Ajo është liderja më jetëgjatë në Bashkimin Evropian, ka bashkëpunuar me 4 presidentë francezë dhe disa kryeministra të Italisë. Tani, në perëndim të karrierës së saj, Angela Merkel merr në dorë për herë të dytë presidencën e BE-së.
Për herë të parë, në 2007-n, ajo luajti një rol kyç në negociatat për Traktatin e Lisbonës, baza kushtetuese e Unionit. Këtë herë, asaj i duhet të shmangë një rrënim ekonomik, si pasojë e pandemisë shkatërruese. Kostoja e kësaj beteje është e lartë.
Disa detaje interesante
Deutsche Welle (DW) sjell disa detaje interesante që lidhen me këtë traditë politike në Kontinentin e Vjetër.
Shkrimi i DW fillon duke shpresuar se Kancelarja gjermane Angela Merkel, e cila do jetë në krye të presidencës së re të BE që nga e mërkura për një mandat gjashtëmujor, nuk është paragjykuese, pasi ajo do të drejtojë presidencën e 13-të të BE-së që nga fillimi i saj në 1957, por shton se kjo ka të ngjarë të jetë një presidencë e pazakontë, pasi deri më tani nuk ka pasur udhëheqje të BE-së në epokën pandemike.
Gjermania, për shkak të një numri shumë më të vogël të shteteve anëtare, ishte në linjë për të kryesuar BE-në çdo tre vjet, dhe duke qenë se aktualisht ka 27 anëtarë, secili vend është në radhë çdo 13 vjet.
Miratimi i Traktatit të Lisbonës
Gjermania është vendi me më shpesh në krye të Këshillit të BE-së, i ndjekur nga Belgjika, Hollanda, Luksemburgu, Franca dhe Italia – vendet themeluese të projektit të Komunitetit Evropian.
Kancelari gjerman Helmuth Kohl ka kryesuar Këshillin tre herë, i ndjekur nga Presidenti francez Francois Mitterrand, dhe Angela Merkel, si udhëheqësja e vetme aktuale e një anëtari, duke marrë drejtimin e Këshillit për herë të dytë.
Ajo ishte në këtë pozicion në vitin 2007, kur BE po kalonte një proces të trazuar për të miratuar Traktatin e Lisbonës.
Merkel është një nga vetëm dy gratë që mban një pozicion kalimtar si lider i BE; e para ishte Margaret Thacher në 1981.
Shumëçka ka ndryshuar që atëherë – Mbretëria e Bashkuar nuk është anëtare e BE-së, dhe Londra nuk pranoi të merrte këtë rol në vitin 2017, kur ishte e qartë se Brexit do të ndodhte.
Samite të rregullta të liderëve të Unionit
Për vendet që ndoqën radhën pas vitit 2017, u shfaq stres i madh, sepse krejt papritur u duhej të përgatiteshin gjysmë viti më herët sesa pritej.
Presidenca e Këshillit të BE në këtë format u prezantua vetëm në vitin 1975, kur u vendos për samite të rregullta të liderëve të shteteve anëtare, dhe kështu ata u bënë detyra kryesore e vendit që mbante presidencën – përgatitja e samiteve të rregullta.
Për hir të një koordinimi më të mirë dhe vazhdimësisë, pozicioni i Presidentit të Këshillit të BE-së u krijua në vitin 2010, i cili deri më tani është kryer nga Herman van Rompuy, Donald Tusk dhe Presidenti aktual Charles Michel.
Që atëherë, forma e presidencës ka humbur pak peshë, sepse tani një pjesë e punës është marrë përsipër nga Presidenti i Këshillit.
I veçanti Jean-Claude Juncker
Për shkak të epidemisë së Covid-19, Gjermania duhej të ndryshonte idenë e saj për mbajtjen e mbledhjeve të presidencës së BE në pjesë të ndryshme të vendit.
Për më tepër, Gjermania po heq dorë nga krijimi i një tradite të veçantë që secili vend i udhëhequr nga BE përgatit si një suvenir dhe dhuratë për mysafirët.
Sidoqoftë, ish-presidenti i Komisionit Evropian dhe kryeministri i Luksemburgut, Jean-Claude Juncker, hoqi plotësisht praktikën e dhënies, e ai ishte i ashpër edhe me vende të tjera, shkruan DW.
Gjatë presidencës së Luksemburgut në 2005, “Juncker mbresëlënës” huazoi policinë nga Gjermania për të siguruar takimin, dhe transportoi shtetarë në takime në qendër të qytetit nga aeroporti jo nga limuzina, por me autobusë.
Në vitin 2009 u prezantua parimi i një presidence të trefishtë, që në të vërtetë nënkupton një koordinim më të mirë të presidencës aktuale me dy që vijojnë – në rastin e Gjermanisë, Portugalisë dhe Sllovenisë, të cilat do të drejtojnë BE-në në 2021.
Sfida historike
BE-ja po përballet me recesionin më të thellë që nga Lufta e Dytë Botërore. Kancelarja gjermane, Angela Merkel, tashmë ka përgatitur një plan të rimëkëmbjes ekonomike, për të ndihmuar BE-në të përballet me pasojat pandemisë së koronavirusit. Merkel priti presidentin francez, Emmanuel Macron, më 29 qershor, pasi të dy udhëheqësit mbështesin bashkërisht fondin e rimëkëmbjes së BE-së.
Pavarësisht ndjeshmërisë së Merkel për vendet e vogla të BE-së, partneri i saj i preferuar ka qenë Franca. Kancelarja tha se “Gjermania dhe Franca, në muajt e ardhshëm, duan të luajnë një rol së bashku duke e bërë të qartë se Evropa është e ardhmja jonë”. Merkel theksoi unitetin gjermano-francez në rindërtimin e ekonomisë së BE-së, duke pranuar se “pritjet janë të larta” pasi Gjermania merr presidencën e rradhës të BE.
Merkel dhe Macron së bashku propozuan krijimin e një plani 500 miliardë dollarësh për të ndihmuar Evropën të dalë nga dëmi i rëndë ekonomik i shkaktuar nga pandemia e koronavirusit. Propozimi i përbashkët u zgjerua nga Komisioni Evropian, i cili parashtroi plane për një fond prej 750 miliardë eurosh.
Paratë pritet të ndihmojnë vendet më të goditura nga pandemia, të tilla si Italia e ngarkuar me borxhe dhe Spanja. Megjithatë disa vende anëtare e kanë kundërshtuar planin. Një test i parë i madh për presidencën gjermane do të jetë një samit i BE-së më 17 dhe 18 korrik, ku Merkel shpreson se liderët do të arrijnë një marrëveshje mbi fondin. “Fondi nuk mund të zgjidhë të gjitha problemet e Evropës, por pa të gjërat vetëm do të përkeqësohen”, tha Merkel në një intervistë të publikuar më 26 qershor.
