Në Pekin besojnë se Amerika mund të bëjë çdo gjë që të poshtërojë Kinën. Në Uashington besojnë se Kina mund të bëjë çdo gjë për të zëvendësuar SHBA-në si fuqi e parë botërore.
Për një analizë kthjelluese e këtij antagonizmi dhe një plan për të parandaluar një superfuqi, vizitoni zyrën e Henry Kissinger.
Më 27 maj, Kissinger do të bëhet 100 vjeç. Askush mbi Tokë nuk ka më shumë eksperiencë në marrëdhëniet me jashtë, fillimisht si diplomat, më pas si këshilltar i sigurisë kombëtare dhe sekretar i shtetit, dhe për 46 vitet e shkuara si konsulent dhe emisar i monarkëve, presidentëve dhe kryeministrave. Kissinger është i shqetësuar. “Të dyja palët kanë bindur veten se pala tjetër është një rrezik strategjik” thotë ai. “Jemi në një rrugë për një konflikt superfuqish”.
Në fund të muajit prill, The Economist foli me Kissinger për 8 orë se si mund të parandalohet një konflikt midis Kinës dhe Amerikës që të mos përshkallëzohet në luftë. Këto ditë, ai ecën ngadalë dhe i përkulur, por mendja e tij është e mprehtë.
Teksa ai paralajmëron dy librat e tij të radhës, mbi inteligjencën artificiale, AI dhe natyrën e aleancave, ai vazhdon të jetë më i interesuar në të ardhmen.
Kissinger është i alarmuar nga konkurrenca në rritje e Kinës dhe Amerikës për epërsi teknologjike dhe ekonomike. Futja e Rusisë në orbitën kineze e frikëson atë se do të forcojë rivalitetin sino-amerikan.
Në të gjithë botën, raporti i fuqive dhe teknologjisë po zhvillohet aq shpejt sa që shtetet kanë lënë pas të gjitha parimet e tyre, mbi të cilat vendoset rendi. Nëse nuk e bëjnë, do të përdorin forcën, “Jemi në situatën klasike të para-luftës., ku asnjëra nga palët nuk ka shumë hapësirë negocimi politik dhe në të cilën çdo luhatje e ekuilibrit mund të çojë në pasoja katastrofike”.
Studioni më shumë luftën
Kissinger është ofenduar nga shumë si një nxitës i luftës në Vietnam, por ai konsideron se qëllimi i jetës së tij ka qenë gjithmonë shmangia e konfliktit midis superfuqive. Pasi dëshmoi masakrën e shkaktuar nga Gjermania naziste dhe vuajtjen e vrasjes së 13 të afërmve të tij në Holokaust, ai u bind se e vetmja mënyrë për të parandaluar konfliktin shkatërrues është diplomacia kokëfortë, e fortifikuar në mënyrë ideale nga vlerat e përbashkëta. “Ky është problemi që duhet zgjidhur,” thotë ai. “Dhe besoj se e kam kaluar jetën time duke u përpjekur ta përballoj atë.” Sipas tij, fati i njerëzimit varet nëse Amerika dhe Kina mund të shkojnë mirë. Ai beson se përparimi i shpejtë i AI, në veçanti, i lë atyre vetëm pesë deri në dhjetë vjet për të gjetur një mënyrë.
Kissinger ka disa këshilla për liderët e ardhshëm. “Identifiko se ku je. Pa mëshirë.” Në këtë mënyrë, pika e parë që shmang luftën është analiza e rritjes së shqetësimit ndaj Kinës. Pavarësisht nga një reputacion për të qenë pajtues ndaj qeverisë në Pekin, ai pranon se shumë mendimtarë kinezë besojnë se Amerika është në një fuqi në rënie dhe se, “prandaj, si rezultat i një evolucioni historik, ata përfundimisht do të na zëvendësojnë”.
Tetë pika të forta të bisedës
Ai beson se lidershipi në Kinë kundërshton politikbërjen e Perëndimit mbi “rregullat globale dhe rendi global”, kur në të vërtetë Amerika bën rregullat dhe Amerika urdhëron. Udhëheqësit e Kinës janë të fyer nga ujdia negative që ofron Perëndimi, se do t’i japin asaj privilegje “nëse sillet mirë”,( ata mendojnë se privilegjet janë e drejta e tyre si një fuqi në rritje.) Në të vërtetë, disa në Kinë dyshojnë se Amerika nuk do ta trajtojë kurrë si të barabartë dhe se është marrëzi të imagjinohet se mund të ndodhë.
