Planet e qeverisë për të rregulluar sistemin e drejtësisë mund ta detyrojnë Poloninë të largohet nga Bashkimi Europian, ka paralajmëruar gjykata supreme e vendit. Në një dokument prej 40 faqesh, gjykata shkruan se propozimet e paraqitura nga partia qeverisëse Ligji dhe Drejtësia (PiS), që përfshijnë edhe shkarkimin e gjyqtarëve që kritikojnë reformat, mund të kërcënojnë përparësinë e ligjit të BE-së mbi legjislacionin kombëtar.
Propozimi i PiS është një “përpjekje për të detyruar të gjithë gjyqtarët të zbatojnë të gjitha ligjet e votuara nga mazhoranca në fuqi”, bën me dije Gjykata, edhe nëse një gjyqtar ose gjykatë vlerëson se ligje të tilla janë “të papajtueshme me ligjin e sipërm standardet“. “Kontradikta midis ligjit polak dhe BE do të çojë me një probabilitet të lartë në një ndërhyrje nga institucionet e Bashkimit Europian për shkelje të traktateve të BE”, paralajmëroi Gjykata Supreme Polake. “Në planin afatgjatë”, tha Gjykata, kjo mund të çojë në “nevojën për t’u larguar nga BE”.
Propozimi i PiS sanksionon përjashtimin e gjyqtarëve që mund të vënë në dyshim ligjshmërinë e emërimit të një gjyqtari tjetër, si dhe aktivitetet e të cilëve mund të shihen si “politike” ose që konsiderohen se “dëmtojnë punën e sistemit gjyqësor”. PiS ka thënë se propozimet e saja do të shmangin kaosin në gjyqësor. Sidoqoftë, opozita e Polonisë thotë se është një “përpjekje për të heshtur” mosmarrëveshjen.
Organizatat juridike dhe grupet si Fondacioni Helsinki për të Drejtat e Njeriut dhe Organizata qytetare polake, Komiteti për Mbrojtjen e Demokracisë, kanë bërë thirrje për protesta kundër propozimeve, që do të mbahen para parlamentit polak në Varshavë dhe në gjykata në mbi 100 qytete polake.
Kalimi i propozimit të reformës do të shënonte “fundin e ndarjes së pushteteve dhe kthimin e qeverisë gjithëpërfshirëse që ne kemi njohur në kohën e Polonisë komuniste”, tha Danuta Przywara, presidente e fondacionit Helsinki për të drejtat e njeriut në Poloni.
Propozimi i PiS buron nga një vendim i Gjykatës Supreme nga fillimi i këtij muaji, i cili vendosi në favor të këshillave juridike nga Gjykata Europiane e Drejtësisë e cila tha se Këshilli Magjistraturës i Polonisë, i cili emëron gjyqtarë, nuk garanton pavarësinë e gjyqësorit nga pushteti politik.
