Njerëzit janë diçka unike në planetin Tokë, dhe mbetet një mister i madh mënyra se si ata evoluan. Cilat ishin hapat e parë? Pse evoluam në këtë mënyrë dhe jo në një drejtim tjetër? Pse jemi të vetmet specie njerëzore të mbetura? Çfarë rrugësh të tjera mund të kishim ndjekur?
1 – Pse truri jonë rritet?
Nuk ka dyshim që truri jonë i ka dhënë njerëzve një avantazh të jashtëzakonshëm në botë. Truri i njeriut është një organ jashtëzakonisht i shtrenjtë, që përbën vetëm 2% të masës trupore. Truri përdor më shumë se 1/5 e energjisë së trupi. Njeriu i 2 milion viteve më parë nuk kishte tru më të madh se majmuni, por një mundësi ekziston që zmadhimi i trurit ka ndihmuar të parët tanë për të krijuar objekte më të mira. Truri më i madh na ndihmon të bashkë-komunikojmë më mirë me njëri-tjetrin.
2 – Pse njerëzit ecin me dy këmbë?
Paraardhësit tanë kanë evoluar edhe në mënyrën e qëndrimit edhe përpara se të shpikeshin mjetet e gurit. Por pyetja është se pse ne nuk ecim si majmunët me 4 këmbë? Mbase sepse të ecurit me dy këmbë na bën të përdorim më pak energji. Duke lënë të lirë krahët, ka ndihmuar paraardhësit tanë për të mbledhur më shumë ushqim. Duke qëndruar drejt ata kanë mundur të kontrollojnë temperaturën e trupit.
3 – Çfarë ndodhi me qimet tona?
Pyetja që është shtruar gjithnjë ka qenë se pse ndryshe nga majmunët njerëzit nuk kanë qime? Një sugjerim është se paraardhësit tanë i hoqën qimet për të qenë më të freskët gjatë motit të nxehtë. Një tjetër sugjerim është se njerëzit i hiqnin qimet për të mbajtur parazitët larg që mos të prekeshin nga ndonjë sëmundje.
4 – Pse u zhdukën të afërmit tanë?
Afër 24 mijë vjet më parë, speciet tona, Homosapiens, nuk ishin të vetëm në botë, por të afërmit tanë, neandertalët ishin ende gjallë. Gjithashtu mendohet se në Indonezi ka ekzistuar një tjetër racë e quajtur Homo, që arriti të mbijetonte deri 12 mijë vjet më parë. Po pse mbetëm vetëm ne gjallë? Disa prova tregojnë se ne kemi arritur t’u bëjmë ballë infeksioneve e vështirësive mjedisore.
5 – A po përshpejton evolucioni i njerëzimit?
Provat e fundit sugjerojnë që njerëzimi jo vetëm po evoluon, por se po përshpejton në evoluimin e tij. Disa shkencëtarë e sfidojnë vërtetësinë e kësaj prove, duke thënë se është ende e paqartë për të vërtetuar përshpejtimin, kjo pasi, dietat jo të shëndetshme dhe sëmundjet mund ta bllokojnë një gjë të tillë.
6 – Ç’kuptojmë me “Hobbit”?
“Hobbit” është pseudonimi i përdorur për të treguar skeletet e vogla të gjetura në ishullin indonezian të Flores në vitin 2003, një specie humane në zhdukje. A janë këto skelete shembuj të homosapiensit të deformuar? Nëse zgjidhet ky mister do të mund të hidhet dritë mbi shtigjet radikale të cilat evolucioni i njeriut ka ndjekur.
7 – Pse njerëzimi modern u përhap përtej Afrikës 50 mijë vjet më parë?
Rreth 50 mijë vjet më parë, njerëzit modernë u zgjeruan përtej Afrikës, duke u përhapur shpejt në të gjithë botën për të kolonizuar të gjitha kontinentet përveç Antarktidës. Një numër shkencëtarësh e kishin këtë emigrim me një mutacion që transformoi trurin tonë, duke na udhëhequr drejt përdorimit të gjuhës e duke na lejuar të përdorim mjete më të sofistikuara.
8 – A kemi bërë seks me neandertalët?
A jemi përzier me racën e neandertalëve? A përmbajnë speciet tona gjene të mbetura nga të afërmit e atëhershëm të zhdukur? Disa shkencëtarë sugjerojnë që neandertalët nuk kanë vdekur, por ata janë bërë pjesë e njerëzimit modern.
9 – Kush ishte hominidi i parë?
Shkencëtarët po zbulojnë gjithnjë e më shumë hominide antike të të gjitha kohërave, përfshi këtu edhe paraardhësit tanë apo të afërmit e lashtë. Ata po kërkojnë shumë për t’i dhënë përgjigje pyetjes themelore të evoluimit të njerëzimit.
10 – Nga vijnë njerëzit modernë?
Pyetja më e debatuar në disiplinën e evoluimit njerëzor është se nga evoluan njerëzit modernë. Sipas hipotezave të ngritura, njerëzit modernë evoluan në Afrikë dhe pastaj u përhapën në të gjithë botën, duke zëvendësuar popullatat ekzistuese.