Gjithsesi, Kissinger paralajmëron për keqinterpretim të ambicieve të Kinës. Në Uashington, “ata thonë se Kina do dominim botëror…Përgjigja është se ata në Kinë duan të jenë të fuqishëm”, thotë ai. “Ata nuk kërkojnë të pushtojnë botën në një kuptim hitlerian. Nuk e mendojnë të tillë rendin global”.
Në Gjermaninë naziste lufta ishte e pashmangshme sepse Hitleri kishte nevojë, thotë Kissinger, por Kina është ndryshe. Ai ka takuar shumë liderë kinezë, që nga Mao Ce Dun. Ai nuk e dyshoi ideologjinë e tij, por ka qenë gjithmonë e lidhur me një sens të mprehtë të interesave dhe aftësive të vendit të tyre.
Kissinger e shikon sistemin kinez më shumë si konfucian se sa marksist. Kjo i mëson udhëheqësit kinezë të kapin fuqinë maksimale që vendi i tyre mund të arrijë dhe të kërkojnë respekt për arritjet e tyre. Liderët kinezë duan të njihen. “Nëse ata arrijnë superioritetin në një sistem ndërkombëtare, a do të arrijnë në pikën e imponimit të kulturës kineze”, pyet ai. “Nuk e di. Instikti më thotë jo, por besoj se e kemi ne në dorë ta parandalojmë atë me një kombinim të diplomacisë dhe forcës.”
Një përgjigje natyrale amerikane për ambiciet e Kinës është ta shqyrtojë atë, si një mënyrë për të identifikuar se si të ruhet ekuilibri midis dy fuqive. Një tjetër është krijimi i një dialogu të përhershëm midis Kinës dhe Amerikës. Kina “po përpiqet të luajë një rol global. Ne duhet të vlerësojmë në çdo pikë nëse konceptet e një roli strategjik janë të pajtueshme.” Nëse nuk janë, atëherë do të lindë çështja e forcës. “A është e mundur që Kina dhe Shtetet e Bashkuara të bashkëjetojnë pa kërcënimin e një lufte gjithëpërfshirëse me njëra-tjetrën? Mendova dhe ende mendoj se është.” Por ai e pranon se suksesi nuk është i garantuar. “Mund të dështojë,” thotë ai. “Dhe për këtë arsye, ne duhet të jemi mjaftueshëm të fortë ushtarakisht për të mbështetur dështimin.”
Prova urgjente është se si Kina dhe SHBA sillen me Tajvanin. Kissinger rikujton se kur Richard Nixon vizitoi Kinën në 1972-shin, vetëm Mao kishte autoritetin e negocimit për ishullin. “Kurdo që Nixon ngrinte një shqetësim, Mao thoshte ‘unë jam filozof, nuk merrem me këto gjëra’. Por kur vinte puna tek Tajvani ai ishte dinamik. Ai thoshte ‘Ata janë një tufë kundërrevolucionarësh. Ne nuk kemi nevojë për to tani. Mund të presim 100 vjet. Një ditë do t’i kërkojmë. Por është shumë larg.’”
Kissinger beson se mirëkuptimi i krijuar mes Niksonit dhe Maos u përmbys pas vetëm 50 prej atyre 100 viteve nga Donald Trump. Ai donte të frynte imazhin e tij të ashpër duke hequr koncesione nga Kina mbi tregtinë. Në politikë, administrata Biden ka ndjekur shembullin e Trump, por me retorikë më liberale.
Kissinger nuk do ta zgjidhte këtë rrugë, me respekt ndaj Tajvanit, sepse një luftë e stilit ukrainas do të shkatërronte ishullin dhe do të çonte në katastrofë ekonominë globale. Lufta gjithashtu mund të frenojë Kinën brenda vendit dhe frika më e madhe e liderëve të saj mbeten trazirat në vend.
