Nga Ronen Bergman – The New York Times
Kur ministri i Shëndetësisë i Izraelit u zbulua se ishte i infektuar me koronavirus në fillim të këtij muaji, të gjithë zyrtarët e nivelit të lartë në kontakt të ngushtë me të u karantinuan, përfshirë edhe atë që nuk ishte me të: drejtori i Mossad, spiuni i shërbimit izraelit, shkruan New York Times.
Oficerët e Mossad, të lidhur kryesisht me operacione të fshehta jashtë vendit në emër të mbrojtjes së Izraelit, nuk janë tw zakonshëm për çështjet e shëndetit publik.
Kështu izraelitët ngritën dyshimet menjëherë.
Pse ishte drejtori Mossad, Yossi Cohen, një figurë e respektuar gjerësisht në vend, në të njëjtën dhomë me ministrin e shëndetësisë, Yaakov Litzman?
Agjensia e fuqishme e Cohen ka qenë e përfshirë thellësisht në luftën e Izraelit kundër virusit dhe ka qenë një nga personat më me vlerë që ka ndihmuar në blerjen e pajisjeve mjekësore dhe teknologjisë prodhuese jashtë vendit, sipas zyrtarëve izraelitë të mjekësisë dhe të sigurisë.
Ndërsa vendet në mbarë botën konkurrojnë me ashpërsi për furnizime të kufizuara gjatë pandemisë, në Izrael nuk ndodh e njëjta gjë.
Dhe meqë Mossad kishte përcaktuar se Irani – duke luftuar me krizën e vet ndaj koronavirusit – nuk paraqet më një kërcënim të menjëhershëm të sigurisë, mendoi se agjensia do të mund ta përballonte vet situatën e krijuar.
Parashikimet fillestare për rastet e të infektuarve në Izrael ishin të tmerrshme, megjithëse deri më tani ato kanë rezultuar jo shumë të larta.
Me gati 11,000 raste të konfirmuara dhe 103 viktima, Izraeli nuk renditet në vendet më të goditura në botë.
“Shkalla e përhapjes së virusit ka qëndruar prapa nesh për rreth dy javë dhe me siguri do të venitet pothuajse plotësisht brenda dy javësh”, sipas një artikulli të botuar të dielën nga Prof. Isaac Ben Israel nga Universiteti Tel Aviv.
Por në fillim të shkurtit, zyrtarët në Qendrën Mjekësore Sheba, spitali më i madh i Izraelit, kuptuan se ata kishin nevojë për më shumë ventilatorë dhe pajisje të tjera. Dhe rreth asaj kohe, Prof. Yitshak Kreiss, drejtori i përgjithshëm i spitalit, u takua me z. Cohen, shefin Mossad, në një takim privat organizuar nga një mik i përbashkët.
Deri në atë kohë, z. Cohen kishte filluar të vlerësonte se si Mossad mund të ndihmojë sistemin shëndetësor izraelit.
Profesori Kreiss tha që ai numëroi pajisjet më të nevojshme për z. Cohen, i cili mori disa lista nga Ministria e Shëndetësisë, dhe Mossad filloi të aktivizojë rrjetin e tij ndërkombëtar për të gjetur artikujt e nevojshëm.
Në fillim të marsit, u krijua një qendër komande dhe kontrolli për shpërndarjen e mjeteve mjekësore në të gjithë vendin, me zotin Cohen në krye të tij dhe me seli në Sheba.
Profesori Kreiss, një ish-gjeneral brigade në ushtri dhe një ish-kirurg i përgjithshëm për ushtrinë, tha që Mossad kishte qenë thelbësor për të ndihmuar institucionin e tij të sigurojë pajisje jetësore mjekësore dhe ekspertizë nga jashtë.
“Vetëm në Izrael, spitali Sheba mund të ketë kërkuar ndihmën e Mossad”, tha ai në një intervistë. “A mund ta imagjinoni Spitalin Mount Sinai të kërkojë ndihmë nga CIA?”, shtoi ai, duke iu referuar qendrës mjekësore në New York.
Profesori Kreiss nuk pranoi të tregonte saktësisht se si oficerët e Mossad kishin ndihmuar institucionin mjekësor izraelit ose nga vinin pajisjet e importuara. Por sipas gjashtë zyrtarëve aktualë ose ish-izraelitë për operacionet e Mossad, agjensia përdori kontakte ndërkombëtare për të shmangur mungesat që mund të kishin tronditur sistemin shëndetësor të Izraelit.
Të gjashtë personat, të cilët folën në kushtet e anonimitetit thanë se kontaktet e agjencisë spiune kishin mundësuar Izraelin që të merrte ventilatorë dhe materiale shëndetësore që ministria e shëndetësisë e z. Litzman nuk kishte mundur të sigurojë. Përkundër këtyre përpjekjeve, megjithatë, ende ka një mungesë të aftësive të testimit në Izrael.
Këta njerëz nuk do të konfirmojnë raportet e mediave jo-izraelite që disa nga pajisjet janë marrë nga vendet fqinje arabe pa marrëdhënie diplomatike zyrtare me Izraelin.
Por të paktën një zyrtar i lartë i Mossad pranoi në një intervistë me Ilana Dayan që në disa raste, agjensia kishte arritur të siguronte materiale që vendet e tjera i kishin porositur tashmë.
Në fund të javës së parë të prillit, njerëzit e stërvitur për operacionet thanë se z. Cohen ishte i sigurt se operativët e Mossad mundësuan që Izraeli të zotëronte ventilatorë të mjaftueshëm për të përballuar skenarin më të keq të pandemisë.
