvendit të Shqipërisë për 2022. Sipas burimeve të Euroneës Albania, Erdogan, i cili do të zhvillojë një vizitë në Tiranë javën e ardhshme, është ftuar për të folur në parlamentin e vendit.
Gjatë dy mandateve të tij të para, kryeministri shqiptar Edi Rama ka krijuar lidhje të ngushta me Erdoganin, duke krijuar një Këshill të Lartë të Bashkëpunimit Strategjik në janar 2021.
Sipas kryetarit të parlamentit turk, Mustafa Sedop, Turqia ka investuar rreth 3.5 miliardë dollarë në Shqipëri dhe më shumë se 600 kompani të saj operojnë në vend.
Rama ka ndihmuar gjithashtu Erdoganin në persekutimin e klerikut turk në mërgim Fethullah Gulen dhe ndjekësve të tij. Këto raste, që përfshijnë më shumë se 100 persona, janë përshkruar nga raportuesit e OKB-së si “rrëmbime jashtëtokësore”, “kthim me dhunë” dhe “zhdukje të detyruara”.
Erdogan fokusohet në diplomacinë ballkanike ndërsa Turqia vuan
Turqia është një nga vendet e pakta që përdor bamirësi dhe ndihma humanitare për të shtrirë ndikimin e saj në vendet e tjera, pavarësisht faktit se njerëzit në shtëpi vuajnë nga varfëria, mungesa e vendeve të punës, rritja e inflacionit dhe qeverisja gjithnjë e më autoritare.
Sipas të dhënave të publikuara në një artikull në Daily Sabah, një gazetë pro-qeveritare, Turqia ka ofruar ndihmë për më shumë se 14 organizata ndërkombëtare që punojnë për të zbutur pandeminë. Përveç kësaj, ajo ka ofruar ndihmë në forma të ndryshme në më shumë se 131 vende, nga Senegali në Norvegji, Mal të Zi, Spanjë dhe Kinë.
Ndihma ishte e ndryshme, duke përfshirë respiratorë, pajisje PPE, komplete diagnostikuese për COVID, para, madje edhe spitale plotësisht të pajisura dhe funksionale.
Por nuk ndalet me kaq. Turqia ka dërguar vaksinua në rreth 20 vende, duke përfshirë pjesën më të madhe të Ballkanit Perëndimor dhe disa vende afrikane. Vendi po zhvillon tani vaksinën e vet, Turkovac, e cila ka të ngjarë të promovohet për ata që nuk kanë arritur të marrin vaksinat perëndimore.
Sipas Daily Sabah, “Turqia e ka ngritur profilin e saj si një komb bujar përmes përpjekjeve të saj humanitare gjatë dy dekadave të fundit.”
Përveç përpjekjeve të saj humanitare, Turqia ka punuar shumë për ta vendosur veten si një partner kryesor tregtar në rajon.
Marrëdhënia mes Ankarasë dhe Tiranës është aq e ngushtë sa disa i referohen presidentit Rexhep Tajip Erdogan si Sulltan dhe kryeministrit shqiptar Edi Rama si Pasha, një referencë për ditët kur Shqipëria ishte pjesë e Perandorisë Osmane.
Por cila është kostoja?
Në një fjalim në Parlamentin Evropian në maj 2020, eurodeputetja franceze Julie Lechanteux tha se Turqia “përfitoi nga kriza COVID-19 për t’u dukur më efektive dhe e bashkuar ndaj vendeve të Ballkanit me një diplomaci të ndihmës mjekësore që synon të përmirësojë imazhin e saj në ish-territoret e Perandorisë Osmane dhe të rrisë ndikimin e saj në rajon”.
Ajo vazhdoi duke thënë se operacioni dukej se ishte pjesë e një strategjie politike që “bie ndesh hapur me interesat evropiane”. Pyetja përfundoi me pyetjen: “Duke qenë se Turqia është ende një kandidate zyrtare për anëtarësim në BE, por cili është qëndrimi i Komisionit për ndikimin turk në Ballkan?”.
Qëndrimi i Komisionerit të Zgjerimit të BE, Oliver Varhelyi ishte i shkurtër, duke vënë në dukje se “forcimi i bashkëpunimit dhe marrëdhënieve të fqinjësisë së mirë midis vendeve të BE, partnerëve të Ballkanit Perëndimor dhe Turqisë është një element i rëndësishëm i stabilitetit në kontinentin evropian”.
Pas qëndrimit të gjatë dhe ndoshta të zgjatur të Ballkanit Perëndimor në dhomën e pritjes së zgjerimit, Turqia është një nga vendet e shumta që kanë ecur përpara për të forcuar ndikimin e tyre në rajon.
Serbia, me mbështetjen e Moskës, Rusisë, Kinës dhe Turqisë, ka përdorur të gjitha llojet e diplomacisë, përfshirë infrastrukturën, financat, tregtinë, mjekësinë dhe ndërmjetësimin, për të mbushur boshllëkun e lënë nga BE-ja.
Disa thonë se Erdogan po ëndërron të bëhet një ndërmjetës i pushtetit rajonal, kryesisht për shkak të përfshirjes së tij dhe lidhjeve të ngushta me liderët në Shqipëri, Kosovë, Mal të Zi dhe Bosnje-Hercegovinë.
Muajt e fundit ai është takuar me Milorad Dodik, Zoran Milanovic, Edi Ramën, madje edhe me Aleksandër Vuçiqin.