Frika e luftës krijon hapësirë për shpresë. Problemi është që askush nuk ka hapësirë për të bërë shumë lëshime. Çdo lider kinez ka pohuar lidhjen e vendit të tij me Tajvanin. Në të njëjtën kohë, megjithatë, “siç kanë evoluar gjërat tani, nuk është një çështje e thjeshtë për Shtetet e Bashkuara të braktisin Tajvanin pa dëmtuar pozicionin e saj diku tjetër”.
Dalja e Kissinger nga ky ngërç bazohet në përvojën e tij në detyrë. Ai do të fillonte duke ulur temperaturën dhe më pas do të ndërtonte gradualisht besimin dhe një marrëdhënie pune. Në vend që të listonte të gjitha ankesat e tyre, presidenti amerikan do t’i thoshte homologut të tij kinez: “Zoti President, dy rreziqet më të mëdha për paqen tani jemi ne të dy. Në kuptimin që ne kemi kapacitetin për të shkatërruar njerëzimin.” Kina dhe Amerika, pa shpallur zyrtarisht asgjë, do të synonin uljen e tensioneve.
Kurrë adhurues i politikave burokrate, Kissinger dëshiron të shohë një grup të vogël këshilltarësh, me akses tek njëri-tjetri dhe duke punuar bashkë. Asnjë palë nuk do të ndryshonte thelbësisht qëndrimin mbi Tajvanin, por Amerika do të kujdesej mbi mënyrën se si vendos forcat e saj dhe përpiqet të mos ushqejë dyshimin se mbështet pavarësinë e ishullit.
Këshilla e dytë e Kissinger për liderët është : “Përcaktoni objektivat që mund të tërheqin njerëzit. Gjeni mjete, mjete të përshkrueshme, për arritjen e këtyre objektivave”. Tajvani do të ishte vetëm e para nga disa zona ku superfuqitë mund të gjenin gjuhën e përbashkët dhe kështu të nxisin stabilitetin global.
Në një fjalim të fundit, Janet Yelle, sekretarja amerikane e Thesarit, sugjeroi se duhet të përfshihen çështjet klimatike dhe ekonomike. Kissinger është skeptik për të dyja. Ndonëse ai është pro veprimeve për klimën, ai dyshon se do të jetë faktori qe do të vendosë balancat midis dy supefuqive. Për ekonominë, rreziku është se agjenda e tregtisë është “rrëmbyer” nga ata që nuk duan t’i japin hapësirë Kinës.
Qëndrimi “çdo gjë ose asgjë” është një kërcënim për uljen e tensioneve. Nëse Amerika dëshiron të gjejë një rrugë për të bashkëjetuar me Kinën, nuk duhet të synojë ndryshimin e regjimit. Kissinger bazohet në një temë të pranishme në mendimin e tij që në fillim. “Në çdo diplomaci, duhet të ketë ndonjë element të botës së shekullit të 19-të,” thotë ai. “Dhe bota e shekullit të 19-të bazohej në propozimin se ekzistenca e shteteve që e kundërshtonin atë nuk ishte problem.”
Disa amerikanë besojnë se një Kinë e mposhtur do të bëhet demokratike dhe e paqtë. Megjithatë, sado që Kissinger do të preferonte që Kina të ishte një demokraci, ai nuk sheh precedent për këtë rezultat. Më shumë gjasa, një kolaps i regjimit komunist do të çonte në një luftë civile që u ngurtësua në konflikt ideologjik dhe vetëm sa do të shtojë paqëndrueshmërinë globale. “Nuk është në interesin tonë ta çojmë Kinën drejt shpërbërjes”, thotë ai.
Në vend që të gërmojë, Amerika do të duhet të pranojë se Kina ka interesa. Një shembull i mirë është Ukraina.
Presidenti i Kinës, Xi Jinping, vetëm kohët e fundit kontaktoi Volodymyr Zelensky, homologun e tij ukrainas, për herë të parë që kur Rusia pushtoi Ukrainën në shkurt të vitit të kaluar. Shumë vëzhgues e kanë hedhur poshtë thirrjen e Xi si një gjest bosh i krijuar për të qetësuar europianët, të cilët ankohen se Kina është shumë afër Rusisë. Në të kundërt, Kissinger e sheh atë si një deklaratë serioze që do të komplikojë diplomacinë që rrethon luftën, por që gjithashtu mund të krijojë pikërisht një lloj mundësie për të ndërtuar besimin e ndërsjellë të superfuqive.
