Një miku im punon në një spital në Londër ku shumë azilkërkues shkojnë për trajtim. Rastet janë një pasqyrë e tendencave aktuale në emigracionin e paligjshëm. Kjo nënkupton se shumë janë nga shqiptarët.
Po, ky është fluksi i emigrantëve nëpër Kanal për të cilin kemi dëgjuar kaq shumë dhe për të cilin kryeministri shqiptar, Edi Rama ka fajësuar qeverisë britanike: “Nuk bëhet fjalë për shqiptarë. As alienë ose gangsterë, por për politika të dështuara për kufijtë dhe krimin”, – tha ai këtë javë.
3 raste japin një ide se çfarë po ndodh. Një paciente ishte një infermiere nga Tirana, kryeqyteti i Shqipërisë. E kishte të pamundur me pagën e një infermiereje të blinte shtëpi diku për të jetuar. Ajo është gjithashtu një vajzë e thjeshtë dhe perspektivat e saj për martesë ishin të pakta. Kështu ajo kurseu paratë e saj për të paguar trafikantët. Tarifa për të shkuar në Britani fillon rreth 3000-4000 £ dhe mund të shkojë deri në 10 000 £. Të kalosh nëpër Evropë nuk është e vështirë. Largimi nga Franca është çështja.
Pastaj ishte një burrë nga Shqipëria veriore i cili ishte plagosur duke luftuar me UÇK-në në Kosovë dhe ishte gati i verbër dhe me diabet. Djali i tij, rreth 18 vjeç, ishte me të. Ai kishte gjendje të rëndë shëndetësore e cilën nuk mund të trajtohej siç duhet në shtëpinë e tij. Përveç kësaj, mirëqenia sociale është më bujare këtu.
I treti ishte një çift i martuar me një fëmijë të vogël nga jugu. Gruaja ishte infermiere. Udhëtimi nëpërmjet kanalit me gomone ishte ferr. Kishte ujë deri në bel për ato që dukeshin si orë të tëra. Por kur anija britanike, me sa duket roja bregdetare, mbërriti, gjithçka ndryshoi. Ishte, siç tha ajo, toka e premtuar. Burri kishte një arsye që donte të ikte nga Shqipëria. Familja e tij ishte përfshirë në një gjakmarrje. Ajo kishte frikë nga trafikantët. Terroristë, i quajti ajo. Sigurisht që ajo nuk do t’i paguante. Ata janë këtu dhe nëse dikush u nxjerr telashe. Do të ishte e ndërlikuar për familjen e tyre në shtëpi.
A janë këta azilkërkues legjitimë në kuptimin e të paturit të një frikë të bazuar mirë nga persekutimi? Unë vetë do të thosha, jo. Por ata nuk janë as thjesht emigrantë ekonomikë.
Pse largohen nga Shqipëria – pjesët e së cilës janë të bukura – për një shtrat të thjeshtë në një lagje dëshpëruese të Londrës? Ekspertët që telefonova, miq dhe një mik i një miku, çuditërisht nuk përqendrohen kryesisht tek arsyet ekonomike për të shpjeguar eksodin. Sepse në të vërtetë është një eksod i brezit të ri.
Përkundrazi, ka të bëjë me faktin se Shqipëria është një shtet i dështuar. Mungesa e shtetit ligjor, ndjenja se vendi po drejtohet nga një vend i korruptuar për përfitimin e tij, pashpresa për perspektivat për ndryshim, narko-ekonomia.
Një gazetë tregon së fundmi numrin e atyre që janë larguar nga vendi që nga ardhja e Edi Ramës, kryeministri socialist, në 2013-ën. Janë 700 mijë njerëz. Nëse Rama dëshiron të dijë se çfarë fshihet në të vërtetë pas eksodit të shqiptarëve, mund të bëjë më keq sesa të shikohet në pasqyrë.
Romeo Gurakuqi, një deputet konservator në Shqipëri derisa partia e tij humbi në zgjedhjet e fundit ishte jashtëzakonisht idealist për politikën 20 vjet më parë. Ai thotë prerë se mënyra se si qeveriset Shqipëria nuk përputhet me të qenit anëtare e NATO-s dhe kandidate për anëtarësim në BE.
“Mënyra e qeverisjes, arroganca, pabarazia, korrupsioni, mungesa e kontrollit të shtetit ligjor, mungesa e garanci për zhvillimin e biznesit dhe investimet e huaja në vend, të gjitha kanë rritur depresionin në shoqëri”, – thotë ai.
Presidenti i Turqisë, Erdogan është një aleat i ngushtë i Ramës. Ai po financon një tjetër mega-xhami, në Shqipëri, si pjesë e projektit të tij madhështor për të ringjallur otomanizmin. Por ky lloj investimi është i pazakontë.
Për shumicën e shqiptarëve, thotë Gurakuqi, kohët janë të vështira. “Shoqëria shqiptare është në një depresion të thellë, jo vetëm ekonomik e social, por edhe në një gjendje ankthi, pasigurie për jetën, që shtrihet në shtresat e ulëta dhe të mesme të shoqërisë”.