Madje, Ankaraja ka njoftuar se do të bëjë presion për pavarësinë e Kosovës duke nënshkruar marrëveshje sekrete për deportimin e gjoja “gylenistëve” nga vendi dhe nga Shqipëria fqinje.
Të tjerë të akuzuar për përkulje ndaj kërkesave të Ankarasë duke anashkaluar ligjet e tyre përfshijnë Libanin, Pakistanin, Gabonin, Kamboxhian, Azerbajxhanin dhe Kazakistanin.
Edukimi në fokus
Erdogan ka fajësuar përkrahësit e edukatorit dhe klerikut në mërgim Fethullah Gulen për grushtin e dështuar të 2016 dhe ka ndaluar mijëra ndjekës të dyshuar, duke burgosur shumë dhe duke zhdukur të tjerë.
Ndoshta këto rrëmbime jashtëtokësore janë një nga pasojat më të tmerrshme të ndikimit turk. Përveç kësaj, gjatë vizitave zyrtare, zyrtarët turq e bënë të qartë se ata presin që shtetet të bashkëpunojnë në shtypjen e Gylenit nëse duan të gëzojnë marrëdhënie reciproke të dobishme në të ardhmen.
Ky “represion” përfshinte edhe mbylljen masive të shkollave turke, të palidhura me shtetin, në vende të ndryshme të Ballkanit.
Në Shqipëri, qeveria turke ka nxitur mbylljen e shkollave që dyshohet se kanë lidhje me lëvizjen Gylen dhe disa janë bastisur nga policia ndërsa studentët ishin të pranishëm dhe pa urdhër gjykate.
Ndërkohë, Fondacioni Shtetëror Maarif ka më shumë se 353 shkolla në 67 vende të botës dhe vazhdon të rritet. Fondacioni ishte në qendër të polemikave në maj 2021, kur u zbulua se qeveria turke kishte rritur fondet e saj me më shumë se 300%, duke e rritur buxhetin e saj vjetor në mbi 140 milionë euro.
E gjithë kjo u bë ndërsa sistemi arsimor vendas po vuante.
Kreu i Sindikatës së Punëtorëve të Arsimit dhe Shkencës, Orhan Gildirim, i tha gazetës turke Cumhuriyet se kjo do të thotë se shumë studentë nuk do t’i arrijnë qëllimet e tyre të të mësuarit.
“Të gjitha burimet financiare që shkuan për Fondacionin Maarif do të thotë se paratë për nevojat e miliona familjeve dhe studentëve që jetojnë me vështirësi financiare do të transferohen diku tjetër.
Qeveria nuk na ka ofruar kompjuterë, tableta apo internet për studentët e mësimit në distancë në pandemi, por po e ndan këtë shumë të madhe parash me Maarif. “Kjo është dora e shtetit që rrëmben të drejtat e fëmijëve tanë”, tha ai.
Lufta ndaj COVID
Sa i përket COVID-19, ndërkohë që Turqia ka disa nga normat më të larta të vaksinimit në Ballkan, ajo nuk ia doli mirë në pandemi. Qeveria është kritikuar gjerësisht për prioritizimin e çështjeve politike dhe ekonomike mbi shëndetin publik.
Qeveria është akuzuar vazhdimisht për manipulimin e statistikave dhe mbulimin e efekteve reale të pandemisë.
Tani vendi po lufton me rritjen e inflacionit, 36% në momentin e shkrimit, duke rrezikuar mirëqenien e miliona njerëzve.
Ekonomistët besojnë se norma do të rritet në 50% deri në pranverë, nëse Erdogan nuk bën diçka për këtë. Por në vend që të merret me situatën, Erdogan argumenton se gjithçka do të jetë mirë dhe vazhdon të shpenzojë para jashtë vendit.
E gjithë kjo po ndodh mes një goditjeje të vazhdueshme ndaj gazetarëve, aktivistëve, pakicës kurde dhe kujtdo që guxon ta kundërshtojë atë. Vendi mbetet “delja e zezë” e Evropës, pas Rusisë, për sa i përket demokracisë dhe të drejtave të njeriut, ndërsa ai vepron si një “shpëtimtar humanitar” me vendet ku shpreson të ndikojë.
Ndërkohë, në Tiranë, një monument prej mermeri të zi qëndron në mes të një parku liqeni, ku bëhen homazhe për më shumë se 2000 njerëz të vrarë në grushtin e dështuar të shtetit.
Nëse merret parasysh se Shqipëria nuk ka asnjë monument për dhjetëra mijëra të vrarë gjatë komunizmit apo për më shumë se 6000 të zhdukur, kupton përmasat e ndikimit të Erdoganit në vend.
Përfundimi
Nga sa më sipër kuptojmë se vizita e Erdoganit në Shqipëri ka për qëllim garantimin e mbështetjes për mikun e tij, kryeministrin Rama, në mënyrë që Shqipëria të mos anëtarësohet menjëherë në BE dhe sigurisht jo përpara zgjidhjes së çështjes së Kosovës, duke tentuar kështu rolin e rregullator i zhvillimeve në Ballkan, duke lëvizur fijet për krijimin e Shqipërisë së Madhe, të cilën e sheh si një provincë të Perandorisë Osmane dhe që kërkon ta ringjallë.
Është e panevojshme të thuhet se Turqia synon të aktivizojë Shqipërinë dhe forcat e saj nga territori shqiptar, në rast të një konfrontimi ushtarak me Greqinë në favor të saj, gjë që do të jetë shumë e vështirë nëse Shqipëria hyn në BE.