Kissinger e nis analizën e tij duke dënuar presidentin rus, Vladimir Putin. “Është padyshim një gabim katastrofik i Putin, por perëndimi nuk është pa faj. “Unë mendoj se vendimi për at lënë të hapur mundësinë e anëtarësimit të Ukrainës në NATO ishte gabim i madh.” Ajo qe shkatërruese, sepse varja e premtimit për mbrojtjen e NATO-s pa një plan për ta bërë atë, e la Ukrainën të mbrojtur keq, edhe pse ishte e garantuar se do të zemëronte jo vetëm Putin, por edhe shumë nga bashkatdhetarët e tij.
Detyra tani është të përfundojë lufta, pa bërë gati fushën për betejën e radhës. Kissinger thotë se ai do që Rusia të heqë dorë nga sa më shumë territor të jetë e mundur, por realiteti është se në çdo rast armëpushimi Rusia do të mbajë Sevastopolin, qyteti më i madh i Krimesë dhe një portë për në detin e Zi. Një zgjidhje e tillë, në të cilën Rusia humbet disa përfitime, por ruan të tjerat, mund të lërë një Rusi të pakënaqur dhe një Ukrainë të pakënaqur.
Në pikëpamjen e tij, kjo është një recetë për konflikt në të ardhmen. “Ajo çfarë europianët thonë tani, sipas meje është shumë e rrezikshme”, thotë ai. “Sepse europianët po thonë: ‘Ne nuk i duam në NATO, sepse janë me rrezik. Prandaj, e do i mbushim plot me armë dhe do u japim ato më të avancuara’”. Përfundimi: “Kemi armatosur Ukrainën në një pikë që mund të jetë shteti më i mirëarmatosur dhe më i keqdrejtuar në Europë”.
Për të vendosur një paqe afatgjatë në Europë Perëndimi duhet të krijojë dy skenarë imagjinare. E para për Ukrainën që futet në NATO, në kuptimet e kufizimit dhe mbrojtjes. E dyta, Europa të riafrohet me Rusinë për të krijuar stabilitet në kufirin lindor.
Shumë shtete perëndimore do të kritikonin njëra-tjetrën për qëllime të tilla. Me Kinën e përfshirë si një aleat i Rusisë dhe një kundërshtar i NATO-s, qëllimi do të jetë shumë më i vështirë. Kina ka një interes të jashtëzakonshëm për të parë Rusinë të dalë e paprekur nga lufta në Ukrainë. Jo vetëm që Xi ka një partneritet “pa kufij” me Putinin, por një kolaps në Moskë do të shqetësonte Kinën duke krijuar një vakum pushteti në Azinë Qendrore që rrezikon të mbushet nga një “luftë civile e tipit sirian”.
Duke pasur parasysh telefonatën e Xi për Zelensky, Kissinger, beson se Kina po pozicionon veten e saj midis Rusisë dhe Ukrainës. Si një ndër arkitektët e politikës amerikano-kineze kundër Bashkimit Sovjetik, ai dyshon se Kina dhe Rusia mund të punojnë bashkë në të mirë. E vërtetë që ndajnë një qëndrim për Amerikën, por ai beson se ato nuk i besojnë njëra-tjetrës. “Nuk kam takuar kurrë një lider rus që ka thënë ndonjë gjë të mirë për Kinën”, thotë ai. “Dhe unë kurrë nuk kam takuar një udhëheqës kinez që ka thënë ndonjë gjë të mirë për Rusinë.” Ata nuk janë aleatë natyralë.
Kinezët kanë hyrë në diplomacinë mbi Ukrainën si shprehje e interesit të tyre kombëtar, thotë Kissinger. Edhe pse ata refuzojnë të përballojnë shkatërrimin e Rusisë, ata e pranojnë se Ukraina duhet të mbetet një vend i pavarur dhe ata kanë paralajmëruar kundër përdorimit të armëve bërthamore. Ata madje mund të pranojnë dëshirën e Ukrainës për t’u bashkuar me NATO-n. “Kina e bën këtë pjesërisht sepse nuk duan të përplasen me Shtetet e Bashkuara”, thotë ai. “Ata po krijojnë rendin e tyre botëror, për aq sa munden.”
