Ndryshimi i pushtetit në Kabul ka çuar në paqëndrueshmëri të re në Azinë Qendrore. Rusia dhe shtetet fqinje kanë frikë nga infiltrimi i islamistëve dhe nga rritja e numrit të refugjatëve.
Pas tërheqjes së amerikanëve dhe forcave të tjera perëndimore nga Afganistani, situata e ndryshuar paraqet sfida të reja për Rusinë dhe fqinjët e saj të Azisë Qendrore. Ndërhyrja, apo edhe përfshirja ushtarake, nuk është në diskutim për Moskën, megjithatë, siç e bëri të qartë Presidenti Putin kohët e fundit në një fjalim para delegatëve të partisë në pushtet Rusia e Bashkuar.
“Sigurisht” Rusia as nuk do të ndërhyjë në punët e brendshme të Afganistanit dhe as nuk do t’i dërgojë forcat e saj të armatosura në një konflikt në të cilin “të gjithë janë kundër të gjithëve”, tha presidenti. Në fund të fundit, “BRSS ka pasur përvojën e vet me këtë vend dhe ne e kemi nxjerrë mësimin tonë.”
Përsa i përket çështjes së refugjatëve nga Afganistani, Putini është po aq i qartë. Asnjë kamp refugjatësh nuk duhet të ngrihet në vendet fqinje të Azisë Qendrore për të strehuar përgjithmonë dhjetëra mijëra afganë:
“Partnerët tanë, le të themi, perëndimorë ngrenë vazhdimisht çështjen e strehimit të refugjatëve në vendet e Azisë Qendrore, para se ata të marrin viza në Shtetet e Bashkuara ose vende të tjera vendet. Pra, ata duhet të dërgohen në këto vende pa viza, te fqinjët tanë, por ata nuk duan t’i marrin pa viza?”, pyeti Putini në mënyrë retorike. Ai tha se rreziku që islamistët militantë – të maskuar si refugjatë – të depërtojnë në Rusi përtej kufirit të gjelbër ishte shumë i madh.
Më shumë ushtri në kufi
Në vend të kësaj, Moska po rrit praninë e saj ushtarake në rajon. Javë më parë, zyrtarë ushtarakë rusë si komandanti Yevgeny Poplavsky thanë se pas stërvitjeve të kryera në territoret e Uzbekistanit, Taxhikistanit dhe Rusisë ishte “një qëllim dhe ide për t’i përgatitur njësitë tona për të zmbrapsur agresionin e jashtëm nga grupet terroriste tani në shtetet fqinje”.
Rusia aktualisht po kryen manovra në Taxhikistan. Ushtrime të tjera ushtarake janë planifikuar për në mes të shtatorit në Kirgistan – ku ka një bazë ajrore ruse. Pasi talibanët morën pushtetin, republikat ish-sovjetike të Azisë Qendrore kanë urdhëruar në mënyrë të konsiderueshme më shumë armë, helikopterë dhe sisteme të mbrojtjes së kufirit nga Rusia.
Uzbekistani izolohet
Uzbekistani po ndjek izolimin e rreptë dhe mbylljen e kufijve, pavarësisht premtimit për ndihmë në tranzitin e njerëzve që kërkojnë mbrojtje, të cilët janë në listën e personave të Ministrisë së Jashtme gjermane për t’u larguar nga vendi. Menjëherë pas vizitës së Ministrit të Jashtëm gjerman Heiko Maas, Ministria e Jashtme uzbekistane e bëri të qartë në një deklaratë se përndryshe asnjë refugjat nuk do të lejohej të hynte në vend.
Taxhikistani fqinj gjithashtu po vëzhgon situatën në Afganistan me shqetësim, por është i përgatitur të pranojë disa dhjetëra mijëra refugjatë, nëse është e nevojshme, gjë që është edhe për shkak të historisë së tij, sipas politologut taxhik Abdugani Mamadazimov. Gjatë luftës së përgjakshme civile në Taxhikistan në vitet 1990, Afganistani pranoi 300.000 refugjatë: “Ata na morën, na ndihmuan dhe na dhanë copën e tyre të fundit të bukës. Kjo gjithashtu duhet të mbahet mend gjithmonë.”
Rusia po bën presion për stabilizimin e situatës në Afganistan. Duhet të ketë një konferencë ndërkombëtare për të rindërtuar ekonominë, thotë Samir Kabulov, i dërguari i presidentit rus në Afganistan. Gjëja më e rëndësishme është të parandalohet largimi i më shumë refugjatëve nga vendi, edhe për arsye ekonomike. Vendet që kishin ushtarë në Afganistan tani kanë një detyrim të veçantë.
