Mbretëria e Bashkuar, SHBA-ja dhe Australia kanë njoftuar një pakt të veçantë sigurie për të ndarë teknologjitë e përparuara të mbrojtjes, në një përpjekje për të kundërshtuar Kinën. Kjo u njoftua të mërkurën nga presidenti amerikan Joe Biden, kryeministri britanik Boris Johnson dhe homologu i tij australian, Scott Morrison. Ata lëshuan një deklaratë të përbashkët mbi fillimin e partneritetit të ri të sigurisë, të etiketuar Aukus.
“Si nisma e parë nën Aukus, ne angazhohemi për një ambicie të përbashkët për të mbështetur Australinë në blerjen e nëndetëseve me energji bërthamore për Marinën Mbretërore Australiane. Kjo aftësi do të promovojë stabilitetin në Indo-Paqësor dhe do të vendoset në mbështetje të vlerave dhe interesave tona të përbashkëta”, thuhej në deklaratë.
Pakti do të mbulojë, gjithashtu, inteligjencën artificiale, teknologjitë kuantike, internetin dhe aftësitë shtesë nënujore.
Të tria vendet janë të shqetësuara për fuqinë në rritje të Kinës dhe praninë ushtarake në Indo-Paqësor.
Ky partneritet do t’i mundësojë Australisë të ndërtojë për herë të parë nëndetëse me energji bërthamore.
Si rezultat i paktit, Australia ka hequr dorë nga marrëveshja për ndërtimin e nëndetëseve të dizajnuara franceze.
Franca fitoi një kontratë prej 50 miliardë dollarësh për të ndërtuar 12 nëndetëse për Marinën Australiane në vitin 2016. Marrëveshja ishte kontrata më e madhe mbrojtëse e Australisë në histori.
Por pas këtij pakti ka ardhur edhe reagimi i Francës, e cila përmes ministrit të Jashtëm, shprehu keqardhjen dhe tha se “është një vendim në kundërshtim me letrën dhe frymën e bashkëpunimit që ka mbizotëruar midis Francës dhe Australisë”.
“Zgjedhja amerikane, e cila çon në largimin e një aleati dhe partneri evropian si Franca nga një partneritet i gjatë me Australinë, pasi ne përballemi me sfida të pashembullta në rajonin Indo-Paqësor, shënon një mungesë koherence, për të cilën Franca shpreh keqardhje”, thuhet në një shënim.
Megjithëse zyrtarët britanikë këmbëngulin se marrëveshja e re e mbrojtjes nuk është përgjigje për asnjë vend, qeveria britanike thotë se ka të bëjë me sigurimin e sigurisë dhe stabilitetit në rajon, si dhe mbështetjen e një “rendi të bazuar në rregulla” paqësore.
Dhe nuk është sekret që Britania, SHBA dhe Australia ndajnë shqetësimet për ushtrinë kineze të ndërtuar në Indo-Paqësorin.
Johnson tha se të tre kombet ishin aleatë natyrorë dhe se aleanca “do të na sjellë më afër se kurrë”.
“Ky partneritet do të bëhet gjithnjë e më jetik për mbrojtjen e interesave tona, dhe mbrojtjen e njerëzve tanë në shtëpi,” tha ai.
Deklarata e përbashkët tha se Indo-Paqësori ishte një rajon me pika të mundshme të ndezjes, duke përfshirë mosmarrëveshjet territoriale të pazgjidhura, kërcënimet nga terrorizmi dhe një problem me krimin e organizuar.