Fusha e dytë ku Kina dhe Amerika duhet të bisedojnë është AI. “Ne jemi në fillimin e një epoke ku makinat mund të imponojnë murtajë globale ose pandemi të tjera,” thotë ai, “jo vetëm bërthamore, por çdo fushë të shkatërrimit njerëzor.”
Ai pranon se as ekspertët në AI nuk e dinë se cilat do të jenë fuqitë e tij (duke ndjekur dëshmitë e diskutimeve tona, transkriptimi i një theksi të trashë dhe të rëndë gjerman është ende përtej aftësive të tij). Por Kissinger beson se ai do të bëhet një faktor kyç në siguri brenda pesë viteve. Ai e krahason potencialin e tij shkatërrues me shpikjen e shtypjes, e cila përhapi ide që luajtën një rol në shkaktimin e luftërave shkatërruese të shekujve 16 dhe 17.
“Ne jetojmë në një botë shkatërrimi të paprecedentë,” paralajmëron Kissinger. Pavarësisht doktrinës se njeriu duhet të jetë në lak, mund të krijohen armë automatike dhe të pandalshme. “Nëse shikoni historinë ushtarake, mund të thoni, nuk ka qenë kurrë e mundur të shkatërrohen të gjithë kundërshtarët tuaj, për shkak të kufizimeve të gjeografisë dhe saktësisë. Tani nuk ka kufizime. Çdo kundërshtar është 100% i prekshëm.”
AI nuk mund të shkatërrohet. Kina dhe Amerika prandaj do të duhet të shfrytëzojë fuqinë e saj ushtarake deri në një shkallë, si një pengesë. Por ato gjithashtu mund të kufizojnë kërcënimin që paraqet, në mënyrën që bisedimet për kontrollin e armëve kufizuan kërcënimin e armëve bërthamore. “Unë mendoj se ne duhet të fillojmë shkëmbimet mbi ndikimin e teknologjisë mbi njëri-tjetrin,” thotë ai. “Ne duhet të ndërmarrim hapa të vegjël drejt kontrollit të armëve, në të cilat secila palë i paraqet tjetrës materiale të kontrollueshme rreth aftësive.” Në të vërtetë, ai beson se vetë negociatat mund të ndihmojnë në ndërtimin e besimit të ndërsjellë dhe besimit që u mundëson superfuqive të praktikojnë përmbajtje. Sekreti është se liderët janë mjaft të fortë dhe të mençur për të kuptuar se ai nuk duhet të shtyhet në kufijtë e tij. “Dhe nëse më pas mbështeteni tërësisht në atë që mund të arrini përmes fuqisë, ka të ngjarë të shkatërroni botën.”
Këshilla e tretë e Kissinger, për liderët e ardhshëm është “lidhni të gjitha këto me objektivat tuaja të brendshme, çfarëdo qofshin ato.” Për Amerikën, kjo përfshin të mësuarit se si të jesh më pragmatik, duke u fokusuar në cilësitë e lidershipit dhe, mbi të gjitha, rinovimin e kulturës politike të vendit.
Modeli i Kissinger për të menduarit pragmatik është India. Ai kujton një funksion në të cilin një ish-administrator i lartë indian shpjegoi se politika e jashtme duhet të bazohet në aleanca jo të përhershme të orientuara për çështjet, në vend që të lidh një vend në struktura të mëdha shumëpalëshe.
Një qasje e tillë transaksionale nuk do të vijë natyrshëm në Amerikë. Tema që kalon nëpër historinë epike të marrëdhënieve ndërkombëtare të Kissinger, “Diplomacia”, është se Shtetet e Bashkuara këmbëngulin të përshkruajnë të gjitha ndërhyrjet e saj kryesore të huaja si shprehje të fatit të saj të qartë për të ribërë botën sipas imazhit të saj si një e lirë, demokratike, kapitaliste. shoqërinë.
Problemi për Kissinger është përfundimi, që është se parimet morale shumë shpesh i tejkalojnë interesat – edhe kur ato nuk do të prodhojnë ndryshime të dëshirueshme. Ai e pranon se të drejtat e njeriut kanë rëndësi, por nuk pajtohet me vendosjen e tyre në qendër të politikës suaj. Dallimi është midis imponimit të tyre, ose të thuash se kjo do të ndikojë në marrëdhëniet, por vendimi është i tyre.
