Murtaja ishte dikur një nga sëmundjet më të frikshme në botë. Një sëmundje që mund të fshinte qindra miliona njerëz në një pandemi të dukshme të pandalshme globale që pllakosi viktimat e saj me nyje limfatike të zgjeruara të dhimbshme, lëkurë të nxirë dhe simptoma të tjera makabre.
Në Europën e shekullit të 17-të, mjekët që kujdeseshin për viktimat vishnin një fustan që prej asaj kohe ka marrë konotacione të këqija: ata visheshin nga koka te këmbët dhe mbanin një maskë me sqepin e gjatë të shpendëve. Arsyeja pas këtyre maskave kundër murtajës, me sqep, ishte për shkak të besimit të gabuar në natyrën e vërtetë të sëmundjes.
Gjatë asaj kohe të shpërthimit të murtajës bubonike – një pandemi që u përsërit në Evropë për disa shekuj – qytetet e pushtuara nga sëmundja punësuan mjekë për kurat që praktikonin te banorët e pasur dhe të varfër, duke e shitur si “ilaç”. Këta ekspertë të shkencës i përshkruan ato që konsideroheshin shpikje mbrojtëse dhe antidota ndaj murtajës, dëshmuan dëshirat e të sëmurëve dhe kryenin autopsi në kufoma – dhe disa i bënë të gjitha këto duke veshur maska me sqepat e tyre.
Charles de Lorme, një doktor i plagës që trajtoi mbretërinë e shekullit të 17-të, shpesh vlerësohet me këtë uniformë. Ky “kostum” zakonisht i atribuohet Charles de Lorme, një mjek që arriti të kurojë shumë mbretër të Evropës gjatë shekullit të 17-të, duke përfshirë mbretin Louis XIII dhe Gastone të Francës, djalin e Maria de Medici. Ai përshkroi veshje të përbëra nga një pallto e mbuluar me dyll aromatik, pantallona të lidhura me çizme, një këmishë e futur në pantallona dhe një kapelë lëkure dhie dhe doreza.
Mjekët e murtajës bartën gjithashtu një shufër që i lejonte ata të godisnin (ose t’i largonin) viktimat e murtajës. Veshja ishte veçanërisht e pazakontë: mjekët e murtajës duhej të mbanin syze, shpjegoi de Lorme dhe një maskë me hundë “rreth njëzet centimetra të gjatë, në formë sqepi, plot me parfum dhe me vetëm dy vrima – një në secilën anë pranë hundës së hundës përkatëse – por e cila ishte e mjaftueshme për të marrë frymë, dhe që mbante rrjedhën e bimëve të përmbajtura përgjatë sqepit së bashku me ajrin”.
Edhe pse mjekët e murtajës në të gjithë Europën kishin veshur këtë veshje, pamja ishte aq ikonike në Itali sa që “mjeku i murtajës” u bë një simbol i komedisë italiane të artit dhe festimeve të karnavaleve – aq shumë sa që është një kostum popullor sot përsëri. Por veshja ndaluese nuk ishte thjesht një pohim në modë i spektrit të vdekjes: ajo synonte të mbronte mjekët nga miasma.
Në fakt, në kohët para teorisë së mikrobit të sëmundjes, mjekët besonin se murtaja përhapet përmes ajrit të helmuar që mund të krijonte një çekuilibër në gjendjen shpirtërore të një personi ose lëngjet e trupit. Mendohej se aromat e ëmbla dhe të athëta ishin në gjendje të dezinfektonin zonat e prekura nga murtaja dhe të mbronin ata që merrnin frymë; tufa të vogla lulesh, temjan dhe parfume të tjera ishin në të vërtetë shumë të zakonshme në atë kohë.
Mjekët e murtajës mbushën maskat e tyre me teriaca, një përbërje prej mbi 55 barishte dhe përbërës të tjerë si: pluhur pastrimi, kanelle, mirrë dhe mjaltë. De Lorme mendoi se forma e sqepit të maskës mund t’i jepte ajrit kohë të mjaftueshme për të njomur bimët mbrojtëse përpara se të godiste hundët dhe mushkëritë e mjekëve. Në fakt, murtaja shkaktohet nga Yersinia pestis, një bakter që mund të transmetohet nga kafshët te njerëzit dhe përmes kafshimit të pleshtave, kontaktit me lëngje ose inde të kontaminuar, dhe mbytja e pikave të infektuara të lëshuara nga teshtima ose goditje nga kollë e personave me sëmundje të mushkërive.
