Llogaritjet e ftohta të Kremlinit, përgjigjet e Shtëpisë së Bardhë. Në sfond është Kina e Xi Jinping
Është koha e vendimeve. Por kriza e Ukrainës karakterizohet nga pasiguri të thella dhe shqetësuese. Dy protagonistë në skenë: Presidenti amerikan, Joe Biden dhe Presidenti rus, Vladimir Putin.
Pse erdhi ky përshpejtim?
Në orët e fundit, qeveria amerikane është e bindur se Putini është vërtet i gatshëm të sulmojë Ukrainën. Shtëpia e Bardhë në thelb është mbështetur në dy burime informacioni: pamjet satelitore dhe raportet e inteligjencës në terren (CIA dhe inteligjenca ushtarake). Imazhet janë konsideruar të paqarta: Moska po vazhdon të grumbullojë jo vetëm ushtarë, por edhe raketa, avionë dhe helikopterë. Sipas Pentagonit, forcat ruse janë tani në një pozicion për të goditur në disa fronte. Këshilltari i Sigurisë Kombëtare, Jake Sullivan, ishte i painformuar mirë pardje kur tha se bombardimi i Kievit nuk mund të përjashtohet.
A ka ndonjë mënyrë për të ndaluar Putinin në nivel ushtarak?
Në 15-20 vitet e fundit, “putinologët” më të mirë amerikanë, nga gjenerali McMaster te Fiona Hill, janë fokusuar në të ashtuquajturën “luftë e gjeneratës së re të Rusisë” (Rngw). Lufta e gjeneratës së re do të thotë: bastisje kibernetike, fushata dezinformuese në rrjetet sociale, financimi i partive populiste apo destabilizuese perëndimore e kështu me radhë.
Kremlini i ka kufizuar në minimum ofensivat reale ushtarake, shpesh duke u përzier me milicitë lokale, siç ndodhi në vitin 2014, në Krime dhe në Donbas. Por tani Moska po manovron ushtrinë me logjikën e shekullit të njëzetë, një ndryshim i papritur i ritmit në Uashington. Gjeneralët amerikanë dhe komanda e NATO-s duhej të studionin një strategji drejtimi. Nga pikëpamja ushtarake, rruga ishte në njëfarë kuptimi e detyrueshme: më shumë ushtarë, më shumë automjete, “më shumë prani fizike” në krahun e Europës Lindore. Por objektivisht, kjo vendosje nuk duket një pengesë e mjaftueshme për të dekurajuar pushtimin.
Cila është përllogaritja politike e Putinit?
Sipas amerikanëve, pengesa e vërtetë mund të jetë vetëm ekonomike. Shtëpia e Bardhë është ende duke i bindur aleatët e saj europianë që të godasin eksportet e gazit rus në rast të një pushtimi. Zyrtarisht, Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Europian thonë se janë plotësisht në një linjë. Megjithatë, shumë mendojnë se nuk është kështu. Midis tyre janë sigurisht rusët. Prandaj llogaritja politike e Putinit është e tillë: disa vende, si Gjermania dhe Italia, nuk do të ishin në gjendje t’i bënin ballë një “blackout”-i të energjisë ruse.
Lideri i Kremlinit, pra, beson se mund ta mbajë të lartë tensionin derisa të arrihet një marrëveshje për një formë neutraliteti, të “finlandizimit” të Ukrainës. Ose do të zgjedhë “zgjidhjen ushtarake”, ndoshta me goditje të kufizuara, ose bllokada detare, duke menduar se çarjet e sotme në frontin perëndimor mund të zgjerohen nesër, kur sanksionet duhet të vendosen efektivisht. Është një operacion shumë i rrezikshëm, por jo aq i pamatur dhe pa logjikë sa do të ishte pushtimi total i Ukrainës.
Po ajo e Biden?
Një gjë është e sigurt: presidenti amerikan nuk ka kërkuar një konfrontim me rusët. Axhenda e tij ishte ndryshe. Biden është i bindur se kriza e Ukrainës është e mbushur me rreziqe edhe nga ana e politikës së brendshme. Arsyeja është shumë e thjeshtë. Nëse Putini del bllof ose përfundimisht arrin në një marrëveshje, të shumtë do të jenë ata që do të theksojnë meritat e Biden. Por nëse lideri rus sulmon dhe paralizon gjysmën e Perëndimit, atëherë të gjithë do të vënë në pikëpyetje përgjegjësinë, “dobësinë” e Bidenit. Në fillim të vitit 2021, administrata amerikane mendoi se mund të “stabilizonte” marrëdhëniet me Kremlinin, duke ofruar bashkëpunim për terrorizmin dhe një plan gradual çarmatimi.
Sot ajo është e detyruar, pavarësisht vetes, të përditësojë linjën politike, duke u përgatitur për një përballje me Moskën e viteve 1960. Për më tepër, Shtëpia e Bardhë nuk dëshiron të gjendet e papërgatitur në asnjë nivel, me koston e shfaqjes alarmante. Kjo është arsyeja pse, ndër të tjera, ajo u bën thirrje qytetarëve amerikanë të largohen nga Kievi: ne nuk duhet të përsërisim skenat katastrofike dhe poshtëruese të panikut që pamë në Kabul gushtin e kaluar.
Cili është roli i Kinës?
Këshilltarët e Biden shpesh përsërisin: “Shtetet e Bashkuara nuk e kanë luksin të jenë në gjendje të fokusohen vetëm në një zonë të botës”. Në Uashington ata e konsiderojnë boshtin midis Putinit dhe Xi Jinping të jetë “kontingjent” (një mbiemër i përdorur nga Sullivan). Departamenti i Shtetit teorizon se të dyja vendet kanë interesa shumë të ndryshme ekonomike dhe strategjike për të qenë në gjendje të krijojnë një koalicion të vërtetë anti-perëndimor. Megjithatë, ka edhe sinjale të përziera dhe prej disa vitesh madje. Stërvitja e parë e përbashkët ushtarake mes Kinës dhe Rusisë daton në vitin 2017, në Detin Baltik. Në krizën ukrainase, Pekini po e mbështet Moskën në të gjitha linjat. Në Uashington tashmë është e qartë për të gjithë se loja është e dyfishtë. Zëvendëssekretarja e Jashtme, Wendy Shelman, e tha në mënyrë eksplicite: nëse i japim Putinit dritën jeshile, ne po ia dorëzojmë edhe Tajvanin Xi Jinping.
Marrë nga Corriere della Sera, përshtati në shqip Voxnews.al
