Aftësia e një shtëpie për t’i rezistuar një tërmeti dhe për t’i rezistuar efekteve të tij është një pyetje që na prek thellësisht, për shkak të pozicionit gjeografik pikërisht mbi pllakën e Afrikës dhe Euroazisë dhe tërmetit shkatërrimtar të 26 nëntorit.
Çfarë nënkupton “shtëpia antisizmike”?
Të gjithë e dinë se termi “antisizmik” i referohet aftësisë për t’i rezistuar tërmeteve dhe për të kufizuar efektet e tyre. Por jo të gjithë e dinë me siguri se çfarë nënkupton që një shtëpi të jetë e testuar nga forca e tërmetit.
Për të qenë i qëndrueshëm ndaj tërmetit, një shtëpi duhet të jetë e dizajnuar duke marrë parasysh efektet që një tërmet mund të ketë në strukturën e saj. Në veçanti, ajo duhet të jetë në gjendje të shpërndajë energjinë që vjen nga tërmeti pa pësuar deformime të përhershme që mund të dëmtojnë sigurinë e saj, dhe, padyshim, pa arritur në pikën e dështimit të materialeve me të cilat ajo është ndërtuar.
Projektimi i një shtëpie rezistente ndaj tërmetit kërkon respektimin e normave dhe rregullave të rrepta, por zgjedhja e materialeve të ndërtimit mund të ndikojë në lehtësinë me të cilën mund të arrihen kriteret e sigurisë së nevojshme për të qëndruar të qetë në rast të një tërmeti. Në fakt, ka materiale ndërtimi që lehtësojnë hartimin dhe ndërtimin e një ndërtese antisizmike, dhe materiale të tjera që e bëjnë sigurinë e një shtëpie më të vështirë.
Një shtëpi mund të jetë antisizmike, një material jo
Druri është një material shumë i lehtë, sigurisht më i lehtë se betoni ose çeliku. Si rezultat, masa e një shtëpie parafabrikate prej druri është më pak se masa e një shtëpie prej betoni ose çeliku.
Për këtë arsye, edhe pse me të njëjtin intensitet sizmik, forcat që veprojnë gjatë një tërmeti në strukturën e saj janë më të vogla se ato që veprojnë mbi një shtëpi tradicionale. Më konkretisht, bëhet fjalë për marrëdhëniet midis forcës dhe peshës: në rastin e drurit, ky raport është shumë i lartë, kështu që për të përftuar të njëjtën forcë sikurse një strukturë prej druri, duhet të përdorim një strukturë betoni me një peshë 5 herë më të madhe, ose çeliku rreth 16 herë më të rëndë.
Druri në vetvete nuk është një material që mund ta përcaktojmë si “më të fortë ndaj tërmetit” se të tjerët; por është më e lehtë të plotësosh kërkesat antisizmike duke ndërtuar një shtëpi prej druri dhe jo një prej betoni.
Lehtësia e drurit, së bashku me teknologjinë e ndërtimit të karakterizuar nga përdorimi i nyjave të çelikut, e lehtësojnë detyrën e hartimit të një strukture të sigurt në rast të një tërmeti.
Kriteret antisizmike janë të njëjta për të gjithë, dru ose beton
Kjo është arsyeja pse është e gabuar të pretendosh se një shtëpi prej druri është “më antisizmike” se sa një prej çimentoje. Nëse të gjitha shtëpitë i nënshtrohen të njëjtit legjislacion dhe duhet të arrijnë indekset të njëjta performance (rezistenca ndaj valëve, kufizimi i dëmtimit, etj.), atëherë është e qartë se, një shtëpi prej druri dhe një shtëpi prej betoni që plotësojnë të njëjtat kërkesa antisizmike do të jenë njësoj antisizmike.
Dallimi qëndron në procesin e sigurimit: është më e lehtë të bësh një shtëpi prej druri të parafabrikuar antisizmike, sesa ajo tradicionale, sepse intensiteti i forcës për t’u përballur do të jetë gjithnjë më pak, falë butësisë së materialit.
Po shtëpitë e vjetra me tulla?
Sistemi i suvatimeve antisizmike është një teknikë e thatë, e lehtë, e kthyeshme dhe e përshtatshme për ndërtesa të reja dhe të vjetra: duke aplikuar panele kompensatë dhe duke i lidhur ato në mure, krijohet një “kapak” që mbyll “kutinë”. Në rast të një tërmeti, sistemi parandalon që muret të zhyten dhe ndërtesa të shembet.
