Tre kryeministra morën pjesë në një prej hollëve të një hoteli me pesë yje në Londër, duke u ofruar njerëzve më të pasur në botë “pasaporta të arta” dhe shtetësi të vendeve të tyre.
Allen Chastanet, kryeministri i parë i ishullit të Karaibeve të St Lucia, u tha rreth 300 anëtarëve të super elitës dhe këshilltarëve të tyre që u mblodhën në hotelin Roseëood për “konferencën globale të qytetarisë” se misioni ekonomik i vendit të tij ishte “duke shkuar drejt individëve me të ardhura të larta dhe të denjë, duke u dhënë atyre një vend të rehatshëm për të jetuar ”.
Ai u premtoi pasaporta të tilla në këmbim të 100,000 dollarëve “për të kontribuar në fondin kombëtar ekonomik”. Bëhet fjalë për të ashtuquajturën “pasaportë të artë” që u jep atyre të drejtën e udhëtimit pa viza në 145 vende, duke përfshirë Mbretërinë e Bashkuar, Zonën Shengen të Bashkimit Evropian, Hong Kongun dhe Singaporin.
Gjithashtu, të pranishëm në konferencë ishin edhe kryeministrat e Shqipërisë dhe Malit të Zi, një ministër nga Malta, një ambasador nga Antigua dhe Barbuda, dhe përfaqësues nga Qipro.
Věra Jourová, nënkryetari i Komisionit Evropian tha: “Skemat e shtetësisë krijojnë një numër shqetësimesh. Dhënia e shtetësisë paraqet rrezik serioz sigurie sepse u jep përfituesve të gjitha të drejtat e qytetarëve të BE-së dhe u lejon atyre të lëvizin lirshëm në të gjithë Bllokun. BE nuk duhet të bëhet një strehë e sigurt për kriminelët, të korruptuarit dhe paratë e pista”.
“Ndërsa ne nuk mund t’i ndalojmë këto skema në nivelin e BE-së për shkak të mungesës së kompetencës, ne duam më shumë transparencë në mënyrën se si jepet shtetësia dhe më shumë bashkëpunim midis vendeve anëtare“.
Ajo më parë e përshkroi shitjen e pasaportave si “të rrezikshme”, “problematike” dhe “të padrejtë”, duke shtuar:
Konferenca përmbante një fjalim kryesor nga ish-drejtori i CIA-s David Petraeus dhe u përpilua nga Nils Blythe, një ish-korrespodent i biznesit të BBC-së dhe ish-drejtues i komunikimeve në Bankën e Anglisë.
Ngjarja tre-ditore, në të cilën mund të merrje pjesë me një biletë 1,500 dollarë, u organizua nga Henley & Partners, një firmë me qendër në Londër që vepron si bashkëpunëtore midis super të pasurve dhe vendeve që shesin nënshtetësinë e tyre. Henley ka bërë dhjetëra miliona dollarë në komision nga shitja e shtetësisë. Tregtia është e ligjshme.
Qiproja, e cila kërkon një investim prej të paktën 2 milion €, i dha shtetësi Jho Loë, biznesmenit të arratisur malajzian në qendër të skandalit të fondit të pasurisë sovrane 1MDB.
Ishulli, i cili si anëtar i BE-së u jep qytetarëve të saj hyrje në pjesën tjetër të bllokut, ka thënë se do të revokojë shtetësinë e Loë dhe atë të 25 të dyshuarve të tjerë, të cilëve u ka shitur pasaporta. Qiproja ka përfituar rreth 6 miliardë euro, pasi ka lëshuar rreth 4,000 pasaporta që kur skema u prezantua në 2013.
Malta, e cila është gjithashtu shtet anëtar i BE-së, ka shitur nënshtetësi pesë personave të akuzuar për vepra penale jashtë shtetit. Ato përfshijnë Anatoly Hurgin, një qytetar izraelit i akuzuar nga autoritetet amerikane dhe izraelite për mashtrim, kontrabandë dhe pastrim parash.
Daphne Caruana Galizia, gazetarja malteze hetimore e vrarë në vitin 2017, kishte ngritur shqetësime për Hurgin kur ai mori për herë të parë nënshtetësinë Malteze në 2016.
Ndërsa St Lucia është e famshme për plazhet e saj me rërë të bardhë dhe detet e kaltra, Chastanet tha se nuk kishte asnjë kërkesë që qytetarët e rinj të pasur të vendit të jetonin në të vërtetë në ishull, për aq kohë sa ata paguanin paratë në fondin e zhvillimit të St Lucia dhe blenë një shtëpi në vend.
Chastanet, i cili ka shërbyer si kryeministër i ish-kolonisë Britanike që nga viti 2016, pretendoi se shumë nga qytetarët e rinj të vendit ishin nga SHBA. “Kur ata udhëtojnë jashtë vendit, ata nuk duan të kenë një pasaportë amerikane,” tha ai.
Kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama prezantoi programin për nënshtetësinë në konferencë duke premtuar një “festë 10-vjeçare të taksave”. Ai u kujtoi delegatëve se Shqipëria ishte një kandidat zyrtar për pranimin në Bashkimin Evropian, gjë që do t’u jepte qytetarëve të rinj shqiptarë të drejtën për të jetuar dhe punuar në të gjithë bllokun.
“Unë e di se ka polemika rreth këtij lloji të programit,” tha Rama. “Në të njëjtën kohë unë besoj fuqimisht se kjo është mënyra e duhur, dhe kjo është ajo që duhet të bëjmë … Ka sigurisht rreziqe, por ne nuk mund t’i mohojmë vendit tonë dhe të ardhmen tonë potencialin e madh të këtij programi.”
Marković tha se po ofronte 2,000 njerëzve nënshtetësi malazeze në këmbim të një kontributi 100,000 € për arkat e qeverisë, dhe një investim në pronë të paktën 250,000 €. Qeveria e Malit të Zi tha se individëve do t’u jepej shtetësi vetëm pas kontrolleve të plota të sigurisë.
Ben Coëdock, studiues në grupin e fushatës kundër korrupsionit “Transparency International” në Mbretërinë e Bashkuar, tha: “Ka një provë në rritje që elitat e korruptuara përdorin ‘Vizat e Arta’ për të fituar vendbanimin dhe shtetësinë në të gjithë Evropën”.
Qeveritë e Shën Lucisë dhe të Shqipërisë nuk iu përgjigjën kërkesave për koment.
Henley & Partners nuk iu përgjigjën kërkesave për koment në kohën e publikimit. Sidoqoftë, ajo ka mbështetur vazhdimisht rolin e saj në migracionin e investimeve në të gjithë botën, për të cilat më parë ka thënë se drejton industrinë që diversifikon investimet e huaja direkte që krijojnë rritje të qëndrueshme për vendet dhe mundësi për njerëzit e tyre.
/Me shkurtime nga “The Guardian“/