Nëse zoti Litzman, që ka mbajtur që në fillim një qëndrim të ashpër ndaj virusit dhe që është kritikuar nga populli simbolizon disa mangësi të përgjigjes së qeverisë, për shumë izraelitë, Mossad përfaqëson të kundërtën. Ndihma në luftën kundër pandemisë ka forcuar imazhin e Mossad si një ndër institucionet qeveritare më të admiruara të vendit.
Nuk kishte kohë për të humbur, kujtoi profesori Kreiss, duke lavdëruar atë që ai e përshkroi si një mendje të mprehtë. “Një pjesë e etikës së tyre është të kryejnë detyrën e tyre me çdo çmim”, tha ai.
Kjo ka ndihmuar në ndërtimin e reputacionit të Mossad.
Mossad njihet për kapjen e të arratisurit nazist Adolph Eichmann në vitin 1960, përgjigjen e tij pas masakrës së sportistëve izraelitë në Lojërat Olimpike të Mynihut të vitit 1972, dhe vjedhjen e vitit 2018 të regjistrave sekrete bërthamore nga Irani, të cilat izraelitët e konsiderojnë si kundërshtarin e tyre më të rrezikshëm.
Agjensia gjithashtu ka pasur disa dështime të profilit të lartë, mes tyre edhe atentati në 1997 në Khaled Meshal, një figurë e lartë në Hamas.
Deri në një farë mase, ndërhyrja e Mossad në pandemi është një siklet për zyrtarët e Ministrisë së Shëndetësisë, të cilët zakonisht flasin lirshëm për mediat, por nuk pranuan të komentojnë mbi çdo aspekt të rolit të shërbimit të spiunazhit.
Dërgesa e parë e marrë jashtë vendit nga Mossad mbërriti në Izrael në një fluturim special më 19 mars: 100,000 komplete testimi të koronavirusit, tha një zyrtar nga zyra e kryeministrit.
Dërgesat e mëvonshme përfshinin më shumë komplete testimi, 1.5 milion maska kirurgjikale, dhjetëra mijëra maska N-95, veshje mbrojtëse për ekuipazhet e ndihmës së parë, syze mbrojtëse dhe një mori ilaçesh, sipas një zyrtari të rangut të lartë për operacionin Mossad.
Mossad gjithashtu ndihmoi në përdorimin e teknologjisë nga jashtë Izraelit që ka mundësuar që shumë laboratorë izraelitë të kryejnë teste të koronavirusit. Agjentët e Mossad morën gjithashtu njohuritë e nevojshme për të prodhuar ventilatorë në Izrael.
Duke përdorur teknologjinë e sjellë nga Mossad, ata mund të prodhojnë deri në 25 milion maska mbrojtëse në muaj.
Sipas një zyrtari të lartë izraelit, Mossad e dinte që duhej të vepronte urgjentisht, nga kërkesa urgjente për pajisje të tilla që pritej të rritej dhe duke ditur se vendet e tjera nuk do të eksportonin produkte thelbësore mjekësore.
Përpjekjet e Mossad ishin më të lehta në vendet jodemokratike ku agjencitë e inteligjencës kanë më shumë ndikim te pushtetarët. Përpjekjet u bazuan në njohuri paraprake dhe besim të ndërsjellë midis Mossad dhe atyre agjencive.
Në disa raste, tha zyrtari, zoti Cohen kontaktoi personalisht me homologët e tij. Kontakte të tilla shpesh ishin të mjaftueshme për të shpejtuar blerjen e mallrave. Në raste të tjera, ai ka folur personalisht me ta por ai nuk pranoi t’i identifikojë.
Ndërsa vendet e tjera filluan të luftojnë për të siguruar pajisje mjekësorë, konkurrenca u intensifikua dhe beteja nuk u zhvillua gjithnjë me drejtësi. Ndërsa askush nga njerëzit që ka njohuri për operacionet e Mossad nuk e pranoi në mënyrë të qartë që agjensia s’ka vepruar me ndershmëri por as nuk e kundërshtuan atë.
Disa thanë se importet kishin ardhur nga Kina, ku Ministria e Mbrojtjes e Izraelit gjithashtu ndihmoi në sigurimin e pajisjeve mjekësore përmes një rrjeti që zakonisht përdoret për të blerë armë.
Mossad ka investuar shumë gjatë dekadës së fundit në zhvillimin e marrëdhënieve me shtetet në Lindjen e Mesme dhe Azinë që mbeten armiqësore ndaj Izraelit, të paktën zyrtarisht.
Ka pasur një numër raportesh që z. Cohen është takuar shpesh me sundimtarët dhe shefat spiunë të Emirateve të Bashkuara Arabe, Egjiptit, Arabisë Saudite, Jordanisë dhe Katarit. Në vitin 2018, z. Cohen zhvilloi një takim të pazakontë midis Kryeministrit Benjamin Netanyahu të Izraelit dhe Sulltan Qaboos të Omanit, i cili vdiq në janar.
Jo të gjitha operacionet e Mossad për të luftuar koronavirusin ishin të suksesshme.
Disa thanë se ndihmat e Mossad ishin ndaluar të paktën një herë në Gjermani, ku doganierët sekuestruan mallra që izraelitët ishin gati të dërgonin në shtëpi nga një fabrikë. Një herë tjetër, një ngarkesë në Indi u vonua nga doganierët dhe Mossad braktisi dërgesën.
Sidoqoftë, Mossad do të mbahet mend për shpëtimin e vendit në një betejë të pazakontë kundër një armiku të padukshëm.
