Lartësitë Golan u zunë nga Izraeli që në vitin 1967, dhe sot presidenti i SHBA, Donald Trump, nënshkroi njohjen amerikane të sovranitetit izraelit mbi atë pjesë të Sirisë.
Izraeli pushtoi dy të tretat e Lartësive Golan në vitin 1967. Në vitin 1973, Siria u përpoq ta rimerrte territorin e pushtuar, por Izraeli, pavarësisht humbjeve të rënda, mbajti pjesën më të madhe të territorit të pushtuar.
Që nga viti 1974, ekzistojnë forca ndërkombëtare paqeruajtëse në vijën e demarkacionit të atyshme. Në vitin 1981, pavarësisht kundërshtimit të opinionit ndërkombëtar, Knesseti izraelit, parlamenti i këtij vendi, mori një vendim për ta bashkuar Izraelit Lartësitë Golan.
Aktualisht janë rreth 30 koloni hebreje të vendosura aty, në të cilat jetojnë rreth 20,000 banorë. Nga ana tjetër, midis viteve 1967 dhe 1973, rreth 150,000 sirianë u arratisën nga ajo zonë në brendësi të Sirisë. Aktualisht në pjesën e pushtuar të Lartësitë Golan ka rreth 18.000 sirianë, kryesisht anëtarë të sektit Druz.
Rëndësia e Lartësive Golan
Në Lartësitë Golan është burimi i tretë i ujit të përdorur nga Izraeli. Ndërkohë, autoritetet pushtuese bërë një kërkim intensiv me shpresën e gjetjes së burimeve të gazit, dhe besohet se aty ka rezerva nafte në disa miliarda fuçi.
Një kompani amerikane që eksploruar aty, ka arritur në përfundimin se trashësia e depozitave të naftës shkon në 350 metra, ndërsa trashësia mesatare e shtresave të naftës në botë, ende mes 20 dhe 30 metra.
Përveç këtyre interesave ekonomike, duhet të marrë parasysh se Lartësitë Golan janë dhe një pozicion strategjik me shumë rëndësi për mbrojtjen që Izraeli kërkon t’i sigurojë vetes.
E drejta ndërkombëtare dhe kritikat kundër vendimit
Presidenti amerikan e njoftoi këtë vendim për Lartësitë Golan që javën e kaluar nëpërmjet një mesazhi në Twitter, duke shkaktuar zhurmë tapetin ndërkombëtare. Qeveria izraelite e mori njoftimin e entuziazmuar. Kritika pati kryesisht nga pala arabe, Turqia dhe Rusia. Edhe qeveria gjermane theksoi statusin ndërkombëtar të Lartësive Golan, si territore të pushtuara.
Në një deklaratë Ministria e Jashtme siriane e quajti vendimin e SHBA-së, “sulm të rëndë mbi sovranitetin dhe integritetin territorial” të Sirisë. Para njoftimit të Trumpit për njohjen zyrtare, ministri i Jashtëm rus, Sergej Lavrov telefonoi me kolegun e tij amerikan, Mike Pompeo dhe e paralajmëroi për “shkelje të rëndë të të drejtës ndërkombëtare”. Sipas Ministrisë së Jashtme ruse, Lavrov ka thënë se ky vendim pengon zgjidhjen e konfliktit në Siri dhe ashpërson në përgjithësi gjendjen në rajon.
Lartësitë Golan kufizohen në veri me Izraelin. Kodrat janë pllajë strategjike e rëndësishme mbi liqenin e Gjenezaretit, të cilin Izraeli e pushtoi më 1967 dhe e aneksoi më 1981. Sipas të drejtës ndërkombëtare, kjo zonë shihet si territor i Sirisë i pushtuar nga Izraeli.