“Ne u përpoqëm t’i impononim ato në Sudan,” thotë ai. “Shikoni Sudanin tani.” Në të vërtetë, këmbëngulja në gjunjë për të bërë gjënë e duhur mund të bëhet një justifikim për dështimin për të menduar për pasojat e politikës, thotë ai. Njerëzit që duan të përdorin pushtetin për të ndryshuar botën sot, argumenton Kissinger, janë shpesh idealistë dhe realistët u bashkohen atyre me instinkt.
India është një kundërpeshë thelbësore ndaj fuqisë në rritje të Kinës. Megjithatë, ajo ka gjithashtu një rekord përkeqësues të intolerancës fetare, paragjykimeve gjyqësore dhe një shtypi të mbytur. Një implikim – megjithëse Kissinger nuk e komentoi drejtpërdrejt – është se India do të jetë një provë nëse Amerika mund të jetë pragmatike. Japonia do të jetë një tjetër. Marrëdhëniet do të jenë të tensionuara nëse, siç parashikon zoti Kissinger, Japonia ndërmerr masa për të siguruar armë bërthamore brenda pesë viteve. Me një sy në manovrat diplomatike që ruajtën pak a shumë paqen në shekullin e 19-të, ai shikon Britaninë dhe Francën për të ndihmuar Shtetet e Bashkuara të mendojnë strategjikisht për balancën e fuqisë në Azi.
Kërkohen këmbë për këpucë
Lidershipi do të ketë rëndësi po ashtu. Kissinger, ka qenë gjithmonë besues në fuqinë e individit.
Franklin D. Roosevelt ishte largpamës sa duhet për të përgatitur një Amerikë të izoluar për atë që ai e shihte si një luftë të pashmangshme kundër fuqive të Boshtit. Charles de Gaulle i dha Francës një besim në të ardhmen. John F. Kennedy frymëzoi një brez. Otto von Bismarck krijoi bashkimin gjerman dhe qeverisi me shkathtësi dhe përmbajtje – vetëm që vendi i tij t’i nënshtrohej etheve të luftës pasi ai u rrëzua.
Kissinger pranon se lajmet 24-orëshe dhe mediat sociale e bëjnë më të vështirë stilin e tij të diplomacisë. “Unë nuk mendoj se një president sot mund të dërgojë një të dërguar me kompetencat që kisha unë,” thotë ai. Por ai argumenton se të shqetësohesh nëse një rrugë përpara është edhe e mundur, do të ishte një gabim. “Nëse shikoni liderët që kam respektuar, ata nuk e kanë bërë këtë pyetje. Ata pyetën: “A është e nevojshme?”
Ai kujton shembullin e Uinston Lordit, një anëtar i stafit të tij në administratën e Nixon. “Kur ndërhymë në Kamboxhia, ai donte të largohej. Dhe unë i thashë: ‘Mund të tërhiqesh dhe të marshosh rreth këtij vendi duke mbajtur një pankartë. Ose mund të na ndihmoni të zgjidhim luftën e Vietnamit.” Dhe ai vendosi të qëndrojë… Ajo që na duhen [është] njerëz që e marrin atë vendim—që ata po jetojnë në këtë kohë dhe duan të bëjnë diçka për të, përveçse të ndjehen i vjen keq për veten e tyre.”
Udhëheqja pasqyron kulturën politike të një vendi. Kissinger, si shumë republikanë, shqetësohet se arsimi amerikan ndalet në momentet më të errëta të Amerikës. “Për të pasur një pikëpamje strategjike ju duhet besim në vendin tuaj,” thotë ai. Perceptimi i përbashkët për vlerën e Amerikës ka humbur.
Ai gjithashtu ankohet se mediave u mungon sensi i masës dhe gjykimit. Kur ai ishte në detyrë shtypi ishte armiqësor, por ai ende kishte një dialog me ta. “Më kanë çmendur”, thotë ai. “Por kjo ishte pjesë e lojës… ata nuk ishin të padrejtë.” Sot, në të kundërt, ai thotë se mediat nuk kanë asnjë nxitje për të reflektuar. “Tema ime është nevoja për ekuilibër dhe moderim. Institucionalizoni atë. Ky është qëllimi.