Gurakuqi vëren se shumë nga të ardhurit në Mbretërinë e Bashkuar janë nga zona e tij, Shqipëria veriore. Është e diskriminuar, thotë ai, nga një klasë politike e dominuar nga jugu.
“Pse ata vijnë vetëm në Mbretërinë e Bashkuar? Unë mendoj se ata janë të përhapur në të gjithë Evropën kontinentale. Ata lëvizin lirshëm sepse Shqipëria është pjesë e marrëveshjes së Shengenit. Por ata mendojnë se Britania e Madhe ofron më shumë mundësi” – thotë ai.
Kësaj mund t’i shtoni faktorë të tjerë të identifikuar në një raport nga Fondacioni gjerman Konrad Adenauer nxori në vitin 2020. Ai tregon për reformat e çuditshme të tokës që pasuan rënien e regjimit të Hoxhës në fillim të viteve 1990.
Komunistët përvetësuan pronën private në 1945. Kur regjimi ra, një ligj i ri, 7519 njohu pronësinë e tokës nga ata që e kultivonin atë. Ndërkohë që njohu edhe tokën që ishte konfiskuar. Pra, askush nuk e zotëron atë derisa të paguhet kompensimi. Dhe procesi i kompensimit po zgjat përgjithmonë. Me pak pronësi të sigurt, nuk ka asnjë nxitje për të investuar në bujqësi. Eksodi rezulton që është veçanërisht i mprehtë nga fshatrat rurale.
Sipas Eurostat, numri i azilkërkuesve shqiptarë është më i larti në raport me popullsinë kudo. Popullsia ra nga fillimi i këtij viti me 14% që nga viti 1990, në pak më pak se 2.8 milionë. Pjesa më e madhe e kësaj rënie i atribuohet emigracionit, legal dhe ilegal.
Afrim Krasniqi, drejtor i Institutit të Studimeve Politike, vëren se emigracioni është në dy nivele.
“E para dhe për të cilën flitet më pak është migrimi i profesionistëve drejt vendeve të avancuara teknologjikisht si Gjermania. E dyta lidhet me emigrimin e individëve me arsim të dobët (por jo domosdoshmërish të varfër) që shkojnë kryesisht në Britani. Numerikisht, kategoria e parë është dukshëm më e madhe, por nuk tërheq vëmendjen e mediave, pasi është migrimi legal që pëlqehet nga vendet në fjalë”.
Megjithëse ai e identifikon mungesën e investimeve perëndimore si problem, ai gjithashtu sheh një çështje më të madhe.
“Koncepti i shtetit ligjor dhe demokracisë funksionale këtu nuk është as efektiv dhe as tërheqës. Një pjesë e madhe dhe në rritje e qytetarëve nuk besojnë te ndryshimi si një proces që mund të ndikojë. Nuk kemi të bëjmë me dhunë politike, por me korrupsion të nivelit të lartë që kufizon ndjeshëm liritë politike dhe standardin mesatar të jetesës. Nuk është varfëria që i largon njerëzit, është pasiguria sociale dhe mungesa e besimit te ndryshimi”.
Një mik tjetër, ish-nëpunës i lartë publik, fajëson Ramën për rënien e standardeve në jetën publike. Pati raportime këtë javë, për shembull, për numrin e fluturimeve që Kryeministri bëri me avion privat. Ky mik më dërgoi një sërë historish mbi sjelljen e supozuar të gabuar të zgjedhjeve të fundit. Por gjëja më e dukshme ishte se ai nuk donte t’i përmendej emri. Ai kishte frikë.
Misteri është se ka kaq pak kritika të klasës politike dhe qeverisë shqiptare nga ambasadat perëndimore, përfshirë atë të Britanisë. Disa vëzhgues e konsiderojnë këtë si korrupsion. Krasniqi vëren se “BE-ja por edhe Britania e Madhe nuk kanë një strategji aktive apo efektive në Shqipëri. Prioriteti është interesi afatshkurtër për stabilitetin dhe kontrollin. Jo ai i demokracisë funksionale dhe shoqërive të hapura… Modeli i politikanit shqiptar dhe rajonal që promovohet nga “Perëndimi” është kryesisht modeli i gabuar që nuk e duan qytetarët këtu. Ai i politikanit të fortë, arrogant, të korruptuar dhe autoritar”.
Një përgjigje ndaj fluksit të shqiptarëve në Britani është dërgimi i tyre në shtëpi dhe gjobitja. Mjaft e drejtë. Injoroni Edi Ramën – partia e të cilit, duhet theksuar, se është pasardhëse e asaj të diktatorit, Enver Hoxha. Opsioni më i vështirë është të përballesh me problemet në Shqipëri. Korrupsioni endemik, një narko-elitë dhe një klasë politike e kalbur përmes diplomacisë, vendosjes inteligjente të ndihmës ndërkombëtare dhe një qasjeje të fortë ndaj pastrimit të parave. Ju, sigurisht, mund t’i bëni të dyja.
/Marrë nga Spectator.co.uk. Autorja Melanie McDonagh është një gazetare irlandeze që punon në Londër.
