Tek ata që kanë episode të palpitacioneve rritet rreziku i vdekjes nga goditja, sulmi në zemër, tromboza. Terapitë kundër kancerit mund të kenë pasoja negative në zemër. Kambanat e alarmit nuk duhet të neglizhohen.
Njerëzit, të cilët kanë pasur episode të takikardia në 12 muajt e parë pas diagnozës së kancerit kanë shkallë më të lartë të vdekshmërisë për dhjetë vitet e ardhshme. Kjo është ajo që doli nga një studim i paraqitur në konferencën e fundit të Kolegjit Amerikan të Kardiologjisë në Uashington, i cili mblodhi së bashku specialistë në onkologji dhe kardiologji për të vlerësuar shumë “marrëdhënie të rrezikshme” midis dy sëmundjeve. “Ekzistojnë dy aspekte që duhet të mbahen parasysh, – thekson Giuseppe Curigliano, president i Shoqërisë Ndërkombëtare të Kardiologjisë: Së pari, rreth gjysma e pacientëve të kancerit janë mbi 65 vjeç dhe për shkak të moshës së tyre mund të kenë probleme kardiovaskulare; Së dyti, në sajë të përparimeve të shumta të bëra dhe rritjes së numrit të pacientëve që shërohen apo jetojnë me kancer për një kohë të gjatë, sot kemi mësuar se terapitë antikancer mund të kenë efekte anësore në zemër edhe vite pas përfundimit të trajtimit antikancer. Le të marrim masa paraprake për të parandaluar toksicitetin kardiak, por është e rëndësishme që edhe ata të përfshirë drejtpërdrejt të mos lënë pas dore paralajmërimet e mundshme”.
Takikardia, kur zemra rreh mbi 100 rrahje në minutë
Ne flasim për takikardi të sinusit kur zemra rreh shumë më shpejt se normale, ndërsa në pushim dhe mund të shkaktojë palpitacione. Takikardia e sinusit korrespondon me një rritje të shkallës së zemrës mbi 100 rrahje në minutë. Kjo mund të ndodhë pas konsumit të tepërt të kafesë, alkoolit ose duhanit, por gjithashtu të jetë spiun për diçka shumë më serioze. “Te pacientët e trajtuar për një tumor, palpitacionet mund të jenë edhe për shkak të pranisë së trombeve (një gjendje e rrezikshme dhe e shpeshtë te pacientët me kancer) që shkaktojnë goditje, arrest kardiak dhe sulme në zemër – thotë Mohamad Hemu, studiues në Universitetin e Çikagos. Në studimin tonë kemi analizuar të dhënat për 622 pacientë me lloje të ndryshme të kancerit (duke përfshirë leukeminë, limfoma, mieloma ose mushkëritë) të trajtuara ndërmjet viteve 2008 dhe 2016, mesatarisht 70 vjet. Është vënë re se pacientët me episode të shpeshta të takikardisë janë në rrezik më të madh vdekjeje: 62 për qind e atyre që kanë vuajtur vdiqën brenda 10 viteve të diagnostikimit me kancer, krahasuar me 23 për qind të atyre pa palpitacion”.
Terapitë antikancer që mund të kenë pasoja negative në zemër
Në sajë të rritjes së numrit të pacientëve që janë shëruar ose u është bërë sëmundja kronike (që për këtë arsye jetojnë së bashku për shumë vite me kancer), pasojat afatgjata të trajtimit janë gjithashtu të njohura dhe shumë studime kanë treguar se disa kimioterapeutikë (si antraciklinat) dhe radioterapi (sidomos për kancerin e mushkërive ose të gjirit, më afër zemrës) sidomos në doza të larta, mund të lënë pasoja të padëshirueshme, ndonjëherë të pakthyeshme, në nivelin kardiovaskular. Terapitë hormonale (anastrozole, letrozole, exemestane) gjithashtu mund të ndryshojnë rrezikun tromboembolik. “Ne duhet të parandalojmë dhe monitorojmë dëmtimet e mundshme të zemrës të shkaktuara nga terapitë antikancer, duke shmangur një terapi që mund të shkaktojë kardiotoksicitet sa herë që ekziston një alternativë efektive kundër kancerit – shpjegon Curigliano, i cili është drejtor i Divizionit të Zhvillimit të Drogave të Reja për Terapi Inovative Instituti Europian i Onkologjisë së Milanos. – Është gjithashtu e rëndësishme të bëhet një vlerësim i kujdesshëm i rreziqeve kardiovaskulare të pacientëve dhe t’i nënshtrohen një ekokardiograme para se të ndërmarrin trajtimet antikancer”.