Por më e keqja nga të gjitha është vetë politika. Kur Kissinger erdhi në Uashington, politikanët nga të dy partitë do të darkonin në mënyrë rutinore së bashku. Ai ishte në marrëdhënie miqësore me George McGovern, një kandidat presidencial demokrat. Për një këshilltar për sigurinë kombëtare nga pala tjetër kjo do të ishte e pamundur sot, beson ai. Gerald Ford, i cili mori detyrën pasi Nixon dha dorëheqjen, ishte lloji i personit, kundërshtarët e të cilit mund të mbështeteshin tek ai për të vepruar me dinjitet. Sot, çdo mjet konsiderohet i pranueshëm.
“Unë mendoj se Trump dhe tani Biden e kanë tejkaluar armiqësinë në krye,” thotë Kissinger. Ai ka frikë se një situatë si Watergate mund të çojë në dhunë të përhapur dhe se Amerikës i mungon lidershipi. “Unë nuk mendoj se Biden mund të japë frymëzim dhe … Unë shpresoj se republikanët mund të vijnë me dikë më të mirë,” thotë ai. “Nuk është një moment i madh në histori,” ankohet ai, “por alternativa është abdikimi total”.
Amerika ka nevojë dëshpërimisht për të menduar strategjitë afatgjatë, beson ai. “Kjo është sfida jonë e madhe që duhet ta zgjidhim. Nëse nuk e bëjmë, parashikimet e dështimit do të vërtetohen.”
Nëse koha është e shkurtër dhe lidershipi mungon, ku i lë kjo perspektivat që Kina dhe Shtetet e Bashkuara të gjejnë një mënyrë për të jetuar së bashku në paqe?
“Ne të gjithë duhet ta pranojmë se jemi në një botë të re,” thotë Kissinger, “sepse çdo gjë që bëjmë mund të shkojë keq. Dhe nuk ka asnjë gjë të garantuar.” Edhe kështu ai thotë se ndjen shpresë. “Shikoni, jeta ime ka qenë e vështirë, por të jep terren për optimizëm. Dhe vështirësia – është gjithashtu një sfidë. Nuk duhet të jetë gjithmonë një pengesë.”
Ai thekson se njerëzimi ka bërë hapa të mëdhenj. Vërtetë, ky përparim ka ndodhur shpesh si pasojë e konfliktit të tmerrshëm – pas Luftës Tridhjetëvjeçare, luftërave të Napoleonit dhe Luftës së Dytë Botërore, për shembull, por rivaliteti midis Kinës dhe Amerikës mund të jetë i ndryshëm. Historia sugjeron se, kur dy fuqi të këtij lloji ndeshen me njëra-tjetrën, rezultati normal është konflikti ushtarak. “Por kjo nuk është një rrethanë normale,” argumenton Kissinger, “për shkak të shkatërrimit të siguruar reciprokisht dhe inteligjencës artificiale”.
“Unë mendoj se është e mundur që ju mund të krijoni një rend botëror në bazë të rregullave që Evropa, Kina dhe India mund të bashkohen. Kjo tashmë është një pjesë e mirë e njerëzimit… Pra, nëse e shikoni prakticitetin e saj, mund të përfundojë mirë – ose të paktën mund të përfundojë pa katastrofë.”
Kjo është detyra e liderëve të superfuqive të sotme. “Immanuel Kant tha se paqja ose do të ndodhte nëpërmjet mirëkuptimit njerëzor ose ndonjë fatkeqësie,” shpjegon Kissinger. “Ai mendoi se kjo do të ndodhte përmes arsyes, por nuk mund ta garantonte. Kjo është pak a shumë ajo që mendoj unë.”
Prandaj, liderët botërorë mbajnë një përgjegjësi të rëndë. Ata kërkojnë realizmin për t’u përballur me rreziqet përpara, vizionin për të parë se një zgjidhje qëndron në arritjen e një ekuilibri midis forcave të vendeve të tyre dhe kufizimin për t’u përmbajtur nga përdorimi maksimal i fuqive të tyre sulmuese. “Është një sfidë e paprecedentë dhe një mundësi e madhe”, thotë Kissinger.
E ardhmja e njerëzimit varet nga bërja e gjërave të duhur. Në orën e katërt të bisedës së ditës, dhe vetëm disa javë para festimit të ditëlindjes së tij, Kissinger shton me një nënqeshje karakteristike: “Unë nuk do të jem këtu për ta parë në asnjë këtë.”