Pse pacientët e kancerit janë më të rrezikuar nga problemet kardiovaskulare
“Duhet të theksojnë se sëmundjet kardiovaskulare dhe kanceri janë të lidhura ngushtë me njëra-tjetrën, – shpjegon Antonio Russo, mjek onkolog në Universitetin e Palermos dhe ndër koordinatorët e grupeve të punës ndërdisiplinore të kardionologjisë. Dëshmitë shkencore sugjerojnë se ekzistojnë faktorë rreziku të përbashkët për të dyja sëmundjet (si dhe diabetin) dhe se këto pajtime justifikojnë faktin se ka shumë pacientë me kancer që vuajnë gjithashtu nga sëmundjet e zemrës, gjë që i bën ata të ndjeshëm ndaj një rreziku më të madh të zhvillimit të një ngjarje akute. Për më tepër, tumori është një faktor i pavarur i rrezikut për zhvillimin e tromboembolizmave arterio-venoze, pasi qelizat e tumorit prodhojnë substanca që përcaktojnë një gjendje hypercoagulable me rritjen konsekuente të rrezikut tromboembolik dhe për këtë arsye rrit mundësinë e shkuarjes në ngjarje akute si goditje, infarkt miokardi dhe embolizëm pulmonar. Ky rrezik është gjithashtu i lidhur me llojin e kancerit, për shembull ai i pankreasit apo i mushkërive janë më të lidhur me zhvillimin e ngjarjeve tromboembolike. Duhet të shtohet se kjo pikëpamje është e ngarkuar me trajtimin e kancerit ndaj të cilit i nënshtrohet pacienti, ku nga njëra anë ky trajtim bëhet gjithnjë e më efektiv duke rritur mbijetesën e këtyre pacientëve, nga ana tjetër mund të jetë përgjegjës për efektet anësore kardiovaskulare që u atribuohen në veçanti disa klasave të ilaçeve”.
Kambanat e alarmit që nuk duhet të neglizhohen
“Pacientët me kancer duhet të jenë vigjilent për shenja dhe simptoma të tilla si për shembull prania e rrahjeve të shpejta, ose dhimbje koke ose nxehtësi e papritur që mund të jenë shenja të tensionit të lartë jo të kontrolluara nga ilaçet, – theksojnë ekspertët. Vëmendje gjithashtu duhet t’i kushtohet pamjes së mundshme të frymëmarrjes në pushim ose në përpjekje të moderuara, të tilla si ngjitja e shkallëve ose thjesht ecja, të cilat mund të parashikojnë dështimin e zemrës. Pacienti gjithmonë duhet t’i raportojë mjekut (mjekësisë së përgjithshme, onkologëve ose kardiologëve) fillimin e çrregullimeve të ngjashme, sepse ne e dimë sot se një diagnozë e hershme lejon të përmirësohet trajtimi dhe të përmirësojë prognozën. Është gjithashtu e rëndësishme të theksohet se edhe pacientët, të cilët kanë ndërprerë kimioterapinë me barna që mund të dëmtojnë zemrën, duhet t’i kushtojnë vëmendje fillimit të këtyre sinjaleve, pasi ato gjithashtu janë në rrezik të zhvillojnë një ngjarje kardiovaskulare me kalimin e kohës”.
Sëmundjet më të mundshme kardiovaskulare te një pacient me kancer
“Është vlerësuar se mbi 40 për qind e pacientëve të kancerit duhet të merren me sëmundjet kardiovaskulare, – përfundon Russo. – Ndër komplikimet më të shpeshta janë hipertensioni, dështimi i zemrës, çrregullime të ritmit, sëmundje ishemike të zemrës, tromboembolizëm. Nuk është e mundur të japim shifra të sakta, sepse ne duhet të marrim parasysh faktorë të ndryshëm duke përfshirë, llojin e kancerit, llojin e përdorimit të drogës dhe kohën e ekspozimit që nuk është i krahasueshëm në të gjitha situatat klinike dhe që është e ndryshme në varësi të fazës së sëmundjes. Për shembull, antraciklinat dhe antitrupat monoklonal anti-HER2 që përdoren gjerësisht në terapi të kancerit të gjirit lidhen me fillimin e dështimit të zemrës. Ilaçet antiangiogjenike, përfshirë inhibitorët e receptorit të kinazës (TKI), që pengojnë rritjen e enëve të gjakut të domosdoshme për mbijetesën e qelizave të kancerit, janë më tepër përgjegjës për hipertensionin, tromboembolizmin dhe çrregullimet e ritmit të zemrës”.
